Proceedings of the Royal Society B mecmuasında bu hafta yayınlanan bir araştırmada, mürekkep balıklarının hayatlarının son günlerine kadar muhakkak olayların nasıl, nerede ve ne vakit gerçekleştiğini hatırlayabildikleri ortaya çıkarıldı.
Cambridge ve Caen Üniversitesi’nden araştırmacılar, 24 yaygın mürekkep balığı üzerinde hafıza testleri yaptılar. Bu hayvanlardan yarısı 10-12 aylıktı (tam olarak yetişkin değil), öbür yarısı ise 22-24 aylıktı (insanların 90 yaşında olmasıyla eş değer).
Araştırmacılardan Alexandra Schnell çalışma ile ilgili, “Mürekkep balıkları neyi, nerede ve ne vakit yediklerini hatırlayabiliyorlar. Şaşırtan olan şey ise kas işlevlerinin kaybı üzere yaşlanma belirtileri gösterseler bile hatırlama yeteneklerini kaybetmiyorlar.”
Olayların vaktini ve yerini kolay kolay hatırlayabiliyorlar
Deneylerde mürekkep balıkları karides ile beslendi. Daha sonra, hangi yiyeceğin ne vakit ve nerede olduğunu hatırlayıp hatırlayamayacağı gözlemlendi. Yalnızca muhakkak bir yerde olduğunu hatırlamadıklarından emin olmak için de her gün yiyeceklerin yeri ve verilme vakti değiştirildi. Sonuçlarda ise yaşlı mürekkep balıklarının bile hangi yemeğin ne vakit ve nerede verileceğini hatırladığı ortaya çıktı.
Araştırmacılar ayrıyeten, bu özelliğin kimle çiftleştiklerini hatırlamalarında da mürekkep balıklarına yardımcı olduğunu düşünüyor. Zira mürekkep balıkları ömürlerinin sonlarında ürüyorlar. Bu yüzden genlerini yaymak için de nerede, ne vakit, kiminle çiftleştiklerini hatırlayarak daha geniş bölgelere yayılabiliyorlar.
Hayatlarının sonuna kadar hafızalarında bozulma olmuyor
İnsanlarda ise bu durum farklıdır. Bizler yaşlanınca belirli vakitlerde nerelerde olduğumuzu ne yaptığımızı unutabiliyoruz. Örneğin; birkaç gün evvel ne yediğimizi kolay kolay unutabiliyoruz. Bu şekil olayların hatırlanmasını sağlayan belleğe epidozik bellek deniyor. Bu bellekte oluşan badirelerin da yaşlandıkça hipokampus ismi verilen kısmın bozulmasından kaynaklandığı düşünülüyor.
Mürekkep balıklarında ise hipokampus kısmı yoktur ve beyin yapıları insanlarınkinden hayli farklıdır. Bu hayvanların beyninin dikey lobu öğrenme ve hafıza ile bağlıdır. Bu kısım de hayvanın ömrünün son iki ila üç gününe kadar bozulmaz. Uzmanlara nazaran de bu olay, mürekkep balıklarının hafızalarının nasıl bu kadar keskin olduğunu açıklıyor.
