Yaratıcılığı tanımlamak epeyce güç, yaratıcılığı ölçmek ise çok daha zordur. PNAS’ta yayınlanan yeni bir araştırma ile bilim insanları yaratıcılığın bir istikametini kolay bir halde ölçebilen bir test üretti. Bu teste tek başınıza girebilirsiniz; yalnızca birkaç dakikanızı alıyor ve yapılan tahlilin nasıl çalıştığı hakkında bir şey bilmediğiniz için en güzel sonucu almanızı sağlıyor.
Iraksak İlişkilendirme Vazifesi ismi verilen bu yeni sistem, insanlardan mana olarak birbirinden olabildiğince uzak 10 söz istiyor. Örneğin, “kedi” ve “kitap” kullanmak, “kedi” ve “köpek” kullanmaktan çok daha farklı olacaktır. Daha sonra bir algoritma, kişinin seçtiği isimler ortasındaki anlamsal farklılığı ölçüyor.
Karmaşık yollar kadar tesirli
Araştırmacılar, şu ana kadar yaklaşık 9.000 gönüllüde yapılan testler sonucunda yeni tekniğin yaratıcılığı ölçme konusunda mevcut teknikler kadar düzgün olduğunu söz ediyor. Yani bu birkaç dakikalık test, daha karmaşık prosedürler kadar tesirli olabilir.
Bilim insanları, yayınladıkları makalelerinde araştırmalarıyla ilgili, “Birkaç teori, yaratıcı insanların daha farklı fikirler üretebildiğini öne sürüyor. Şayet bu doğruysa yalnızca ilgisiz sözleri kullanmak ve ortalarındaki anlamsal arayı ölçmek, ıraksak düşünmenin objektif bir ölçüsü olarak hizmet edebilir” tabirlerini kullandı.
Harvard Üniversitesi’nden psikolog Jay Olson da usulün, yalnızca bir cins yaratıcılığın küçük bir modülünü ölçtüğünü; lakin bunun bile insan yeteneklerinin daha âlâ anlaşılmasına, daha çeşitli ve büyük örneklerde yapılacak değerlendirmelere yardımcı olabileceğini vurguluyor.
Olson ayrıyeten, “Yaratıcılık insanın hayatının temelidir. Karmaşıklığını ne kadar âlâ anlarsak, yaratıcılığın biçimlerini o kadar uygun besleyebiliriz” tabirlerini kullandı.
Yayınlanan teste buradan ulaşabilirsiniz.
