Bayan Düşmanı Heykellerden Kendi Dışkısını Satanlara: Sanat Dünyasında Büyük Reaksiyon Görmüş Tuhaf Eserler

Göz Atın

Epic Games Satın Alımda “Looks Like Something Went Wrong” Hatası

RDR 2 Giriş Ekranı Chapter 1’de Kaldı Nasıl Düzelir?

İngiliz sanatçı Marc Quinn, her beş yılda bir olmak üzere beş ay boyunca kendi kanından beş litre çekip yüzünün soğutulmuş, yarı saydam bir kalıba dökmekte. Bunu yapma sebebini ise yapılmış öbür otoportrelerden daha gerçek olduğunu argüman edebileceği, daima geliştirdiği bir otoportre serisi. Kimi gözlemcilere nazaran Quinn’in devam eden bu çalışması, ürkütücü ve vampirizm içeren bir numaradan diğer bir şey değil. Başkalarına nazaran ise bu eser, Rembrandt, Van Gogh ve Cindy Sherman üzere büyük sanatkarların katkıda bulunduğu öz-temsil geleneğine dokunaklı ve gözü pek bir katkıyı somutlaştırmakla bir arada varlığın kırılganlığını derinden vurgulayan bir çalışma olarak görülmekte.

Yaratıcısı İngiliz Pop sanatkarı Allen Jones’un objelere bayanmış üzere muamele ettiği ve bunun aksisi suçlamalara maruz kalan Sandalye isimli yapıtı bayan modelleri, ergonomik olmayan bir halde müstehcen mobilyalara dönüştürdü. Mart 1986’da Dünya Bayanlar Günü’nde, heykelin şovenistliği karşısında dehşete düşen aktivist bir çift, yapıta boya sökücü sürdü. Sanatkarın bayanlardan ilham alarak yaptığı eserler ise bununla hudutlu değil.

Film direktörü Stanley Kubrick, yeni sineması A Clockwork Orange için misal heykeller yapması hedefiyle Jones ile temasa geçti. Jones, rastgele bir ödeme teklif edilmediği için talebi geri çevirdi. Bu yapıtlarıyla birçok reaksiyonla karşılaşan Jones, kendini bir feminist olarak gördüğünü söyledi.

İtalyan avangart sanatçı Piero Manzoni, 1961 yılında kendi dışkısını 2 bin 700 gramlık doksan teneke kutuya doldurdu. bundan biir yıl evvel de kendi nefesiyle dolu bir balonu bir sanat yapıtı olarak sunarak gözlemcileri dehşete düşürmüştü. Çalışmanın, bir konserve fabrikasına sahip olan babasının bir vakitler kendisine yaptığı ve çalışmalarını dışkıya benzettiği alaycı bir yoruma bir karşılık olduğu düşünülmekte. 2016 yılında bu teneke kutulardan biri açık artırmada 275.000 euroya satıldı.

Bir sanat yapıtının, sanatkarların ekseriyetle yaptığı üzere bir kalem, fırça yahut keski ile yapmak yerine bir yüzeydeki izleri silgiyle silerek yaratılıp yaratılamayacağını merak eden Rauschenberg, soyutlamacı olan arkadaşı Willem de Kooning’i, yakın tarihli bir çizimini bu deneye feda etmeye ikna etti. Sonuç olarak ortaya gözlemlenebilir rastgele bir fotoğraftan arındırılmış bir kağıt çıktı. Eser, gözlemcileri bu imgenin bir imaj olup olmadığına yahut sergilenen gerçek çalışmanın boş çerçeve olup olmadığına karar vermeye zorlar.

Amerikalı sanatçı Judy Chicago’nun üçgen biçimli ziyafet masası; Sappho’dan Virginia Woolf’a, kadınların kültürel tarihe katkılarını anmak için otuz dokuz yer nizamından oluşmaktaydı. Kimi bölümler tarafından öncü bakış açısıyla beğeni toplarken birtakım bölümler çalışmayı bayağıl buldu. Çiçek açan, vulva gibisi bir kelebek sembolü ile süslenmiş, el boyaması porselen tabakların hakim olduğu bir çalışmaydı. Yapıtın ‘çok fazla vajina’sı olduğuna inanan çağdaş İngiliz sanatçı Cornelia Parker, enstalasyon sırasında çalışmanın  yoksul bayanlarından ziyade Judy Chicago’nun egosuyla ilgili olduğunu söyleyerek çalışmayı küçümsedi.

Halkın sanatla olan etkileşimimi arttırmak emeliyle yapılan kamusal sanat yapıtlarından biri de Richard Serra’nın Eğik Yay isimli çalışmasıdır. Halk sanatı entlasyonu beklenen ilgi yerine reaksiyonlarla karşılaştı. Kamuoyunda yaşanan sert tartışmanın akabinde heykel, eröristlere, haşarata ve vandallara barınak sağladığını argüman eden bir heyet, minimalist heykelin kaldırılması gerektiği sonucuna vardı. O zamandan beri, sanatkarın isteği doğrultusunda bir daha halka sergilenmedi.

Çevresel sanat çalışmaları ile tanınan sanatçı çift Christo ve Jeanne-Claude tarafından Miami’nin Biscayne Körfezi’ndeki on bir adaya bakan, iki hafta boyunca pembe polipropilen kumaşla kaplanmış sanat yapıtına hayranlık duyan kadar nefret duyan da oldu.  Çevreciler, manatların ve yuva yapan kartalların habitatları boyunca uzanan 603.870 m2lik sentetik plastiğin uzun vadeli tesirinden telaş duyarak çalışmayı protesto etti. Yapıtın kurgulanmasında ortaya çıkan, mahallî yetkilileri ve mahalle sakinlerini yaşadıkları etrafın hassasiyetini tartışmak sanatkarların emelleri ortasındaydı. Adaların etrafına yerleştirilen kumaş için on bir adadan kırk ton çöp toplanmıştı.

Yatak, arketipik bir obje olarak Titian’ın Urbino Venüsü’nden Van Gogh’un Arles’teki Yatak Odası’na, Goya’nın dönüşümlü olarak çıplak ve giyinik Majas’ından Henry Fuseli’nin şeytani Kabusu’na kadar Batı sanatının en büyük yapıtlarından birkaçı için bir takviye misyonu gördü. Dağınık olan yatak odası ve yatak odasında bulunan kullanılmış prezervatifler, sigara izmaritleri, peçeteler, boş alkol şişeleri üzere çeşitli objeleri gösteren bu eser, açık artırma ile 2 milyon 546 bin 500 euro karşılığında satıldı. Eser, sanatkarın geçirdiği bir depresyon sonrası dört gün boyunca alkol dışında bir şey tüketmeden kaldığı yataktır. Eleştirmenler her dağınık yatak odasının emsal bir biçimde görünebileceğini, herkesin dağınık bir yatağı sanat yapıtı olarak sunabileceğini söyleyerek yapıtı eleştirmişlerdir. 1999’da Yatağım eseri Turner Ödülü’ne aday gösterildi fakat mükafatı kazanamadı.

David Cerny, sanatçı Damien Hirst’ün formaldehit solüsyon isimli bir kimyasalın içinde asılı, uluyan bir köpekbalığının yer aldığı cüretkar yapıtından ilham alıp bu yapıtın parodisini yaptığını söyledi. Yapıta dair en dikkat çeken şey ise Çek sanatçı David Černý’nin göz alıcı vitrinde devrilen Irak diktatörü Saddam Hüseyini mevzu almasıydı. Kimileri için bu eser, Hüseyin’i kurban rolünde göstermekteydi. Başkaları için ise eser gereksiz bir formda detaylıydı. Tartışmalı çalışmanın 2006 yılının başlarında Belçika’nın Middelkerke kentindeki bir müzede planlanan standı, ‘belirli nüfus kümelerinin çalışmayı fazla kışkırtıcı bulacağı’ telaşı ile belediye lideri Michel Landuyt’un kararnamesiyle iptal edildi.

Ekim 2014’te, Amerikalı sanatçı Paul McCarthy’nin Paris’te bir Noel standı olarak dikilen devasa şişme heykeli Ağaç, halk tarafından öfkeyle karşılandı. Heykelin bir seks oyuncağına benzerliği dikkat çekmekteydi. McCarthy, verdiği bir röportajda çalışmasının soyut bir tarafının olduğunu ayrıyeten bahsedilen seks oyuncağından da ilham aldığını belirtti. Bazı bireyler heykeli yerinden devirdi ve içindeki havayı söndürdü. Hatta keykelin enstalasyonunda öfkeli bir iştirakçi, McCarthy’nin karşısına çıktı ve sanatçıyı yumrukladı.