Roma bayanlarının antik Roma periyodunda toplumda çok sonlu bir rolü vardı. Siyasi meclislere katılamaz, konuşamaz yahut oy kullanamazlar ve rastgele bir siyasi vazife üstlenemezlerdi. Varlıklarının hedefi bir eş ve anne olmaktan ibaretti. Gelin antik Roma’da bayan olmak nasılmış inceleyelim.
Kaynak: https://www.history.com/news/women-an…
Bilgin Genç Pliny, kendinden 25 yaş küçük olan gelini Calpurnia’nın bir mektubunda, ”O son derece zeki ve dikkatli bir mesken hanımıdır ve bana olan bağlılığı onun faziletinin kesin bir işaretidir” diye yazmıştı.
Pliny ayrıyeten karısının yazılarını ezberleme yeteneğini de sevgiyle övdü.
Ancak başkaları bayanları çok daha küçümseyici bir halde tanımlıyordu.
Erken imparatorluğun ünlü şairi Ovid, bayanların ‘ilkel’ cinsel dürtülerinin onları mantıksız hale getirdiğine inanıyordu. Roma’nın en saygın devlet adamlarından biri olan Marcus Porcius Cato, Romalıları bir bayana eşit davranmanın riskleri konusunda uyararak, “Onlara eşit davrandığınız andan itibaren sizden üstün olacaklar.” demişti.
Roma mitolojisinde bayanlara yönelik bakış açısı hakkında çok şey ortaya koyan en ünlü erken periyot yapıtlardan biri Sabin Bayanlarının Kaçırılması tablosudur.
Eserin hikayesinde Roma’nın birinci sakinleri komşu kabilelerin bayanlarını kaçırıp kendilerine eş yaparlar. Doğal olarak bu kabileler de bayanlarını geri almaya çalışırlar ve bu yüzden savaş açarlar. Lakin, kaçırılan bayanlar kan dökülmesini önlemek için ortaya girerler.
Roma’nın yasal ve toplumsal kurallarına nazaran Romalı bayan meskenin işlerini yapan, çocuğa bakan ve ‘dizini kırıp konutunda oturan’ bir başhemşireydi. Bu klişeye meydan okuyan bayanlar çoklukla dışlanıyorlardı.
Hatta bayanların kendi isimlerini alma hakları bile yoktu ve çoklukla babasının soyadının kadınsı bir versiyonunu alıyorlardı. Aile içinde bayanlar, konuta ve köle işgücüne katılıyor, el sanatları üzerine çalışıyor ve üst sınıf bayanlar ise edebiyat ve ideoloji üzere mevzularla ilgilenebiliyorlardı.
Kadınların erkek yakınlarına olan bağımlılığı, türel ve mali hususlarda da kendini gösteriyordu.
Kadınlar yasal olarak kendi mali işlerinde ismini aldığı ailenin bireyleri ile birebir maddelere tabi olmak durumundaydılar. Üç çocuğu olan bayanlar, dört çocuğu olan özgür bayanlar ve vesta bakireleri dışında bu kural herkes için geçerliydi.
Bu kural erkek ve kız çocuklar Roma hukuku uyarınca eşit miras haklarına sahip olsalar bile, ailenin sahip olduğu, bilhassa de miras yoluyla geçen ve erkeklerin denetiminde bulunan mülkiyeti korumak gayesiyle konulmuştu.
Ancak aileler bu kanun kararına her vakit uymamış olabilirler. Hatta kimi durumlarda ailenin reisi olan erkeğin savaşlarda ölmesi durumunda mali işleri eline alıp yürüten, işletmelere sahip olan, mülkleri bulunan bayanlar olduğu biliniyor.
Roma Cumhuriyeti’ndeki en eski tesirli bayan rol modellerinden biri, ünlü Romalı general Publius Cornelius Scipio Africanus’un kızı Cornelia’ydı.
Askeri ve siyasi bir önderin konutunda uygun eğitimli ve büyümüş, yaptığı evliliğin sonlanmasından sonra Roma toplumunda zeki bir bayan ve genç bir dul olarak anılmıştı. Mısır firavunu VIII. Ptolemy’nin de dahil gelen tüm evlilik tekliflerini reddediyordu. Evlenmekten fazla hayatını üç çocuğunu büyütmeye adamıştı.
Geniş bir perspektiften bakıldığında Roma bayanlarının halk ömründe çok hudutlu bir rolü vardı. Siyasi meclislere katılamaz,konuşamaz yahut oy kullanamazlar ve rastgele bir siyasi misyon üstlenemezlerdi.
Kadınların yasal olarak kararsız görüldüğü su götürmez olsa da Romalı erkeklerin takdirini, beğenisini ve hürmetini söz eden sayısız metin vardır.