Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Tanju Bilgiç, Türkiye’de yargı süreci devam eden Osman Kavala ile ilgili açıklama yapan 10 ülkenin büyükelçisinin Bakanlığa çağrılmasına ait, “Türkiye devletine bir ültimatom verilmesi katiyen kabul edilemez.” dedi.
Bilgiç, Bakanlıkta basını bilgilendirme toplantısı düzenledi, gazetecilerin dış siyaset gündemine ait sorularını yanıtladı.
Türkiye’de yargı süreci devam eden Osman Kavala ile ilgili ABD ve kimi Avrupa ülkelerinin açıklamasına verilen yansıyı işaret eden Bilgiç, “Hiçbir makam, organ, merci yahut kişi tarafından yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemeler ve yargıçlara buyruk ve talimat verilemez.” sözünü kullandı.
Bilgiç, bunun hukukun en kıymetli kurallarından biri olduğunu ve yargıya ait hususlarda tavsiye ve telkinde bulunulamayacağını vurgulayarak “Türkiye’de hala devam etmekte olan bir yargı süreci var. Yargıya müdahale edilmemesi gerektiğini bu ülkelerin kendileri çok da uygun biliyor. Bu üzere mevzular Avrupa Kurulu’nda Strazburg’da tartışılıyor. Lakin bu biçimde Türkiye devletine bir ültimatom verilmesi katiyetle kabul edilemez. Bunu siyasallaştırmaya çalışıyorlar.” diye konuştu.
Türkiye’nin, bunun kabul edilemez olduğunu büyükelçilere de ilettiğini anlatan Bilgiç şöyle devam etti:
“Bu, hiçbir diplomatik teamüle de esasen uymuyor. Büyükelçiliklerin vazifeleri ve yükümlülükleri bulundukları ülkelerin içişlerine karışmamak. Bunlar milletlerarası kontratlarla kayıt altına alınmış durumda. Biz bunları dün çağırdığımız bu ülkelerin temsilcilerine ilettik. Açıklamayı hadsiz bulduğumuzu, kabul etmediğimizi söyledik. Bu ülkelerin şunu anlaması lazım. İşleyen bir yargı sürecine müdahale edilmesi hiçbir halde kabul edilemez. Biz de bunu dün çağırdığımız büyükelçilere bildirdik.”
“ABD’li yetkililerle önümüzdeki devirde yetkililerle temasımız sürecek”
Türkiye’nin ABD ile ilgilerini de kıymetlendiren Bilgiç, “Türkiye Cumhuriyeti olarak biz her ülkeyle güzel alakalar tesis etmek istiyoruz. ABD olağan bizim müttefikimiz. NATO’da beraberiz. Müşterek çıkar ve emsal maksatlara sahibiz, bilhassa Suriye, Ukrayna, Libya, Afganistan ve Afrika üzere mevzularda zati misal çıkarlarımız var, müşterek amaçlarımız var.” dedi.
Bilgiç, Kovid-19 sonrası dünya iktisadına ait emsal görüşler olduğunu, ABD’li yetkililerle temas ettiklerini belirterek “ABD ile münasebetlerimizin kusursuz olduğunu söylemek sıkıntı. Bilhassa PKK, YPG, FETÖ’ye dayanak, tek taraflı yaptırımlar üzere hususlarda bir dizi tavır nedeniyle ABD ile münasebetlerimizde kimi meseleler var. Bizim temel beklentimiz münasebetlerimizi faal yönetelim, bir yandan problemlerimizi çözelim. ABD’den bilhassa kendilerine sıklıkla lisana getirdiğimiz bahislerde misal olumlu bir karışık bekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımız (Recep Tayyip Erdoğan) da bunları açıkça ortaya koyuyor. ABD’li yetkililerle önümüzdeki devirde temasımız sürecek.”
“Ya programa geri döneceğiz ya bize vadedilen uçakları alacağız ya da paramızı iade edecekler”
Bilgiç, ABD’den F-35 için yapılan ödeme karşılığında F-16 tedariği konusuna ait ise “F-16 filomuzun güzelleştirilmesine yönelik çalışmalar, modernizasyon faaliyetleri muhtaçlığa binaen yılladır yapılmakta, yapılıyor.” dedi. Bilgiç, “F-35 programından ayrılmamız yalnızca bizim değil NATO’nun caydırıcılığına darbe vuran bir adım.” diye konuştu.
Türkiye’nin F-35 programının kurucu ortaklarından biri olduğunu belirten Bilgiç, “Biz program boyunca yükümlülüklerimizi yerine getirdik. Bu çerçevede de F-35 projesi çerçevesinde de ABD’ye yaklaşık 1,4 milyarlık bir ödeme yaptık. Bizim için aslında seçenekler kolay: ya programa geri döneceğiz ya bize vadedilen uçakları alacağız ya da paramızı iade edecekler. Bu çerçevede F-35 için ödediğimiz meblağın F-16 filomuzu çağdaşlaştırılması için kullanılması bir seçenek olarak gündemde. Bu mevzuyu doğal ABD’lilerle tartışıyoruz. Bunun sonucuna nazaran de natürel ki hareket edeceğiz.” sözlerini kullandı.
“Türkiye gerekli adımları kararlı halde atacaktır”
Bilgiç, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın YPG/PKK akınları nedeniyle Suriye’de mümkün operasyona yönelik açıklamasına ait şu değerlendirmelerde bulundu:
“Cumhurbaşkanımız çok açık bir halde söz etti. Türkiye Cumhuriyeti’nin güvenliğini tehdit edecek rastgele bir tehdit nereden gelirse gelsin Türkiye Cumhuriyeti’nin reaksiyonuyla karşılaşacaktır. Türkiye gerekli adımları kararlı formda alacaktır. Bu Suriye için de geçerli. Ne vakit kaideler uygun olursa, olgunlaşırsa gerekli operasyonu, harekatı yapar.”
Suriye’de rejim güçlerinin İdlib’e yaptığı akın sonucu çok sayıda sivilin ölmesine ait de Bilgiç, şunları söyledi:
“Rejimin İdlib’in Eriha ilçesine yönelik topçu akınları sonucunda ortalarında çocukların da bulunduğu çok sayıda kişinin ömrünü yitirdiğini biz kederle öğrendik. Çok sayıda da yaralı olduğunu biliyoruz. Ağustos ayı başından bu yana yaşanan ataklarda da 50 civarında sivil hayatını kaybetti. Cenevre’de 6’ncı tipi devam eden Anayasa Komitesi toplantıları sırasında sivillerin bu halde direkt gaye alan atakları rejimin askeri tahlile yönelik halini hala maalesef koruduğunu gösteriyor. Alışılmış bizim temel amacımız İdlib’de kalıcı istikrarın sağlanması ve temel beklentimiz de kalıcı istikrarını önündeki bu atakların bir an önce son bulması. Tabiatıyla siyasi tahlili önceliyoruz. Siyasi tahlil çerçevesinde kıymetli somut adımların atılmasını bekliyoruz. Bu çerçevede rejim destekçileri Rusya ve İran’a gerekli bildirileri vermekteyiz.”
“Tahriklere hem alanda hem masada cevaplarını veriyoruz”
Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) ile Yunanistan’ın yeni bir NAVTEX ile KKTC’nin yetki alanlarında araştırma faaliyeti yapmaya hazırlandığı tarafındaki haberler i de pahalandıran Bilgiç, “Hem Yunanistan hem GKRY Doğu Akdeniz’de gerginliği artıracak adımlar atıyor. Akdeniz’de kıta sahanlığımız araştırma gemileri gönderme uğraşları devam ediyor. Biz bu tahriklere hem alanda hem masada karşılıklarını veriyoruz. Haklarımızın ihlaline de asla müsaade etmiyoruz.” diye konuştu.
Bilgiç, Rum kesitinin kasım ayında yeni bir sondaja başlayacağını duyurduğunu hatırlatarak şöyle devam etti:
“Bu gerçekleşirse doğal biz de Kıbrıs Türklerinin de haklarını korumak için buna mukabele edeceğiz. Bunu açıkça buradan tabir ediyorum. Türkiye olarak bu cins meydan okumalara gerekli karşılıkları vermeye devam edeceğiz. Öte yandan Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon rezervlerinin daha hakça paylaşımı için Sayın Cumhurbaşkanımızın önerdiği Doğu Akdeniz Konferansı yapılabildiği takdirde bölge ülkeleri ortasındaki iş birliği tabanı bulunabilir, kaynaklar da hakça paylaşılabilir. Hükümran bir devlet olarak Türkiye yeri geldiğinde alabilir. Bu haklarımız her vakit mevcut. Türkiye yeri geldiğinde kullanabilir.”
Katalonya özerk idare parlamentosunun kararı
Bilgiç, Katalonya özerk idare parlamentosunun YPG/PKK’nın Suriye’de ilan ettiği kelamda özerk idaresi tanımasına ait ise “Bizim muhatabımız İspanya devleti ve Madrid. İspanya’nın tavrı bizim için kıymetli. Yani afaki olarak bir kıyaslama yapacak olursak Türkiye’deki bir belediyenin Mayorka Adası’nı tanıması bir sonuç çıkartıyor. Milletlerarası hukukta aslolan devlettir. Bu mevzuya ait İspanya nezdinde daha evvel teşebbüslerimiz olmuştu, tekrar İspanya devleti nezdinde teşebbüslerde bulunacağız.” değerlendirmesinde bulundu.
Hollanda’da belediyelerin şirketleri kullanarak mescitleri izlediğine yönelik haberler e ait ise Bilgiç, “Belediyelerin özel şirketler aracılığıyla mescitlerde gizlice yürüttüğü soruşturma faaliyetlerinden telaş duyuyoruz. Buna esasen Hollanda’daki STK’lar buna bir cevap verdiler, rahatsızlıklarını bir açıklamayla lisana getirdiler. Sonuç olarak mescitlere yönelik kuşkucu tavırlar İslam düşmanlığını körüklüyor, İslamofobi’yi artırıyor. Ayrıyeten Müslüman ve Türk toplumu nezdinde Hollanda makamlarına yönelik itimadı de zedeliyor. Bu üzere adımlardan kaçınılması gerektiğini ve daha dikkatli davranılması gerektiğini düşünüyorum.”
Çavuşoğlu ve birtakım mevkidaşlarının Kabil’e muhtemel ziyareti
Çavuşoğlu’nun Kabil’i ziyareti konusunda Endonezya Dışişleri Bakanı Retno Marsudi’nin Türkiye ziyaretinde iki taraf ortasında görüş alışverişinde bulunulduğunu kaydeden Bilgiç, “(Ziyarete) Kimlerin katılacağına dair lojistik düzenlemeler hala devam ediyor. Onun için kesin tarih olarak şu gün şu saat diye söylemek güç lakin düzenlemelerin devam ettiğini söyleyebilirim.” dedi.
AB Komitesi’nin Türkiye raporu
AB Kurulunun Türkiye Raporuna ait ise Bilgiç, “AB Genişleme Strateji Dokümanı ülkeler raporunda aslında çok ikili standartla yazılmış bir rapor. Rapor için reaksiyonumuzu dün geniş halde ortaya koyduk. AB Başkanlığı da zati raporun tüm unsurlarına ait Türkiye’nin görüşlerini kayda geçirdi. Bizim açımızdan AB’nin ne söylediği çok değerli değil. Zira rapor baştan aşağı ikili standartla yazılmış ve pek çok tez var. Biz bunların hiçbirisini kabul etmiyoruz.” diye konuştu.
Ülkemizin Mısırla alakalarını geliştirmesi ve normalleştirmesi her iki ülkenin halkının faydasına
Bilgiç, Mısır’a ait son durumu ve Türkiye’nin Etiyopya’ya SİHA sattığı ve Mısır’ın bundan rahatsızlık duyduğu tezlerine ait ise şunları kaydetti:
“Biz Mısır’la hem ikili hem bölgesel sıkıntılarda karşılıklı fayda ve hürmet temelinde alakaları yürütmek istiyoruz. Ülkemizin Mısır’la münasebetlerini geliştirmesini ve normalleştirmesini her iki ülkenin halkının faydasına hem de bölge açısından ehemmiyet taşıdığını düşünüyoruz. İkili bölgesel bu toplantılarda (ikili istişare toplantıları) ele alındı. Pek çok alanda Mısır’la iş birliği imkanı olduğunu biliyoruz. İlgilerin geliştirilmesine ait Mısır tarafıyla görüşmelere devam edeceğiz.
Mısır’ın bizim Etiyopya’ya SİHA satmamız nedeniyle rahatsız olduğuna ait yorumlar milletlerarası basında çıkabilir. Bize bahse ait gelmiş resmi bir şey yok. Aslında Türkiye ve Etiyopya hükümran bir devlet. Etiyopya da istediği yerden bu droneleri satın alabilir.”
Bilgiç, Rusya’nın NATO ile ilgilerinin durdurmasına ait Türkiye’nin tavrının nasıl olacağına ait bir soru üzerine de “Temel amacımız NATO ile Rusya ortasındaki diyalog kanallarının açık tutulmasıdır. Bu bizim temel önceliğimiz. Biz hem Rusya’ya verdiğimiz bildirilerde hem NATO-Rusya Komitesi dahil olmak üzere mevcut diyalog araçlarının kullanılması gerektiğini hem NATO’daki müttefiklerimize hem de Ruslara iletiyoruz.” dedi.