Antik Yunan’dan Günümüze Yaptıkları Katkılara Karşın İsmini Tahminen de Hiç Duymadığınız Ünlü Matematikçiler

M.S. 800’de Halife Harun al-Rashid, farklı kültürlerden yazıların Arapça’ya çevrildiği bir kütüphane olan ‘Bilgelik Konutu’nu kurdu. Bağdat bir bilim ve ticaret merkezi haline geldi. Alimleri ortasında Muhammed ibn Musa al-Khwarizmi, Özbekistan’da doğan, tarihin en çok satan matematikçi müellifi.

On Calculation With Hindu Numerals, al-Rashid’in oğlu ve varisi al-Ma’mun’un buyruğu üzerine yazılmış tanınan bir matematik kitabıydı. Latince çevirisi, Orta Çağ Avrupa’sını yalnızca on sayı sembolü kullanarak aritmetik yapmanın önünü açtı. Latince’de ismi ‘Algoritma’ oldu ve sistematik hesaplama prosedürlerine algoritmalar ismi verildi.

İnternete şirin kedi görüntüleri göndermeye, kredi notunuzu hesaplamaya, size hangi kitapları satmaya çalışacaklarına karar vermeye ve dolandırıcıların çevrimiçi bankacılık şifrenizi çalmalarına yardımcı olmaya başladı. 🙂

Latince ‘cebire’ çevrilen ‘cebr’, başlı başına bir söz ve matematik konusu haline geldi. Khwarizmi, semboller kullanmadı lakin temsil ettikleri sayıları düşünmek yerine cebirsel tabirlerin kendi başlarına nasıl kullanılacağına odaklandı.

Lobachevsky bize Öklid’in geometrisinin mümkün olan tek çeşit olmadığını ve uzayın makul bir geometrisi olmayabileceğini öne gösterdi. Batı Sibirya’da, Kazan’da büyüdü. Üniversitede öğretim vazifelisi oldu ve burada açık kelamlı ve bağımsız tutumuyla yöneticilerle daima uğraşıyordu. Lakin periyodun çarı, bir kolera salgını ve yangınla başa çıkma konusundaki marifetinden ötürü ona bir teşekkür iletisi gönderdi.

Kırk yaşındayken, genç ve güçlü bir bayan olan Leydi Varvara Moiseeva ile evlendi. Lobachevsky’lerin on sekiz çocuğu, lüks bir konutu ve etkin bir toplumsal ömürleri vardı.

Fikirleri o periyotlarda büsbütün saçmalık olarak görüldü ve Lobachevsky, keşiflerinin kabul göreceğinden habersiz, kör ve yoksulluk içinde öldü.

Sonraki jenerasyonlar, Öklid dışı geometrinin, uzayın doğal geometrisi olduğunu fark ettiler. Lobachevsky matematikte ihtilal yarattı ve fikirleri tüm bahse yayıldı. Albert Einstein’ın yer çekiminin bir kuvvet değil, uzayın eğriliği olduğu ‘Genel Görelilik Kuramı/Teorisi’ de bu ihtilali takip etti.

Şair Lord Byron, kızı Ada’nın doğumundan sonraki birkaç ay içinde İngiltere’den bir daha dönmemek üzere ayrıldı, lakin onunla her vakit irtibat halinde kaldı. Üst sınıf bir İngiliz olarak yetiştirilmenin avantaj ve dezavantajlarını gören Lovelace, 1833’te matematikçi Charles Babbage ile bir partide tanıştı.

Hayatı, güçlü hesaplama makinelerinin tasarımı ve inşası üzerine heyeti olan Babbage’ın en tezli olduğu husus ‘analitik motordu’ (çarklardan, kaldıraçlardan ve mandallardan birleştirilerek yapılması amaçlanan programlanabilir bir bilgisayardı; birebir vakitte ‘steampunk’ bilim kurgu çeşidinin gerisindeki ilham kaynağıydı.)

Yine de, bilgisayar ihtilalini ateşledi. Ada, makineyi makul hesaplamaları yapacak formda nasıl kuracağını gösteren bir açıklama yazıyordu ve makinenin potansiyel çok taraflılığından ziyadesiyle etkilendi. Aritmetik yalnızca başlangıçtı. 

’Örneğin, armoni ve müzikal kompozisyonun temel alakalarının bu cins bir söze hassas olduğunu varsayarsak motor, rastgele bir karmaşıklıkta detaylı ve bilimsel müzik kesimleri oluşturabilir.’ biçiminde bir programcı üzere yazıyordu. yazılarını.

Yapay zekanın vizyoner bir öncüsü olduğu tezleri da var. Lakin kesin olan bir gerçek varsa o da Babbage’ın çalışmalarını teşvik etmedeki yadsınamaz kıymeti. O denli ki kendisi Lovelace’a ‘Sayının Büyücüsü’ diyordu.

Kovalevskaia’nın Rus İmparatorluk Ordusu’nda bir General olan babası, St Petersburg yakınlarında bir kır mülküne sahipti. Konut yine dekore edildiğinde, duvar kağıtları bitti, bu yüzden eski bir matematik kitaplarından sayfalar kullandılar. Sofia manalarını anlamaya çalışarak ve bu bilinmeyen sembollere bakarak saatler geçirdi ve matematikçi olmaya karar verdi.

Böylece Sofia, paleontolog Vladimir Kovalevskii ile ‘hayali bir evlilik’ yaptı. Siyasi görüşleri nihilistti; fikirlerine nazaran, hükümet ve yasa üzere rasyonellikten mahrum rastgele bir mukaveleyi reddediyorlardı.

1870’te seçkin bir matematikçi olan Karl Weierstrass’ın yanında okumak için Berlin’e taşındı. Üniversite onu kabul etmeyi reddettiğinde, Weierstrass ona özel dersler verdi.

Rusya’ya döndüklerinde Kovalevskiiler müthiş sonuçlanan bir iş teşebbüsünde bulundular ve sonunda Vladimir kendini öldürdü. Bu işteki başarısızlığa karşın Sofia, Avrupa’da resmi akademik misyonda bulunan tek bayan oldu; Stockholm Üniversitesi’nde çalışmaya başladı.

Günümüzde, ‘Kovalevskaia tepesi’ olarak isimlendirilen katı bir cismin dönmesi için yeni bir tahlil yolu keşfetti. Bunların yanı sıra, A Russian Childhood, Nihilist Girl romanlarını ve Anna Carlotta Edgren-Leffer ile birlikte iki oyun kaleme aldı.

Emmy Noether’ın babası Max, kıymetli bir matematikçiydi ve Emmy de onun yolundan gitti. Erlangen Üniversitesi’nde 986 kişi ortasında yalnızca iki bayan öğrenci vardı ve derslerine katılmak için ferdi profesörlerden müsaade almak zorunda kalıyorlardı.

1904’te kurallar değişti ve Noether, cebirin bir alanı olan ‘invaryant teori’ alanında doktora yaptı.

İnvaryantlar konusunda uzman biriyle çalışmak istiyordu ve Noether bu iş için ziyadesiyle uygundu. Kısa bir müddet içinde iki temel sorunu çözdü. Ayrıca, fizikî bir sistemin simetrilerini ‘sakınım yasaları’ ile ilişkilendiren, artık ‘Noether Teoremi’ olarak bilinen değerli bir sonucu kanıtladı. (Örneğin, fizik kanunları uzayın dönüşleri altında simetriktir. Teorem bu simetrileri ‘Enerjinin Korunumu Yasası’ ile ilişkilendirir.)

Ayrıca cebirsel topolojinin temel kavramlarını bugün kullandığımız biçimde tekrar yorumladı.

Albert Einstein, New York Times’da: 

‘Noether, bayanların yüksek tahsilinin başlamasından bu yana şimdiye kadar var olmuş en kıymetli matematik dehasıydı.’