Hayal gücü, insanlara beyin tarafından sunulan büyülü bir özellik. Pekala, hayal gücümüzün hafızamızla bir ilgisi olduğunu biliyor musunuz? Henry Molaison ismini daha evvel duymuş muydunuz? Yanıtlar için buyurun içeriğimize👇
Kaynak: https://www.scientificamerican.com/ar…
Henry Molaison, epilepsi tedavisi sonucu hipokampüsü hasar gördüğü için yeni anılar oluşturamaz ve gelecekteki olasılıkları öngöremezdi.
Bu durum, hipokampüsün hafızanın ve hayal gücünün merkezi olduğunu ispatlar. Araştırmalar, hipokampüsü hasar gören bireylerin hayali sahneleri tam olarak hayal edemediğini, sağlıklı insanların ise hipokampüslerinin geleceği hayal ederken daha etkin olduğunu göstermiştir.
Bu bulgular, Howard Hughes Tıp Enstitüsü ve Kaliforniya Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından “Hippocampus’un Temel Bir Fonksiyonu Olarak Hayal Gücü” başlıklı makalede yayınlanmıştır.
Uzmanlar, hayal gücünün büyük ölçüde belleğe bağlı olduğunu, bu yüzden hafıza ve hayal gücünün ayrılmaması gerektiğini belirtiyor. New York Üniversitesi’nden György Buzsáki, geçmiş tecrübeler olmadan hayal gücünün olamayacağını söz ediyor. Toronto Üniversitesi’nden Donna Rose Addis ise, hafıza ve hayal gücünün tecrübeleri, hisleri ve bilgileri birleştirme süreci olduğunu ve hafızanın bir cins hayal gücü olduğunu söylüyor.
Frank’e nazaran, hayal gücü hafızamızı gelecekteki kararlar vermek için kullanmamıza yardımcı olur.
Örneğin, geçmişte bizi hasta eden bir yiyeceği hatırlayıp ondan kaçınabiliriz. Anılarımız, geçmiş tecrübelerimizi hatırlayarak gelecekte ne olacağını varsayım etmemize yardımcı olur. Bu hücreler, bir hayvanın pozisyonunu belirler ve hayal gücünün bir kesimi olduğu düşünülür.
Araştırmacı Kenneth Kay’in bu bahisteki kelamları ise şöyle👇
‘Yer hücrelerinin ateşleme örüntüleri, farelerde teta ritmi oluşturur. Her döngüde bu örüntüler; hayvanın geçmiş, mevcut ve gelecek pozisyonlarını temsil eder. Bu nöral aktivite, hayvanın deneyimlediği ve hayali tecrübeleri yansıtır.’
Bir fare, gözlemlenen labirent içerisindeki hareketlerini planlarken geçmiş teta aktivitesi farklı senaryolar ortasında değişir; bu, hayvanın bir sonraki atağını düşündüğü yahut zihninde diğer bir yeri hayal ettiği manasına gelebilir.
Araştırmacılar, bu hayal gücü döngüsünün bazen hayvanın gerçek hareket tarafından farklı bir seyahat istikametini yansıttığını bulmuşlardır. Bu, mümkün bir gelecek yahut alternatif bir gerçeklik temsil edebilir. Uzmanlar, bu tıp spontane aktivitenin, iç fikir sürecini gösterdiğini ve hayallerimizin dış gerçeklikten değil, kendi içimizden geldiğini anımsattığını belirtiyorlar.
Bilim insanları, hayvanların uykuda ya da dinlenirken beyinlerinde “keskin dalgalar” ismi verilen aktivite patlamaları yaşadığını tespit ettiler.
Söz konusu patlamalar, geçmiş olayların süratli tekrarlarını temsil ediyor üzere görünüyor ve bu tekrarlar yepyeni olaydan on kat daha süratli gerçekleşiyor. Bu durum, hayvanların deneyimlemedikleri olayları da temsil edebileceğini ve zihinsel bir harita oluşturarak yeni yollar keşfedebileceğini gösteriyor. Bulgular, hayvanların hayal gücüne sahip olabileceğini ve geçmiş olayları yeni yollarla birleştirebileceğini düşündürüyor.
Uzmanlar, kemirgenlerdeki nöronal aktivite deneylerinin hayal gücü kavramını beynin fizikî aktivitesiyle ilişkilendirmeye yardımcı olduğunu belirtiyor.
Ancak bu çalışmaların insan hayal gücünün tüm taraflarını temsil etmediği ve hipokampüsün yalnızca tecrübe ve harekete dayalı hayal gücüyle değil, tıpkı vakitte fikirler ve bilgiler ortasındaki bağları kurma kapasitesiyle de ilgili olduğu vurgulanıyor.
Shohamy’nin çalışmaları, hipokampüsün zihinsel simülasyonlar için kıymetli olduğunu gösteriyor.
Hipokampüs hasarı olan bireyler, sevdikleri yiyecekler ortasında seçim yaparken daha yavaşlar zira seçenekleri hayal etmekte zorlanıyorlar. Hipokampüs, hayal gücü rolünde merkezi olsa da başka beyin bölgeleriyle işbirliği yapar. Frank, hipokampüsü, bir hatırlama ya da hayal etme sürecinde öteki bölgelerdeki nöronları harekete geçiren bir orkestra şefine benzetiyor.
Gizemlerden biri de insanların gerçek bir senfoniyi başlarında çalan müzikten nasıl ayırdıkları.
Frank, ‘Hepimizin her vakit psikotik olmaması, hepimizin hayal görmemesi şaşırtan, zira beyinlerimiz birden fazla vakit olabilecek şeyler hakkında açıkça bir şeyler uyduruyor’ diyor. Frank’in kümesinden elde edilen yeni datalar, beynin duyusal girdiyi (örneğin yürürken yere vuran bir ayağın hissi), neyin gerçek neyin yalnızca zihnin gözünde olduğunu işaretlemek ve böylelikle fizikî dünyadaki bu sinirsel aktivite kovanını topraklamak için kullanabileceğini öne sürüyor.
Beynin, dış dünyadan aldığı bilgileri kendi iç modelleriyle uzlaştırarak gerçeği kurgudan ayırdığını söylüyor.
Frank’a nazaran, zihinsel tekrarlar yalnızca hatırlama biçimi olmayıp, deneyimlenmemiş olayları da temsil edebilir. Kimi dalgalanmalar, farklı başka tecrübelenen ancak birlikte yaşanmayan iki yörüngeyi birleştirir. Bu, hayvanın yeni yollar üzerinden zihinsel geçiş yapmasını sağlar. Hipokampüs, geçmişi yeni yollarla birleştirir, bu da daha çok hayal gücüne misal. Bu görüş, bilişsel bilim ve psikoloji profesörü Lynn Nadel tarafından desteklenir.
Uzmanlar, kemirgenler üzerinde yapılan nöronal aktivite deneylerinin, hayal gücü kavramını beynin fizikî gerçekliği ile ilişkilendirebilmek için değerli olduğunu belirtiyor.
Ancak, bu çalışmaların tüm insan hayal gücünü temsil etmeyebileceği, bilhassa hayvanlardan elde edilen sonuçların daha çok tecrübe ve harekete dayalı hayal gücüyle ilişkili olduğu söz ediliyor. Hipokampüsün yalnızca vakit yahut yere bağlı olmayan zihinsel simülasyonlar için değil, birebir vakitte fikirler ve bilgiler ortasındaki bağları kurmak için de değerli olabileceği düşünülüyor.
Shohamy; hipokampüs hasarı olan şahısların, sevdikleri yiyecekler ortasında seçim yaparken olağan bireylere nazaran daha yavaş olduklarını belirlemiştir. Bu durum, seçenekleri canlandırmakta zorlanmalarından kaynaklanıyor üzere görünüyor.
Hipokampüs, hayal gücünde kıymetli bir rol oynar lakin öbür beyin bölgeleriyle de işbirliği yapar. Bu bölgeler, hatırlamaları ve hayalleri harekete geçirir. İnsanların gerçek bir senfoni ile başlarındaki müziği nasıl ayırdıkları ise hala gizemini korumaktadır. Yeni araştırmalar, beynin duyusal girdiyi kullanarak gerçek ile hayali ayırt edebileceğini gösteriyor. Böylece beyin, dış dünyadan aldığı bilgileri kendi iç modelleriyle karşılaştırarak gerçeği kurgudan ayırır.
