Binlerce yıl öncesine dayanan karmaşık bir kültüre sahip Eski Mısır, gizem dolu bir medeniyet. Eski Mısırlıların dünyaya ve bilime katkılarını hepimiz biliyoruz. Lakin Eski Mısır’da olağan karşılanan birtakım durumlar vardı ki duyunca ne diyeceğimizi bilemiyoruz. İçeriğimizde, Eski Mısır’ın kültürüne kazınmış, olağan kabul edilen sekiz acayip durumu derledik👇
1. Mumyalama
Mumyalama, uzman mumyacılar tarafından gerçekleştirilen sofistike bir merasimdi. Yalnızca bedenin kurutulduğu kolay bir prosedür değildi. Sürecin bir evresinde, kanca biçiminde bir alet kullanılarak beyin ve öbür iç organlar çıkarılarak kanopik kavanozlara yerleştirilirdi. İlah Horus’un dört oğlu olan Imsety, Hapy, Duamutef ve Qebehsenuef, bu kavanozların temsil ediliyordu. Her oğul sırasıyla karaciğeri, akciğerleri, mideyi ve bağırsakları korumakla vazifeliydi. Beden, organlar çıkarıldıktan sonra kuruması için birkaç hafta boyunca bir tuz olan natron ile doldurulurdu. Beden, keten sargılarla sarılmadan evvel yağlar ve reçinelerle kaplanırdı. Öleni, öbür dünyada korumak için bandajların ortasına muska ve tılsımlar yerleştirilirdi.
2. Kedilerden timsahlara evcil de olsa yabanî de olmak üzere her cins hayvan Eski Mısırlılar tarafından hürmet görmekteydi. Her hayvanın muhakkak bir ilah yahut tanrıçayla ilgili olduğu, doğaüstü yeteneklere sahip oldukları düşünülüyordu.
Eski Mısır’da en sevilen hayvan, kedilerdi. Tanrıça Bastet’in enkarnasyonu oldukları düşünüldüğü için edebiyat ve sanatta sıklıkla tasvir edilmişlerdir. Kedilere evcil hayvan olarak bakılır, son derece dikkat ve şefkat gösterilirdi. Bir kedi öldüğünde, sık sık mumyalanır ve bir mezara defnedilirdi. Eski Mısırlılar bilhassa ilah Sobek’i temsil ettikleri söylenen Crocodilopolis (diğer ismiyle Feyyum) şehrinde timsahlara taparlardı. Rahipler timsahları havuzlarda besler, bakımlarını yapardı. Timsahlar da kediler üzere mumyalanır ve büyük bir merasimle gömülürdü.
3. Eski Mısır’da göz sürmelerinin kozmetik dışında çeşitli gayeleri vardı. Cazipliği arttırmak için kullanılmasına ek olarak, tedavi edici yararları olduğu düşünülürdü. Gözleri güneşin parlaklığından ve çölün soğuk rüzgarlarından koruduğuna inanılırdı.
Ayrıca sürmenin kişinin ruhsal gücünü artıracağı ve berbat ruhları kovacağına inanılırdı. Mısırlılar, güçlü bir ruha sahip olduklarını göstermek ismine sürme çekerdi. Bir kurşun çeşidi olan galena, bir yeşil mineral tipi olan malakit ve odun kömürü sürme üretiminde kullanılan bileşenler ortasındaydı. İçerikler ince bir toza indirgenip bal, balmumu ve yağlar üzere macun yapan elementlerle birleştirilirdi. Macun daha sonra göz etrafına küçük bir çubuk yahut kaşıkla uygulanırdı.
4. Eski Mısırlılar neyin estetik olduğuna dair besbelli bir fikre sahipti ve bu fikir, şimdilerde tuhaf yahut nahoş bulabileceğimiz şeyleri kapsıyordu.
Kadınlar daha genç ve daha cazip göründüklerini düşündüğü için kaşlarını sık sık tıraş ederlerdi. Tıraştan sonra kaşlara daha güzel ve etkileyici bir görünüm vermek için sürme kullanılarak geriye yanlışsız çekilirdi. Eski Mısır’daki bayanlar da görünümlerini düzgünleştirmek için bir ekip kozmetik eseri kullanırdı. Dudaklarda ve yanaklarda pembe bir ışıltı için aşı boyası yahut kınadan hazırlanan allıkları tercih ederlerdi. Beden kokuları için yağlar ve parfümler de vazgeçilmezleri ortasındaydı.
5. Eski Mısırlılar, semboller kullanarak sözleri temsil eden kendilerine has bir yazı tipi geliştirmişlerdi: hiyeroglif.
Anıtsal yazıtlar, mektuplar, yasal dokümanlar ve günlük yazılar hiyerogliflerle yazılmıştır. Bu yazı sistemi; adalet ve zevk üzere soyut fikirlerden, hayvanlara ve bitkilere kadar her şeyi tasvir edebilecek binlerce farklı sembol barındırmaktaydı. Hiyeroglifler yalnızca irtibat için kullanılmakla kalmayıp birebir vakitte ritüel ve büyü faaliyetlerinde de kıymetli bir rol oynardı. Hiyeroglifler, yaşayanları muhafaza ve öbür dünyada ölüleri yönlendirme yeteneğine sahip olduğu düşünülen büyüler yazmak için kullanılırdı.
6. Eski Mısır toplumunda yaygın olarak bira tüketilirdi.
Bira üretiminde kullanılan arpalar evvel suya batırılır, çimlenmesine müsaade verilir ve akabinde öğütülmeden evvel kaba bir un haline getirilirdi. Bundan sonra un, suyla birleştirilip biraya benzeyen bir içecek üretilerek mayalanmaya bırakılırdı. Bira, beslenme ve hidrasyon kaynağı olmasının yanı sıra toplumsal ve dini merasimlerde kıymetli bir rol oynardı. Bira, adaklarda sıklıkla kullanılırdı. İlah Osiris’in biranın yaratıcısı olduğuna da inanılırdı. Ayrıyeten insanların tavır ve davranışlarını güzelleştirdiği düşünüldüğünden etkinliklerde ve şenliklerde bira bulundurulurdu.
7. Eski Mısır’da çok eşlilik, bilhassa seçkin kesim ortasında yaygındı. Firavunlar ve başka güçlü beşerler, statü ve otoritelerini temsil eden çok sayıda eşe sahipti.
Cariyelik de epey yaygındı. Çok eşlilik yaygın olmasına karşın, Eski Mısır evliliği kutsal bir kurum olarak görüyordu. Boşanma uygun görülmezdi, çiftlerin birbirine sadık olması beklenirdi. Hâlâ kocalarının yetkisi altında olmalarına karşın, bayanlar mülk sahibi olma ve kendi işlerini yürütme konusunda yasal hakka sahiplerdi. Eski Mısır’da çocuk sahibi olmanın kıymeti çok büyüktü. Ailenin zenginliğini ve statüsünü varislerin belirlediği düşünüldüğünden erkekler kızlara tercih ediliyordu. Bayanlar ise mesken içi hünerler konusunda sıklıkla eğitim ve öğretim alırdı.
8. Eski Mısır’da takma sakallar, bilhassa yönetici olan seçkinler ortasında tanınan bir aksesuardı. Firavunlar ve başka yüksek rütbeli yetkililer, güçlerini ve ilahlarla olan kontaklarını göstermek için sık sık bu sakalları takarlardı.
Bu sakallar metal ve fayans dahil olmak üzere çeşitli materyallerden yapılırdı. Meyyit firavunun mumyalanmış bedenine hami tesiri olduğuna inanıldığı için sıkla yapay sakal takılırdı. Erkekliğin ve otoritenin bir öteki kıymetli simgesi olarak görülürdü. Eski Mısır’da uygulanan birçok uygulama ve gelenek, bugün insanlara alışılmadık ve hatta garip gelebilir. Bununla birlikte, bu gelenekler Eski Mısır kültürünün temel bir bileşeni olmakla bir arada hem toplum hem de din üzerinde değerli bir tesiri oldu. Eski Mısırlılar yapay sakalları, hayvanlara tapınmayı ve mumyalamayı vakit içerisinde geride bıraktılar.
