Çiftleşme, tüm canlıların tabiatında olan bir durum. Fakat o denli hayvanlar var ki, çiftleşme sırasında gösterdikleri kimi davranışlar tüylerinizi diken diken edecek. Fenersilerden, peygamber devesine sekiz hayvanın birbirinden şaşırtan halleri içeriğimizde! Buyurun!👇
Kaynak: https://www.sciencefocus.com/nature/b…
1. Fenersiler balığı
Bazı erkek fener balıkları kendilerini dişilere bağlar. Buna iki canlı organizmanın ortak bir fizyolojik sistem geliştirmek için bir ortaya geldiği canlı topluluğu manasına gelen ‘parabiyoz’ denir. Fener balığı, parabiyozun tabiatta bilinen tek örneğidir.
Erkekler karşılaştıkları birinci dişiyi ısırırlar zira bu onlar için daha garanti bir seçimdir. Biyolog Thomas Boehm ve meslektaşları, fener balıklarının parabiyoza nasıl ulaştığını öğrenmek için on tipten otuz bir fener balığının DNA’ları üzerinde çalışmalarda bulundu.
Erkek ve dişilerin birleştiği fener balığı çeşitlerinde temel bağışıklık sistemi genlerinin eksik olduğunu keşfettiler. Her nasılsa, parabiyoza müsaade vermek için hastalık tesirlerine maruz kalmadan bağışıklık sistemlerini tehlikeye attılar. Fener balıklarının bunu nasıl başardığını anlamak, gelecekte kan ve doku nakillerinin kolaylığını artırmak ismine tıp için değer taşıyabilir.
2. Thamnophis sirtalis (Amerika’da yerli bir yılan türü)
Yılanlar iki penise sahiptir. Hepipenis olarak bilinen organ, erkek yılanların dişilerle birçok taraftan çiftleşmesini sağlar. Bu, çiftleşme sırasında erkeklerin sayıca dişilerden %1 oranında daha fazla olduğu Kuzey Amerika’nın yerli kırmızı kenarlı yılanları için bilhassa faydalıdır. Bu durum, erkek yılanların kış uykusundan dişilerden evvel uyanmaları nedeniyle oluşur ve bu da süreksiz olarak cinsiyet istikrarını bozar.
Birçok sürüngen tipinde hemipenler, çiftleşme başarısı mümkünlüğünü artırmak için çiftleşme sırasında yerine kilitlenen karmaşık dikenler geliştirmiştir.
Zoologlardan oluşan bir takım, 2014 yılında dişi kırmızı kenarlı jartiyer yılanlarının üreme yollarını uyuşturarak anestezi uygulanan dişilerin, anestezi uygulanmayanlara nazaran daha uzun müddette çiftleştiğini keşfetti. Bulgular gösteriyor ki, bir dişi genital açıklığını ve vajinasını kasıp layık görmediği bir partnerin muvaffakiyet bahtını sekteye uğratarak erkeklerin ilerlemelerini reddedebilir.
3. Peygamberdevesi
‘Yamyamlığın yararları var. Yamyam için daha düzgün büyüme, kondisyon ve üremeye yol açabilir. Pek çok peygamberdevesini ve örümceği başka yamyam hayvanlardan ayıran şey, birebir vakitte çiftleşme bağlamında da yamyam olmalarıdır ve genllikle dişi erkeği yer.’
-Hamburg Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırma vazifelisi olan ve mantis çiftleşme stratejileri üzerine çalışan Nathan Burke
Burke, bilhassa kimi peygamberdevesi tiplerinin çiftleşmeden evvel geçtiği erkek ve dişi ortasında ön ayaklarını kullanarak ağır boğuşmaları da incelemekte.
Bir dişi bu gayretleri kazanırsa, erkek çiftleşme bahtını yitirir. Fakat bir erkek kazanırsa, çiftleşme bahtı yüksektir.
‘Peygamberdeveleriyle ile ilgili üstünde durulması gereken bu çeşidin otur ve bekle avcıları olmalarıdır. Bu canlılar yiyecek aramak için dolaşmak yerine sabırla yiyeceklerinin kendilerine gelmesini beklerler. Bu otur ve bekle özellikleri cinsel yamyamlık için bir ön adaptasyon olması mümkün.’
Bu durum, yamyamlığın neden örümcekler gibi öbür otur ve bekle avcılarında görüldüğünü açıklayabilir.
4. Kızıl sırtlı örümcek
Erkek örümcekler çiftleşmek için hazırlık yapar. Evvel küçük bir ağ üzerine boşalması ve akabinde menisini ağzın yakınında palps olarak bilinen bir çift şırınga gibisi uzantıda toplaması gerekir. Erkek örümcek daha sonra bir dişiye yaklaşmalı, dişinin yırtıcı öldürme refleksini harekete geçirmemeye dikkat ederek palplerini yani duyu dokunaçlarını dişinin zehir yüklü dişlerinden yalnızca milimetre uzakta olan üreme yollarına yerleştirmelidir.
Erkek örümcekler, yenilme ihitmallerini en aza indirmek için çiftleşme niyetlerini net bir biçimde iletmek için karmaşık danslar geliştirmişlerdir..
Diğer örümcekler, sperm transferi gerçekleşirken dişiyi eğlendirmek için ikramlar sunar. Lakin erkek kırmızı sırtlı örümcekler bir adım daha ileri sarfiyat: çiftleşirken erkek şık bir hareketle dişinin ağzına takla atarak onu bir ısırık alması için cesaretlendirir. Bu fedakarlık erkeklere iki ikramiye sunuyor. Birincisi, atıştırma ne kadar uzun sürerse, sperminin o kadar fazla yumurtayı dölleyebilmesidir. İkincisi ise bir erkeği yeni yemiş olan dişilerin, bir sonraki gelen erkeği reddetme olasılıklarının daha yüksek olmasıdır.
5. Bahçe salyangozu
Bahçe salyangozları üzere birtakım salyangoz tipleri, kur yaparken birbirlerine tertipli olarak kimyasal uçlu oklar atarlar. Salyangozların hem dişi hem de erkek üreme organları olduğundan, bu oklar ekseriyetle her iki istikamette de uçar.
Salyangoz uzmanı Joris M Koene, salyangozların oklarında bulunan hususların potansiyel bir çiftleşmede partnerinin üreme sisteminde spermin boşa gitmesini engelleyen güçlü bir özel bileşik olan alomona içerdiğini belirtti.
Her salyangoz çeşidinin kendine mahsus ok hali vardır. Kimi oklar zıpkın üzere kavisliyken kimileri dikenlidir. Hatta kimilerinin süslü mızraklar üzere elmas biçimli uçları vardır.
‘Okun direkt alıcının başından geçmesiyle sonuçlanan atışlar gördüm fakat bu durumlarda bile partner hayatta kaldı.’
-Salyangoz uzmanı Joris M Koene
6. Deniz sümüklü böceği
Bu yılın başlarında bilim adamları; çiftleşme sırasında partnerinin kafasına zehirli ve sivri bir uzantı saplayan, siphopteron makisig ismi verilen bir deniz sümüklü böceği tipi keşfettiler. Penile stylet adı verilen bu uzantı penise takılıdır ve direkt partnerinin beynine karmaşık bir hormon enjekte ederek çiftleşme muvaffakiyetini artırır.
Bu, deniz sümüklü böceklerinde olan tuhaf üreme alışkanlıklarından yalnızca bir adedidir. Kimileri spermlerini aktarmadan evvel birbirlerini ağızlarına alarak öperler. Ayrıyeten çiftleştikten sonra renkli bedenlerini birbirine dolayarak sarılabilirler.
‘Muhtemelen ‘sarılma’ eş muhafaza güdüsünden kaynaklanır. Bu hareket, spermin partnerin üreme sistemi içinde daha derine ulaşmasına imkan tanır. ‘
Cheyenne Tait, deniz salyangozu gözlemcisi
7. Buğday biti olarak da geçen bruchidae familyasından olan çeşitli böcekler
Bu böcekler, maksadı dişinin cinsel organını kaşımak ve yırtmak olan yüzlerce keskin dikenle bezenmiş penise sahiptir. Dişinin organında yaralar bırakıp nasıl bir popülasyon sağlanabilir ki, diye düşünebilirsiniz. Aslında bu özelliklerinin kendi tabiatlarında mantıklı tarafları var. Daha uzun dikenli erkekler daha fazla yavru üretme bahtı yaratır.
Kısmen erkeğin açtığı yaralar; çiftleşme sırasında üretilen, besin açısından güçlü kimyasallardan oluşan bir husus için bir giriş noktası vazifesi görür.
2021’de İsveçli bilim adamları; biri uzun, başkası kısa dikenli olmak üzere iki erkek buğday biti yetiştirdi. Daha sonra her bir alt kümeyle çiftleşen dişilere ne olduğunu gözlemlediler. Uzun dikenli penislere sahip erkeklerle çiftleşen dişiler, tıpkı uzun dikenlere sahip yavrulara sahip oldu. Bu yavrular, daha büyük vücutlara sahiptiler ve hayatları boyunca daha fazla yumurta bıraktılar.
8. Cyphoderris strepitans, Kuzey Amerika’ya has bir cırcır böceği
Erkek cyphoderris strepitans, çiftleşme sırasında mümkün olduğunca sperm aktarmaya çalışır. Fakat yalnızca spermlerini değil kanatlarını da dişiye vermek zorundadır. Neden mi? Zira dişi, erkeğin kanatlarını çiftleşme sırasında yer ve hatta yaralardan sızan kan gibisi sıvıyı da emer. Bu sırada dişinin açlığı o kadar ağır olur ki erkeğin yükü yüzde 10 oranında düşebilir. Ayrıyeten spermleri dişinin isterse atıştırabileceği yapışkan bir şeyle sarılı olur.
