Tıp ve ideoloji üzerine ünlü eserler veren İbn-i Sina, İslam Altın Çağı’nın en kıymetli tabip, astronom ve düşünürlerindendir. Felsefi görüşleri birkaç yüzyıl boyunca Batılı düşünürlerin ilgisini çekmiş ve kitapları ideolojinin en değerli kaynakları ortasında yer almıştır.
Tıp alanında ise ansiklopedik kitabı El-Kanun fi’t Tıbb (Tıp Prensipleri) M.S. 12. yüzyılın sonlarına gerçek Latinceye çevrilmiş ve 17. yüzyılın sonuna kadar Avrupa üniversitelerinde tıp çalışmaları için bir başucu kaynağı olmuştur.
İbn Sina ya da Avicenna, M.S. 980-1037 yılları ortasında Hemedan ve Cürcan’da yaşamış, İslam Altın Çağı’na ismini yazdırarak Orta Çağ Avrupa tıbbında büyük ün kazanmıştır.
İbn Sina, el-Kanun’da temel olarak Razi’nin başlattığı metodik, analitik çizgiyi takip etmiştir. Bununla birlikte el-Kanun, el-Havi’den (Kıtalar) daha geniş bir biçimde tasarlanmış ve tıp biliminin tüm kısımlarını içermiştir.
Desnos’a nazaran, böbrek ve mesane hastalıklarının birden fazla, İbn Sina’nın el-Kanun’da verdiği böbrek hastalıklarının sistemik sınıflandırmasında ve mesane hastalıklarının açıklamalarında tanınabilir. Ayrıyeten, hematürinin üriner sistem dışındaki nedenlere, örneğin kan hastalıklarına bağlı olabileceği gerçeğine birinci işaret eden de odur.
İbn Sina, üriner rahatsızlıklar kısmındaki metodik sınıflandırma ve etiyolojik faktörlerin ve belirtilerin kesin tariflerinin yanı sıra, birtakım nokturnal nürezis olaylarının tedavisinde ruhsal faktörlerin rolüne dikkat çekmiştir.
Hem İbn Sina hem de Razi, şişliği ve ağrıyı artırdığı için iltihap varlığında kateterizasyona karşı ihtarda bulunmuşlardır. Nazik bir kateterizasyon sağlamak için İbn Sina, kimi deniz ve öteki hayvanların derisinden yuvarlak, sert uçlu ve birçok yan deliği olan kateterler tasarlamıştır.
El-Havi, at-Tasrif ve al-Qanun, MS 1150 üzere erken bir tarihte Cremonalı Gerard tarafından Latinceye çevrilmiş ve on sekizinci yüzyıla kadar Avrupa Ortaçağ tıp okullarını büyük ölçüde etkilemiştir.
UNESCO tarafından 1980 yılında İbn-i Sina’nın 1000. doğum yıldönümü münasebetiyle bastırılan hatıra madalyası. Madalyanın ön yüzünde, 17. yüzyıldan kalma bir Türkçe elyazmasındaki minyatürden esinlenerek İbn Sina’yı öğrencileriyle birlikte gösteren bir sahne; art yüzünde ise İbn Sina’nın Arapça ve Latince bir kelamı yer almaktadır:
‘Bedenin iyiliği ve insan çeşidinin hayatta kalması için işbirliği yapın’. UNESCO 2002 yılında ‘Avicenna Bilim Etiği Mükafatı ‘nü kurmuştur.
İşte İbn-i Sina’nın ‘Tıp Kanunları’ kitabından kimi sayfalar…
İbn-i Sina’nın Tıp Kanunnamesi’nin Latince çevirisinin tezhipli el yazmasından bir sayfa
İbn Sina’nın Kitab al-Qanun fi al-tibb (Tıp Kanunları) isimli yapıtının birinci kitabının tezhipli açılışı. Tarihsiz, muhtemelen İran, 15. yüzyıl başı
Tıp Kanunları kitabının Latince çevirisinin birinci sayfası