Bülent Ecevit, 1974–2002 yılları ortasında Türkiye Cumhuriyeti’ne beş defa Başbakan oldu. Karaoğlan olarak da bilinen Ecevit, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanlıkları yaptı. Ayrıyeten İsmet İnönü periyodunda Çalışma Bakanı olarak da misyon aldı. Pekala, Bülent Ecevit kimdir?
Eski başbakan Bülent Ecevit, 1925 yılında dünyaya gözlerini açtı. Annesi Fatma Nazlı ünlü bir ressamdı, babası Ahmet Fahri Ecevit ise bir tıp profesörüydü. Siyasi hayatının yanı sıra kıymetli bir gazeteci olan Karaoğlan, birinci olarak Ulus Gazetesi’nde çalışmaya başladı ve siyasete ilgisi de bu devirde arttı. Öte yandan Amerika’nın The Journal and Sentinel gazetesinde konuk gazeteci olarak yazdı. İşte, Karaoğlan Bülent Ecevit hakkında merak edilenler…
BÜLENT ECEVİT KİMDİR?
Mustafa Bülent Ecevit, 1925 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. 5 sefer Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olma unvanını taşıyan Ecevit, kıymetli bir siyasi kimliğe sahip olsa da edebiyata düşkünlüğüyle de tanınmıştır.
Annesi Fatma Nazlı, bir ressamdı ve İstanbul ile Ankara Konservatuarları’nda öğretmenlik yaptı. Türkiye’nin birinci profesyonel bayan ressamlarından biriydi. Babası Ahmet Fahri Ecevit ise Kastomonu doğumlu ve Ankara Hukuk Fakültesi’nde isimli tıp profesörüydü. Baba Fahri Ecevit, 1943’te siyasete atılarak CHP’nin Kastamonu milletvekili oldu ve 1950’de bu misyonundan ayrıldı.
ULUS GAZETESİ’NDE GAZETECİLİK YAPTI
Bülent Ecevit, liseyi Robert Koleji edebiyat kolunda okudu ve 1944’te bu okulu bitirdi. Evvel Ankara Üniversitesi’ne, sonra da Lisan Tarih Coğrafya Fakültesi’ne kayıt yaptıran Ecevit, Hint ideolojisiyle ve Doğu mistizmiyle ilgileniyordu. 1944’te Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde tercüman olarak başladığı mesleğine 1946’da Londra’daki elçilikte Türk Basın Ateşeliği katibi olarak devam etti. Bu sırada da Londra Üniversitesi’ne kayıt yaptırdı, İngiliz lisanı ve edebiyatı, Sanskritçe, Bengalce ve sanat tarihi üzerine eğitim aldı lakin eğitimini tamamlamadı. 1950 yılında kâtiplikten ayrıldı ve tıpkı yıl Cumhuriyet Halk Partisi’nin çıkarttığı Ulus Gazetesi’nde işe başladı.
Sorunlu bir devirde bu misyonu yapmaya çalışan Ecevit’in çalıştığı Ulus Gazetesi, Demokrat Parti tarafından kapatıldı, bunun üzerine Ecevit, Halkçı Gazetesi’nde, Forum Mecmuası’nda ve Yeni Ulus Gazetesi’nde yazı işleri müdürlüğü misyonunu yapmaya başladı. Siyasete ilgisi Ulus Gazetesi’nde başladı ve bu ilgi 1954 yılında CHP’nin Çankaya Ocağı’na kaydolmasına neden oldu. Gazeteciliğe de devam eden Ecevit, 1955 yılında Amerika’nın Kuzey Carolina eyaletine bağlı Winston-Salem’de, “The Journal and Sentinel” isimli gazetede konuk gazeteci olarak çalışmaya başladı.
HARVARD ÜNİVERSİTESİ’NE İNCELEME YAPMAK ÜZERE GİTTİ
1957’de Rockefeller Foundation Fellowship isimli kurumdan kazandığı burs sayesinde Harvard Üniversitesi’nde inceleme yapmak emeliyle Amerika’ya döndü. 8 ay boyunca Orta Doğu tarihi ve psikoloji üzerine incelemelerde bulundu. 27 Ekim 1957’de, İsmet İnönü’nün damadı Metin Toker’in adaylığı ona devretmesiyle CHP’den milletvekili adayı oldu ve böylelikle etkin siyaset hayatı da başladı. Karaoğlan, 1957’den 1980’e kadar Ankara’dan ve Zonguldak’tan CHP milletvekili oldu. 1960’ta Kurucu Meclis Üyesi, 1961’de Çalışma Bakanı oldu. Bakanlık vazifesini 1965’e kadar sürdüren Ecevit, 1965’te Zonguldak’tan milletvekili seçildi. Son seçimleri Adalet Partisi kazanınca, CHP muhalafet partisi oldu ve bu tarihten sonra Bülent Ecevit, “Ortanın Solu” fikrini benimsemeye başladı. 1971 Darbesi’nden sonra oluşturulan hükümette CHP’nin de katkısı olduğu gerekçesiyle partiden istifa etti.
ECEVİT, ALDIĞI OY ORANIYLA TARİHE GEÇTİ
Ecevit, 1972 yılında yapılan 5. İnanılmaz Kurultay’da güvenoyu almasıyla İsmet İnönü istifa etti. Böylelikle Ecevit, 4 Mayıs 1972’de CHP Genel Lideri seçildi. 1973 seçimlerinde en çok oyu aldığı halde hükümet kuramayınca 1974 yılında CHP-MSP koalisyonunun başbakanı oldu. Birebir yıl 20 Temmuz 1974 tarihli Kıbrıs Barış Harekatı’nı gerçekleştirdi. Ecevit’in 1977’de kurduğu azınlık hükümeti güvenoyu alamadığından “2. Milliyetçi Cephe”, Demirel başkanlığında AP, MHP ve MSP ile kuruldu. Ayrıyeten 5 Haziran 1977 seçimlerinde CHP’nin aldığı %41’lik oy oranı, Ecevit’e tek başına iktidarlığı getiremese de, Türkiye tarihinde sol bir partinin aldığı en yüksek oy oranı olarak tarihe geçti.
İstanbul Güneş Motel’de Adalet Partili 11 milletvekiliyle yaptığı görüşme , tarihe “Güneş Motel Olayı” olarak geçen Ecevit’in bu teşebbüsü başarılı oldu ve 1978’de yeni hükümeti kurarak başbakanlık koltuğuna oturmayı başardı.Ülkede cereyan eden sağ-sol çatışması darbe yolunu açarken, bir yandan da Ecevit’in 1979 orta seçimlerinde başarısız olmasına neden oldu. Bunun sonucunda Süleyman Demirel, MHP ve MSP ile bir azınlık hükümeti kurdu. 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında karşı çıktığı askeri idare tarafından üç defa mahpusa mahkum edildi ve 10 yıl mühletle siyasetten uzaklaştırıldı.
DEMOKRATİK SOL PARTİ’Yİ KURDU
Gazeteciliğe dönmeye karar veren Ecevit, 1981’de “Arayış Dergisi”ni çıkartmaya başladı lakin mecmua askeri idare tarafından kapatıldı. 1985 yılı, Ecevit siyasi yasaklı olduğu için eşi Rahşan Ecevit‘in başkanlığında Demokratik Sol Parti kuruldu. 1987 yılında yasağı kalkan Ecevit, partinin başına geçti. Lakin 1987’de yapılan seçimlerde partisi barajı aşamayınca siyasetten çekildi. 1989’da Genel Başkanlık koltuğunun boşlamasıyla Harikulâde Kurul’da tekrar DSP’ye dönmesine ve Genel Lider olmasına karar verilerek, 1991 seçimlerinde Zonguldak’tan milletvekili oldu.
DSP SOL’UN EN BÜYÜK PARTİSİ OLDU
Bu seçimler sonucunda Demirel önderliğindeki Hakikat Yol Partisi ve Erdal İnönü’nün Toplumsal Demokrat Halkçı Partisi bir koalisyon hükümeti kurdu. AP kendisini feshettiyse de CHP Deniz Baykal’ın teşebbüsleriyle yoluna devam etti. 1994 seçimlerinden sonra DSP, solun en büyük partisi olma pozisyonuna geldi. Ecevit, DTP ve ANAP ile kurulan hükümette başbakan yardımcısı, daha sonraki DSP-DYP-ANAP azınlık hükümetinde de başbakan oldu. 1999 seçimleri sonrasında ise 2002 yılına kadar DSP hükümeti ile başbakan oldu. Fakat 2002 seçimlerinde DSP barajı aşamadı ve Ecevit, yaşı ve sıhhat sıkıntıları nedeniyle siyasetten çekilme kararı aldı.
BİRÇOK ÇEVİRİ YAPITI BULUNUYOR
Dürüst bir siyasetçi olarak tanınan Ecevit, tıpkı vakitte bir şair ve yazardı. Birçok yapıtı Türkçe’ye çevirdi. 1976’da “Şiirler”, 1978’de “Işığı Taştan Oydum”, 1997’de “El Ele Büyüttük Sevgiyi” ve 2005’te “Bir Şeyler Olacak Yarın” isimli şiir kitapları ortaya çıkardı. Şiir kitapları dışında, siyaset bahisli kitapları da bulunuyordu: “Ortanın Solu” (1966), “Bu Tertip Değişmelidir” (1968), “Atatürk ve Devrimcilik” (1970), “Kurultaylar ve Sonrası” (1972), “Demokratik Sol ve Hükümet Bunalımı” (1974), “Demokratik Solda Temel Kavramlar ve Sorunlar” (1975), “Dış Politika” (1975), “Dünya – Türkiye – Milliyetçilik” (1975), “Toplum – Siyaset – Yönetim” (1975), “Türkiye/ 1965 – 1975” (1976), “İşçi – Köylü Elele” (1976) ve “Umut Yılı” (1977).
TENEFFÜS YETMEZLİĞİ NEDENİYLE HAYATINI YİTİRDİ
Karaoğlan Ecevit, Robert Kolej’den sınıf arkadaşı olan Rahşan (Aral) Ecevit ile 1946 yılında evlendi. Ecevit’in Rahşan Hanım’a karşı beslediği aşk, şiirleri Türkiye’de herkes tarafından biliniyordu. Bülent Ecevit, 18 Mayıs 2006 tarihinde geçirdiği beyin kanaması nedeniyle GATA’da tedavi altına alındı ve yaklaşık 6 ay boyunca bu hastanede tedavi gördü. 5 Kasım 2006’da, 81 yaşında, teneffüs yetmezliğinden hayatını kaybetti. Devlet Mezarlığı’na gömülebilmesi için 9 Kasım’da yapılan kanun değişikliği sonucu 11 Kasım 2006’da buraya defnedildi.