Dünya’da ömrün devam etmesi için oksijen değerli bir elementtir. Bedende bulunan tüm hücreler, düzgün çalışmaya devam etmek için oksijene muhtaçlık duyarlar. Teneffüs, oksijen aldığımız ve hücresel teneffüs esnasında bir atık olan karbondioksiti soluduğumuz süreçtir. Karbondioksiti direkt havaya veremediğimiz karmaşık bir beden sistemimiz vardır.
Oksijenin önemi
-
Bazı fizyolojik süreçler için oksijenin önemli ve hayati rolü bulunmaktadır. Glikoz ve oksijeni güce ve karbondioksite dönüştürüldüğü hücresel teneffüste oksijen merkezi rol oynamaktadır. Bu güç, organlar ve dokuların işleyişinin devam etmesi ve düzgün olması için büyük bir değere sahiptir.
-
Hücresel teneffüs, hücrelerin mitokondrilerinde meydana gelerek üç ana kademe geçirerek oluşmaktadır. Bu kademeler, glikoliz, sitrik asit döngüsü ve elektron taşıma zinciri olarak bilinmektedir. Oksijenin bu süreçteki misyonu son elektron alıcısı olarak ATP üretimini kolay hale getirmektir.
Nefes alma süreci
-
Soluduğumuz vakit %21 oksijen içeren havayı soluyoruz. Hava, oksijenin alveol olarak isimlendirilen küçük hava keseleri yoluyla kan sirkülasyonuna emildiği teneffüs sistemimizden geçmektedir. Bu formda oksijeni solumak gerçekleşir.
-
Hücreler güç üretimi için oksijenden faydalanırken, yan eser olarak da karbondioksit üretilir. Bu karbondioksit, kan deveranı yoluyla akciğerlere geri taşınarak teneffüs süreci sırasında dışarıya verilir.
Neden karbondioksiti direkt havaya veremiyoruz?
-
Karbondioksit doğal bir atık eser olsa bile, direkt havaya vermenin ziyanları olabilir. Yüksek konsantrasyonlarda karbondioksit, kanın çok derecede asidik hale geldiği ve bedende olumsuz tesirlere sebep olduğu teneffüs asidozu durumuna yol açabilir.
-
Solunum sistemi, oksijen ve karbondioksit istikrarını düzenleyerek bedenimizde esirgeyici bir düzenek vazifesi görür. Bedenimize yetecek kadar oksijen almamızı ve karbondioksitin ziyan vermeden denetimli bir formda dışarıya atmamızı sağlar.
Oksijen ve beyin fonksiyonu
-
Oksijen ve beyin işlevi ortasında değerli bir münasebet vardır. Beyin oksijen düzeylerine karşı çok derecede hassastır. Kâfi oksijen kaynağı olduğu vakit, hafıza, dikkat ve eleştirel düşünme üzere kıymetli bilişsel fonksiyonlar sağlanır.
-
Oksijen düzeyinin düşük olduğu durumlarda beyin işlevleri için olumsuz durumlar yaşanır. Düşük oksijen düzeylerinden ötürü oluşan hipoksi, beyin işlevlerini bozabilir ve baş dönmesi, şuur kaybı ve baş karışıklığı üzere hayati kıymeti olan durumlara yol açar.
-
Beyin oksijensiz kaldığı vakit, süratli bir biçimde ziyan görmeye başlamaktadır. Beyne hiç oksijen gitmediği anoksi durumunda ise felç ve kalp durması üzere önemli durumlar yaşanması mümkündür.
Büyüme ve hücresel tamirat için oksijen
-
Fiziksel idmanın hayatımız için ne kadar değerli olduğunu hepimiz biliyoruz. Fizikî antrenman sırasında, güç üretiminin verimli olması ve kasların büyümesi için oksijen gereklidir. Kaslar, daima hareket halinde olduğu vakit daha süratli güç alma muhtaçlığı duyarlar. Kaslara oksijen gitmediği vakitlerde yorgunluk ile sonuçlanır. Dinlenildiği vakit yavaş yavaş yorgunluk hissi azalır. Oksijensiz bir ortamda fizikî antrenman yapmanız daha çok yorulmanıza neden olabilir.
-
Oksijenin hücresel tamir tesiri göz gerisi edilmemelidir. Oksijen, dokuların onarılmasında ve dokuların güzelleştirilmesinde hayati bir rol oynamaktadır, bu hayati rol insanın yaralanma ve ameliyatlardan kurtulmak için oksijenin gerekli olması olarak açıklanabilir.
Oksijen ve bağışıklık sistemi
-
Oksijen, bedende bulunan enfeksiyon ve hastalık durumlarına karşı savunmasına dayanak olarak bağışıklık hücrelerinin fonksiyonunu desteklemektedir. Gerçek oksijen soluması ile bağışıklık sistemi güçleniyor. Bağışıklık sistemini güçlendirmeye çalışırken oksijenli ortamda bulunmak tesirli olacaktır.
-
Vücutta bulunan çeşitli bakteri ve virüsler oksijen açısından güçlü ve bol olan ortamlarda yaşayamazlar. Bu durumda oksijenin enfeksiyon denetiminde değerli olması haline getirir. Enfeksiyon tedavilerinde, oksijen taşımasının kıymetli bir rolü olmaktadır.