Merhabalar. Bir müzeyi ziyaret ettiğimizde toplumsal medyada paylaşım yapmak için çabucak fotoğraf çekmek isteriz. Tam fotoğraf çekmeye hazırlanırken de flaşla fotoğraf çekmenin yasak olduğu ihtarını alırız. Bu içerikte müzelerde neden flaş kullanımı yasak sorusunu cevapladım.
İyi okumalar dilerim.
Sanat galerisini ya da bir müzeyi ziyaret ettiğinizde muhtemelen şöyle bir ikazla karşılaşmışsınızdır. “Flaşla fotoğraf çekmek yasaktır.” Pekala bu flaşlı fotoğraf çekmek yasak siyasetinin ardındaki nedenler nedir biliyor musunuz? Hazırsanız başlayalım.
Müzeler ve sanat galerileri tarih, sanat ve kültürle dolu yerlerdir. İçerisinde mükemmel sanat yapıtlarını görebilir ve gezmekten keyif alabilirsiniz. Gezerken de elbette toplumsal medyada paylaşım yapmak için bu yapıtların fotoğraflarını çekmek istersiniz.
Ama o da ne? Güvenlikler ihtar yapıyordur: “Flaşlarınızı kapatın! Flaşlar sanat yapıtlarına ziyan veriyor.” Pekala bu gerçek mu? Emel yalnızca sanat yapıtlarını mi korumak? Elbette hayır!
Fotoğraf dünyasında yaygın olarak kullanılan iki farklı ışık çeşidi vardır: Doğal ışık ve yapay ışık. Doğal ışık, güneş yahut lamba üzere kaynaklardan gelirken, yapay ışık flaşör üzere elektrik yükü yayan rastgele bir şeyden gelebilir.
Müze ve galerileri gezerken en güzel fotoğraf ışığı tipi nedir diye sorarsanız alışılmış ki doğal ışık. Bu yerlerin birçoklarının girişinde “No Flash” levhası bulunur. Bu nedenle yerden atılmak istemiyorsanız onların kurallarına uymanız en güvenlisidir. Pekala bu kısıtlamaların neden var olduğunu gelin şöyle bir sıralayalım.
Telif hakkı sorunları
Heykeller, fotoğraflar ve öteki sanat yapıtları resmi telif haklarına sahiptir. Bu şaheserlerin fotoğraflarını direkt çekmenize müsaade vermemelerinin ana nedenlerinden biri telif hakkının ihlal edilmiş olabileceğidir. Yasal olarak eser sahibi eser üzerinde tam hakka sahiptir. İnsanların fotoğraflarını çekmesine müsaade vermek de kimi bireylere sanat yapıtının kopyasını çoğaltabilmesini ve kasıtlı olarak kendilerininmiş üzere sunabilmesinin yolunu açar.
Güvenlik sorunları
Müzelerin içindeki birden fazla şeyin mali pahası yüksektir ve bu da güvenliğin sıkı olmasının nedenlerinden biridir. İnsanların içeride fotoğraf çekmesine müsaade verilirse, tüm yerin güvenliği tehlikeye girebilir. Bu fotoğraflar sayesinde hırsızların giriş ve çıkışlara ulaşmaları daha kolay olur.
Sanat yapıtlarına potansiyel hasar
Galerilerde eser fotoğrafı çekilmesine müsaade verilmemesinin en değerli ve üzerinde durulan nedenlerinden biri de budur. Pekala sahiden de flaşla fotoğraf çekmek fotoğraflara ziyan verebilir mi? Gerçek şu ki bu olabilir. Pek çok tablo, bilhassa de yıllar öncesine ilişkin olanlar, ışığa karşı çok hassastır. Çeşitli ısı ve aydınlatma araçlarına maruz kaldıklarında renk bozulması olabilir.
Fakat bilimsel çalışmalar aksini söylüyor:
Ancak mevzuyla ilgili birçok çalışma yapılmış ve flaşla fotoğraf çekmenin -ışık çok yüksek değilse tabii- sanat yapıtlarına ziyan vermediği ortaya çıkmıştır. Alışılmış müze vazifelileri flaşın yapıta ziyan vereceğini değişmez bir kural üzere benimsemiş.
Müze vazifelerinin bunu kutsal bir siyaset üzere uygulamalarının birkaç nedeni var:
Flaşla fotoğraf çekmeyi yalnızca bir kişi yaparsa tesiri asgarî olabilir, lakin herkes yaparsa işte zararın başladığı yer burasıdır. İkinci bir neden de başka insanların müze tecrübelerini olumsuz etkilemesidir. Bu müzelerde canımızın istediği kadar fotoğraf çekemeyeceğimizin bilimsel bir açıklaması olmayabilir lakin en anlaşılır sebep budur. Kameralar sessiz deklanşör moduna sahip olanlar bile içerideki öbür insanları rahatsız edebilecek tıklama sesleri çıkarabilir.
Ben Gaziantep’te Zeugma Müzesi’ni gezerken “flaş” pürüzüne takılmıştım. Pekala siz en evdiğiniz sanat yapıtlarının fotoğraflarını çekebildiniz mi? Flaşla fotoğraf çekmek isterken hangi katı kurallarla karşı karşıya kaldınız? Yorumlarınızı bekliyorum.
