Galen, birçok anatomik keşfiyle tanınır. Bizans İmparatorluğu’nda ve Avrupa’da tıp eğitiminin temelini oluşturan, asırlar evvel yaşamış bu bilim insanını daha yakından tanımak ister misiniz? Yanıtınız evet ise, buyurun içeriğimize!👇
Kaynak: https://www.britannica.com/biography/…
Memleketi bugün Türkiye toprakları içinde bulunan Pergamon yani Bergama olan Galen, ideoloji ve edebiyat eğitimleri almıştı.
Rivayete nazaran Galen’in babası hayalinde tıp ilahı Asklepios’u görmüş ve oğluna tıp eğitimi aldırma buyruğu almıştı. Galen on altı yaşındayken tıp eğitimine başladı. Birçok kent gezip araştırmalarda bulundu. 157 yılında Bergama’ya döndü ve burada Asya’nın baş rahibi tarafından tutulan gladyatör birliğine başhekim olarak hizmet etti.
Antik Roma’nın en ünlü tabiplerinden olan Galen, deneysel fizyolojinin kurucusu ve antik dünyanın birinci spor tabibiydi.
Halka açık anatomi şovları, öteki hekimlerin tedavi edilemez ilan ettiği hastalardaki muvaffakiyetleri, muazzam bilgisi ve halka açık tartışmalarda sergilediği retorik marifetleri sayesinde tıp mesleğinde süratle yükseldi. Galen’in güçlü geçmişi, toplumsal ilişkileri ve eski ideoloji öğretmeni Eudemus ile olan dostluğu, bir filozof ve tabip olarak ününü daha da artırdı.
Anatomiyi tıp bilgisinin temeli olarak gören Galen; maymun, domuz, koyun ve keçi üzere hayvanların üzerinde incelemelerde bulundu.
Galen’in hem cerrahi maharetleri geliştirmek hem de araştırma gayeli diseksiyon* savunuculuğu, tanınmasında kıymetli bir rol oynadı. Yedi çift baş sonunu tespit etmekle birlikte kalp kapakçıklarını tanımladı ve atardamarlar ile toplardamarlar ortasındaki yapısal farklılıkları gözlemledi. Keşiflerinden biri ise dört yüz yıldır öğretildiğinin tersine atardamarların hava değil, kan taşımasıydı.
*diseksiyon: herhangi bir organizmanın iç yapısını incelemek üzere dışını yarıp kesimlere ayrılmasıdır.
Galen’in çalışmaları, insan cesetlerinin teşrih edilmesi toplumsal bir tabu olduğu için bu durumdan son derece etkilendi.
Hayvan teşrihlerine dayanarak insan anatomisi hakkında yaptığı çıkarımlar onu sık sık yanlışlara sürükledi. Örneğin, rahim anatomisi büyük ölçüde köpek rahmine benzemekte.
Galen’in fizyolojisi, tüm tıbbi bilginin kaynağı olarak görüp hürmet duyduğu tabip Hipokrat’tan almış olduğu fikirlerden ve kendisinin yapmış olduğu deneylerden oluşmaktaydı.
Galen, vücudu birbirine bağlı üç sistemden oluşan bir yapı olarak görmekteydi: duyum ve niyetten sorumlu olan beyin ve hudutlar; hayat veren güçten sorumlu kalp ve atardamarlar; beslenme ve büyümeden sorumlu karaciğer ve başka damarlar.
Galen’e nazaran kan, karaciğerde oluşur ve daha sonra damarlarla bedenin her yerine taşınır, burada besin olarak kullanılır yahut dönüşürdü.
Daha evvelki Hipokrat kavramlarına dayanan Galen, insan sıhhatinin dört ana beden sıvısı – kan, sarı safra, kara safra ve balgam – ortasında bir istikrar gerektirdiğine inanmaktaydı. Bu dört sıvının her birinin dört temel nitelikten ikisini gösterdiğini düşünmekteydi: sıcak, soğuk, ıslak ve kuru.
Hipokrat’tan farklı olarak Galen, sıvısal yani humoral dengesizliğin bir bütün olarak bedende olduğu üzere makul organlarda da bulunabileceğini savundu.
Humoral patoloji teorisindeki bu değişiklik, tabiplerin daha kesin teşhisler koymasına ve bu teşhisler ışığında hastalara daha spesifik ilaçlar önermesini sağlamış oldu.
Galen’in yazıları ömrü boyunca geniş bir okuyucu kitlesine sahip oldu. Birtakım yapıtlarının kopyaları günümüze kadar ulaştı. Fizyoloji çalışmalaro sonraki 1400 yıl boyunca tıpta güçlü bir tesire sahip oldu.
Peki, siz Galen’i hiç duymuş muydunuz? Çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
