Bu tabloyu tahminen de daha evvel binlerce kere gördünüz. 1930’da Grant Wood tarafından yapılan ‘Amerikan Gotiği’ tablosu, dünyanın en ünlü sanat yapıtlarından biri. Bu tablonun aslında kapalı bir manası var. Bu iki kişi tahminen de yer altı dünyasının hükümdarı ve kraliçesi olabilir. Bunu söylememizin nedeni fotoğrafta kapalı bir ipucu olması. Orijinal ismiyle ‘American Gothic’ tablosundaki iki figür kim? Gelin, dünyaca ünlü olan bu eser nasıl ortaya çıkmış ve kıssası nedir, bir arada bakalım.
Kaynak: https://twitter.com/culturaltutor/sta…
Bu donuk ve son derece önemli hızlı iki insan dünyaca ünlü lakin kimse kim olduklarını ve nerede olduklarını bilmiyor.
Onların kim olduğunu anlamak için ayrıntılara inmemiz gerek.
Kadının yakasına taktığı küçük broş, Antik Yunan mitolojisinde Yeraltı Dünyasının Kraliçesi Persephone’yi tasvir ediyor üzere görünüyor.
Bu durumda adamın elinde tuttuğu dirgen de Persephone’yi kaçırıp karısı olması için oraya getiren Yeraltı Hükümdarı Pluto’ya (veya Hades’e) bir gönderme olabilir.
Bu nedenle kırsal Amerika’nın bu çarpıcı vizyonu, bu sert ve hayli düşman bakışlı çiftçilerin Hükümdarı ve Kraliçesi olduğu Yeraltı Dünyası için bir çeşit alegori olabilir.
Ya da olmayabilir…
İşin aslı, bu gizemli bir tablo ve kimse onun neyi temsil ettiği konusunda hemfikir değil…
Bu tablo hakkındaki sorulara hiçbir vakit net ve kesin yanıtlarımız olmayacak.
Grant Wood’un kendisi bile tablodaki iki kişinin karı koca mı yoksa baba kız mı oldukları konusunda net değildi.
Cevaplayabileceğimiz tek bir soru var: Bu beşerler neden bu türlü görünüyor?
Grant Wood, 1891 yılında Iowa kırsalında doğdu. On yıl sonra, annesini kaybettikten sonra aile Cedar Rapids’e taşındı.
İlk evvel bir metal dükkanında çalışan Wood sonrasında Minneapolis ve Chicago’daki sanat okullarında okudu. Akabinde da Cedar Rapids’de bir devlet okulunda fotoğraf öğretmeni olarak çalışmaya başladı.
Wood, 1920’lerde öğretmen olarak çalışırken, birkaç defa Avrupa’ya seyahat etti. Bu seyahatlerden biri Paris’teki Académie Julian’da bir yıl okumak içindi.
Oradayken Empresyonist bir stil benimsedi. O vakit yaptığı büyüleyici fakat dikkat cazip olmayan yapıtlarının, bugün tanıdığımız Wood’un yapıtları ile hiç benzerliği olmamasının sebebi de buydu.
1927’de ise her şey değişti.
Yerel bir sanatçı olarak Wood, Cedar Rapids Veterans Memorial Building için vitray pencere yapmak üzere görevlendirildi.
Ama vitray hakkında pek bir şey bilmiyordu. Böylelikle Wood, cam uzmanlarıyla çalışmak ve kendini geliştirmek üzere Almanya’ya gitti.
Ama beklediği üzere olmadı. Hollanda ve Almanya’dan 15. ve 16. yüzyıl ressamlarının çalışmalarına maruz kaldı.
O ressamlardan biri de Hans Memling idi. Bu portresindeki sert tabire ve en ince detayına kadar fark edilen ayrıntılara gösterdiği şaşırtan ilgiye dikkat edin.
Wood, bu önemli görünümlü portrelerden çok etkilendi. Ancak tıpkı vakitte, Rogier van der Weyden üzere sanatkarların, pürüzsüz inişli çıkışlı zirveleri ve minik model kentleri olan görünümlerine da aşık oldu.
Detaylara verdiği ekstra ihtimam ile erken Hollanda sanatı neredeyse fotoğraf kadar gerçekçiydi. İnsanların hepsi de her vakit önemli görünümlü idi.
Wood, Iowa’da Eldon kasabasından geçerken bir şey gördü: Önemli Gotik çizgiler üzerine inşa edilmiş, beyaz bir sundurması olan şık beyaz bir kulübe. Bu ona bir fikir verdi. Bu fikir, son derece önemli görünümleriyle bu biçim bir meskene yakışacak iki kişi bulmaktı.
Sonunda Wood iki model buldu: Biri kız kardeşi Nan Wood Graham idi, oburu de bir diş doktoru olan Byron McKeeby.
Wood, nihayet Hollanda’dan etkilenen yeni tarzını uygulamaya koyma talihini bulmuştu: Stilize gerçekçilik, ciddiyet, ağırbaşlılık ve pürüzsüz ayrıntılar…
Bu yapıtı, Chicago Sanat Enstitüsü’ndeki yıllık bir standa gönderdi ve burada bronz madalya ile nakit 300 dolar ödül kazandı. Fakat hepsi bu kadar değil…
‘Amerikan Gotiği’ büyük bir sansasyon yarattı. Wood, çok bilinmeyen mahallî bir sanatçıydı. Bu fotoğraf ona yalnızca bir gecede ülke çapında ün kazandırdı.
Eleştirmenler, Amerika’nın nihayet düzgün bir sanatkara sahip olduğunu söyledi.
Yine de hiç kimse ‘Amerikan Gotiği’nin ne manaya geldiği konusunda hemfikir değildi. Kimileri bunu kırsal Amerika’nın acımasız fakat parlak bir hicvi olarak gördü.
Diğerleri ise onda, kentsel yozlaşmadan uzak, taşra hayatının sağlam, dik başlı, dürüst, bilinçsiz faziletlerinin eksiksiz bir vasiyetini buldu.
Wood, Erken Hollandalı ustaların görüntü fotoğraflarını kendi Amerikan görüntü anlayışıyla birleştirdi ve yeni keşfettiği bu tarz ile çalışmalarına devam etti.
Oz Büyücüsü’nün set tasarımcılarının Wood’un sanatından ilham almasına şaşmamalı.
Wood, eşsiz bir halde çarpıcı bir görsel lisana sahip olan bir sanatçıydı.
Wood’un alışılmadık ve son derece kendine has üslubu, bazen bir hayalden fırlamış üzere sürrealist görünebilir.
Keyifli, canlı ve alımlı bir biçimi vardı lakin birebir vakitte muhakkak öbür bir dünyaya ilişkin üzereydi.
1931 yılında yaptığı ‘Paul Revere’nin Gece Yarısı Yolculuğu’, onun en âlâ tablolarından biri.
Bu eser birebir vakitte, Wood’un yeteneğini en düzgün görebildiğimiz yerlerden biri.
Wood, 1927’de o vitray pencereyi tamamladığında, ‘Amerikan İhtilalinin Kızları’ üyeleri onun ilham almak için Almanya’ya gitmesinden hoşnut olmadıklarını belirttiler.
Çünkü vitray pencere, Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya’da savaşırken ölen askerlerin anısınaydı ve Wood’un Almanya’ya gitmesi bu sebeple şikayet konusu olmuştu.
Wood, bu reaksiyona bir cevap olarak 1932’de, bariz bir hiciv içeren ‘Devrimin Kızları’nı yaptı ve bu eser tahminen de Wood’un sanatında kendini tam olarak ortaya koyduğu tek vakitti.
Burada Wood’un epeyce acımasız ironi kapasitesini görüyoruz.
Wood’un yapıtları bazılarına nazaran süper bazılarına nazaran ise rahatsız ediciydi.
Ancak bir gerçek var ki o da Wood, üslubu başkalarından farklı olan bir sanatçıydı.
Resimleri hem büyüleyici hem de yapay bir görünüme sahipti.
Tüm vakitlerin en büyük Amerikan ressamı olarak görülen Grant Wood 1942 yılında, şimdi 51 yaşındayken hayata veda etti.
Ölümünden bir yıl sonra, İkinci Dünya Savaşı sırasında üretilen ‘Özgürlük Gemileri’nden birine onun ismi verildi. Bir vakitlerin tanınmayan, mahallî sanatkarı artık ulusal bir kahraman olmuştu.
Ölümünün üzerinden seksen yıl geçse de Wood hala, eskisi ve her zamanki üzere cazip ve gizemli olmaya devam ediyor.
