Hijyen, tarih boyunca insanlık için daima kıymetli bir öge olmuş. Hastalıklardan kaçınmak için çok eski toplumlarda bile aşikâr başlı uygulamalar yapılmış. Eski uygarlıklar ortasında paklık uygulamalarına bakıldığında Mısırlılar öne çıkıyor. Eski Mısırlılar paklığın hem fizikî hem de ruhsal refah için değerli olduğunu düşünüyorlarmış. Şaşırtan bir biçimde hijyen sistemleri banyo, tıraş, diş bakımı ve daha fazlasını kapsayarak güya şu an yaşıyorlarmış üzere epey gelişmiş ve ilkellikten uzak. Gelin birlikte neler yaptıklarına bir bakalım…
Kaynak: https://www.historydefined.net/ancien…
Antik Mısır’da hijyen olmazsa olmaz sayılıyordu.
Temizlik kurallarına uymak toplum içerisinde üzerinize düşen bir misyon üzere görülüyordu. Neredeyse hijyeni onlar keşfetmişti. Sıhhate çok kıymet veriyorlardı ve bu alanda öncülük ediyorlardı.
Belki bu yolların uygulanış formları size biraz tuhaf gelebilir. Lakin birçoğunun vakitlerinin çok ötesinde olduğunu belirtmekte yarar var. Örneğin eski Mısırlılar tarafından kullanılan kimi diş hijyeni teknikleri bugün hala kullanılıyor.
1. Saçlarına çok yeterli bakmaları ile biliniyorlardı.
Hem erkekler hem de bayanlar nizamlı olarak bedenlerini tıraş etmeye itina gösterirdi. Bu hedefle cımbız, bıçak, jilet üzere çeşitli aletler keşfedilmişti ve tıraş losyonu olarak da birçok özel yağ kullanılıyordu.
Erkeklerin sakallarını sistemli olarak tıraş etmeleri, cildi olabildiğince pürüzsüz ve tüysüz tutmaları yaygın bir normdu. Bu sebeple saçlarını da sık sık tıraş ederlerdi. Kel olmak bir üstünlük göstergesiydi. Tıpkı pak görünümün asilliğe işaret ettiği üzere.
2. Bayanlar saçlarını tıraş eder ve peruk takarlardı.
Peruklar yalnızca bitlere karşı müdafaa sağlamakla kalmıyordu, tıpkı vakitte kuru bir iklimde yaşadıklarından onları rahatlatıyordu ve şahsî hijyeni kolaylaştırıyordu. Birinci olarak insan saçından yapılsa da sonraları imalinde at kılı kullanıldı. Zenginler mücevherler ile süslenmiş perukları ile hava atardı. Bununla birlikte, alt sınıflardan beşerler tipik olarak papirüsten yapılmış peruklar takardı.
Kınanın Antik Mısır’da tanınan olarak gri saçları kapamak için kullanıldığına bile inanılıyor. Sandığımızdan çok daha fazla bize benziyorlardı.
3. Nefeslerini tazelemek için nane kullanır ve dişlerini de fırçalarlardı.
Hatta diş fırçasından evvel diş macununu icat etmişlerdi. Bu macun nane, kaya tuzu, karabiber ve kurutulmuş iris çiçeğinden yapılıyordu. Diş fırçası ise ucunda bitki kılları olan çentikli bir çubuktan yapılıyordu.
Ayrıca nefeslerini tazelemek için, tüccarlar tarafından üretilip satılan çeşitli nane şekerleri kullanırlardı. Buhur, tarçın, kavun, çam tohumu ve kaju fıstığı karışımından yapılan ve ekseriyetle balla karıştırılan küçük şekerler muhtemelen akşam yemeğinden sonra şu an bile olağanüstü bir seçenek olabilir.
4. Ek olarak, seyreltilmiş natron elementi gargara olarak kullanılırdı.
Eski Mısırlılar diş sıhhati konusuna o kadar takıktı ki gün uzunluğu taze bir nefese sahip olmak için maydanoz yahut gibisi otlar çiğnerlerdi.
Arkeolojik bulgular, muhtemelen bu kadar dikkat ettikleri ağız hijyenlerinden ötürü olsa gerek eski Mısırlılar ortasında diş çürümesine dair çok az kalıntıya rastlıyor.
5. Sık sık banyo yaparlardı.
Mısırlılar, yaşadıkları kuru çöl ve nemli Nil iklimini göz önüne alarak, her şeyden evvel bedeni sıcaktan korumak için birtakım teknikler geliştirmişti. Hamamlar ekseriyetle Nil Irmağı’nda yahut küçük göletlerde inşa ediliyordu.
Teknoloji sandığımızdan çok daha ilerideydi. Yıkanırken suyun süzüldüğü bir elek yahut sepetten oluşan kendi duş başlıklarına bile sahiplerdi.
6. Zenginlerin meskeninde banyosu olur, olmayanlar ise hamamlara fiyatsız giderdi.
Banyo yapmak o kadar kıymetliydi ki ticareti nadiren yapılıyordu. İnsani bir muhtaçlık olduğundan hamamlar halka açık olurdu. Sabun mevcut olmasa da, birçoğu cildi pak tutmak için toprak yahut tuz yardımıyla bedenini keseliyordu. Güneşin yahut kuru rüzgarın ziyanlı tesirlerini önlemek için merhemler kullanıyorlardı.
Eski Mısırlılar da yemeklerden evvel ellerini yıkarlardı, manevi nedenlerden çok hijyenik nedenlerle yapılan bir uygulama idi.
7. Kozmetik eserler ve makyaj olmazsa olmaz sayılıyordu.
Ayak banyoları ve sürahilerle banyo yaptıktan sonra kişinin bedenine krem ve makyaj uygulamak klâsik bir ritüeldi.
İlk olarak, cilde güneş kremi gibisi bir krem uygulanır, daha sonra makyaj yapılırdı. Bir çeşit göz makyajı olan Kohl, Mısır’da hem erkekler hem de bayanlar ortasında hayli popülerdi. Galena, malakit üzere bileşenlerin yağ ile karıştırılmasıyla üretilirdi. Kohl yalnızca moda değildi, ayrıyeten gözleri güneş ışığı, toz yahut sineklerin neden olduğu enfeksiyonlara karşı da koruyordu.
8. Yağlardan esanslar, parfümler ve deodorantlar üretirlerdi.
Mısırlıların Mısır balsamı ağacı, Moringa yahut yaban turpu üzere çeşitli yağları farklı kozmetik emeller ve kokular için kullandıkları biliniyor. Bu materyallerden kremler üreterek, genç görünümü korumak ve kırışmayı önlemek için kullanırlardı. Bal yara izlerini uygunlaştırmak için kullanılırdı.
Badem yağı ise bedenlerinin aşikâr noktalarına ısıda eriterek sürdükleri parfümlerin ana unsuruydu. Çiçekler ve meyveler kullanarak ezer ve karıştırırlardı. Daha az kalıcı hafif kokular da üretmişlerdi. Bunlar ise deodorant üzere kullanılıyordu.
Hijyen sistemlerinin bu kadar gelişmiş olması bugün hala bizler için ilham kaynağı oluyor.
İnşa ettikleri muazzam piramitler, deşifre edilmek üzere geride bıraktıkları karmaşık hiyeroglifler ve firavunlarının kapalı mezarları… Antik Mısır’a dair keşfedilmeyi bekleyen hala çok şey var.
Bununla birlikte, Mısırlıların ritüelleri ve alışkanlıkları, vakitlerinin yıllar, hatta yüzyıllar ötesindeydi. Paklığın hem fizikî hem de ruhsal refah için değerli olduğuna inanıyorlardı.
Eski Mısır’ın hijyen uygulamalarını keşfederken, tarih boyunca insanların kendi hijyenlerine ve genel sıhhatlerine nasıl öncelik verdiklerini ve geçmişten ilham almamız gereken çok fazla şey olduğunu daha yeterli anlıyoruz.
