İstanbul Aydın Üniversitesi’nin düzenlediği webinar’da konuşan Eski Başbakan Yardımcısı Hikmet Çetin, milletlerarası toplumun Afganistan‘a takviye olması gerektiğini söyleyerek “Umarım dünya yeni bir 11 Eylül yaşanmasını beklemez. Afgan halkına yardım etmek için elimizden geldiğince çok çalışmalıyız” dedi.
İstanbul Aydın Üniversitesi (İAÜ) lisansüstü Eğitim Enstitüsü ile Diplomasi Araştırmaları Derneği’nin (DARD) düzenlediği Milletlerarası Webinar Serisi’nin, “Afganistan’daki Şimdiki Gelişmelerin Farklı Perspektiflerden Değerlendirilmesi” başlıklı yedinci oturumunda konuşan Hikmet Çetin, Afganistan’daki gelişmeler üzerine değerlendirmelerde bulundu.
KIYMETLİ KONUKLAR KATILDI
Moderatörlüğünü İstanbul Aydın Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası İlgiler Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Alihan Limoncuoğlu’nun üstlendiği webinar, Hikmet Çetin’den öteki, TRT World editörü Tanya Goudsouzian, Heritage Foundation’ın memleketler arası bağlar merkezi yöneticisi Luke Coffey ve Pakistan’dan İslamabad Stratejik Araştırmalar Enstitüsü- Hindistan Araştırmaları Merkezi Yöneticisi Dr. Saif ur Rehman Malik’in iştirakleriyle gerçekleştirildi.
ÇETİN: AFGANİSTAN’DA KAPSAYICI BİR HÜKÜMET KURAL
Yakın geçmişte Dışişleri Bakanlığı, Başbakan Yardımcılığı, TBMM Başkanlığı ve NATO Afganistan Kıdemli Sivil Temsilciliği misyonunda bulunan Çetin, Afganistan’da kapsayıcı bir hükümetin kurulmaması durumda hem ülke hem de bölgede büyük zorluklar yaşanacağını kaydetti. Çetin, “Uluslararası toplumun Taliban hükümetinden daha kapsayıcı bir hükümete geçişte Afganistan’a takviye vermesi kural. Kapsayıcı bir hükümet kurulamaması halinde hem ülke hem de bölge büyük zorluklar yaşayacaktır. Umarım dünya yeni bir 11 Eylül yaşanmasını beklemez. Afgan halkına yardım etmek için elimizden geldiğince çok çalışmalıyız” diye konuştu.
“AFGANİSTAN TERÖR ÜLKESİ OLABİLİR”
Çetin bahse ait açıklamasının devamında, “Şu an yalnızca Taliban değil, DAEŞ, El-Kaide ve başka pek çok radikal ve ideolojik terörist kümelerin sürece dahil olma riski var. Umarım yanılırım ancak, Afganistan bir gün terörün karar sürdüğü bir ülke haline gelebilir. Taliban’ın kendi ülkesi hariç öteki ülkeler ile sorunu yok, lakin DAEŞ ve El-Kaide’nin denkleme dahil olması, bölgeyi ve hatta tüm dünyayı tehdit altına sokabilir. Zira DAEŞ ve El-Kaide üzere terör örgütleri gidebilecekleri ve barınabilecekleri bir ülke aramaktalar” tabirlerini kullandı.
“EN BÜYÜK BEDELİ BAYANLAR ÖDEYECEK”
Kelam konusu sürecin en büyük bedelini bayanların ödeyeceğinin altını çizen Çetin, “Afganistan’da bulunduğum mühlet zarfında konuştuğum bayanlar sırf barış istediklerini söylüyorlar. Taliban’ın bayan haklarına yönelik telaffuzlarına inanmıyorum. Zira görüyorum ki; Afganistan’da bayanlar işsiz, okula gitmiyor ve bu durumun gelecekte de değişeceğine ait bir öngörüm yok. Bir öteki öngörüm ise, Afganistan’ın gelecekte iç savaşla karşı karşıya kalabileceğidir” formunda konuştu.
LUKE COFFEY: SONUÇ ABD İÇİN FİYASKO
Konuşmasında, Afganistan’da yaşanan her şeyin aslında engellenebilir olduğuna dikkat çeken Heritage Foundation’ın milletlerarası alakalar merkezi yöneticisi Luke Coffey, “Geçtiğimiz birkaç haftada gördüklerim ortasında beni en çok üzen şey, tüm yaşananların önlenebilir olmasıydı. Amerika’nın yaşadığı sona ulaşılmasında temel neden; Biden’ın, Trump’ın dış siyasette savaşı sonlandırma siyasetinin iç siyasette yarar sağladığını görmesi ve bu çizgiyi sürdürmesi oldu. O denli ki Biden hiçbir vakit Afganistan’da büyük bir ABD askeri varlığını desteklemedi. Maalesef yaşanan bu sürecin ABD halkına çok önemli bir ekonomik maliyeti de oldu. Kendisi her ne kadar seçim periyodu büyük kelamlar vermiş olsa da sonuç ABD açısından fiyasko; Biden uzun müddettir oval ofiste ve Taliban, Afganistan’da idaresi ele geçirdi” diye konuştu.
TANYA GOUDSOUZIAN: TALİBAN 2.0’IN İMAJI GİDEREK ZEDELENMEKTE
2001’den beri Afganistan hakkında yazılar kaleme aldığını, Muhammed Zahir Şah, suikasta uğrayan Cumhurbaşkanı Burhaneddin Rabbani, eski Başbakan Gulbeddin Hikmetyar üzere pek çok siyasetçiyle röportajlar gerçekleştirdiğini hatırlatan TRT World editörü Tanya Goudsouzian, “Taliban’ın değişmediğini, yalnızca PR’da daha uygun olduklarını, dünyaya daha çağdaş bir yüze sahip yeni ve geliştirilmiş bir Taliban gösterdiklerini düşünüyorum ve bu durum Taliban 2.0 kavramını ortaya çıkarmakta. Taliban Kabil’in kansız bir biçimde ele geçirilmesinden yaklaşık bir ay sonra, sözcülerinin tekrarlanan tüm garantilerine karşın hem Afgan halkına hem de milletlerarası topluluğa yönelik verdiği tüm taahhütlerinden neredeyse vazgeçmekte. Taliban 2.0’ın ihtimamla hazırlanmış imajı giderek daha da fazla çatlaklar gösteriyor. Tüm bu yaşananlar ile halkın hükümete olan inancını yıpratmak, Taliban’ın askeri açıdan yenilmez olarak sunarak Afgan güçlerinin moralini aşındırmak ve ülke idaresini Taliban’ın ele geçirmesinin kaçınılmaz olduğunu göstermek amaçlandı” dedi.
DR. SAİF UR REHMAN MALİK: MEMLEKETLER ARASI TOPLUMUN DAYANAĞI KAİDE
Son olarak konuşan ve kelamlarına “Afganistan’da olağan hayata geri dönülmeli ve barış hakim olmalıdır. DAEŞ ve El Kural üzere bölge için tehdit oluşturan ögeler o toplumda kök salmamalı, aksi takdirde sırf Afganistan değil tüm bölge ülkeleri acı çekeceklerdir” tabirleriyle başlayan Pakistan’dan İslamabad Stratejik Araştırmalar Enstitüsü- Hindistan Araştırmaları Merkezi Yöneticisi Dr. Saif ur Rehman Malik, “Bu yüzden bir ulusun tekrar inşasına yardım etmek için memleketler arası toplumu ön plana çıkarmaya mecburuz. Kapsayıcı ve kolektif hükümetlerin kurulmasına katkı verebilirsek, barış içerisinde bir geçiş devri yaşanabilir ve bu da en az hasar ile olağan hayata dönülmesini sağlayabilir. Bu kapsamda yeni idarenin memleketler arası krediler alabilmesi, ithalat ve ihracatını gerçekleştirebilmesi ve kilit bölümlerde etraf ülkeler ile etkileşim içerisinde olması büyük değer taşımaktadır” değerlendirmelerinde bulundu.
Soru-cevap kısmıyla tamamlanan toplantının tamamına ve milletlerarası webinar serisinin evvelki oturumlarına İstanbul Aydın Üniversitesi’nin resmi YouTube hesabı üzerinden ulaşılabiliyor.
Seçim anketi sonuçlarına güveniyor musunuz?
— Haberler.com (@Haberler) September 22, 2021
