Ünlü sanatçı Johannes Vermeer’in çalışmaları Hollanda’da Rönesansın şekillenmesinde büyük bir rol oynadı ve 17. yüzyıl meskenlerine pahalı bir bakış açısı sundu. Vermeer’in ferdî hayatı hakkında öğrenilecek çok az şey var ve bunun nedeni başına çok az değişik yahut heyecan verici olay gelmesi olabilir. Çalışmaları ise değişik bir öykü.
Kaynak: https://www.thecollector.com/johannes…
1. Vermeer çalışmalarında yakın etrafını yansıtıyordu.
Vermeer tüm hayatını Hollanda’da yaşadı ve vaktinin birçoklarını 1632’de doğduğu Delft kentinde geçirdi. Bu yüzden, fotoğraflarının büyük çoğunluğunu yer aldığı bu küçük Hollanda kenti, 17. yüzyılın sessiz dünyasına bir bakış sunuyor.
2. Vermeer’in hedefi, çalışmalarında gerçekliği kopyalamaktı.
Vermeer’e fotoğraf sanatını kimin öğrettiğine dair spekülasyonlar olsa da Fijnschilders olarak bilinen ve ‘Güzel ressamlar’ manasına gelen Hollanda sanat hareketinden ilham aldığı açıktır. Bu sanatkarlar titiz, doğalcı ve çoklukla küçük ölçekli fotoğraflarında gerçekliği yansıtmayı amaçladılar.
3. Vermeer’in yapıtlarının birden fazla, on yedinci yüzyıl sanatkarları tarafından resmedilmeyen iki ömür alanını aktarıyordu: Bayanlar ve konut.
Vermeer’in günümüze ulaşan yapıtlarında bayan figürleri yaklaşık 40 kere çıkarken erkekler ise yalnızca 14 defa ortaya çıkıyor. Vermeer’in sahnelerinin birçok mesken hayatı etrafında toplanıyor.
Ayrıca Vermeer’in yapıtında yer alan bayanlar, o periyotta üretilen yapıtlarda yer alan bilindik hoşluklardan değildir.
Bunun yerine bu bayanların cazipliği; sunuldukları sıcak, davetkar ve inançlı ortamdan kaynaklanan gerçekçi, candan hissiyattır.
4. Vermeer’in bayan tasviri, vaktin değerli toplumsal gelişmelerini de yansıtıyor.
17. Yüzyılda Hollanda’sı, sırf sanatta değil, tıpkı vakitte keşifte de altın çağını yaşıyordu. Zira Hollandalı Doğu Hindistan şirketi ile artan ticaret sonucu Hollanda hayatın merkez üssü haline geldi ve orta sınıf ortaya çıkmış oldu.
Orta sınıfın ortaya çıkması ile birlikte özel bir alandan halka açık bir görsel şölene dönüştürülen meskenlere artan büyük bir ilgi vardı. Bunun, mesken sahnelerinin fotoğraflarında giderek daha sık görünen bayanlar üzerinde derin bir tesiri oldu.
Vermeer’in bayanları, Hollanda toplumundaki bu yeni ilgiyi temsil ediyor ve tıpkı vakitte daha evvel tipik olarak tasvir edilmeyen bir kişilik duygusu sergiliyordu.
5. Birebir biçimde, en ünlü şaheseri çok sayıda ince detay içerir.
Vermeer’in mesleğinin ortasında yarattığı İnci Küpeli Kız, sembollerinde ve üslubunda 17. yüzyıl Hollanda’sına dair güçlü bilgiler saklar. 17. yüzyılda inciler bir statü sembolüydü ve Vermeer’in bayanlarından 11’i fotoğraflarında takıyordu. Eleştirmenler ayrıyeten Vermeer’in gümüşi paleti ve yağlarının dokusuyla yarattığı bayanların yüzlerindeki incimsi bir parlaklığa dikkat çekti. İnciler ve modelin baş örtüsü, doğudaki Hollanda sömürülerinin egzotizmini ve zenginliğini de temsil ediyordu.
6. Vermeer’in iç yerleri çoklukla içlerindeki beşerler kadar değişiktir.
Vermeer’in vaktinde, birinin özel alanını görmek enderdi ve onların sanatta fotoğraf edildiğini görmek çok mümkün değildi. Portrelerini yaptıracak kadar güçlü ve kıymetli olanlar beşerler ise bu üzere durumlar için özel olarak tasarlanmış odalara sahipti.
7. Vermeer’in fotoğrafları yalnızca anlık imgeler değil, dinamik hikayelerdir.
Durağan usulü ve yapıtları ile bilinen Fijnschilders’tan ilham almasına karşın Vermeer’in fotoğrafları bir dinamizm duygusu içerirdi. Vermeer ekseriyetle figürlerini, fırça darbeleri ile yavaşça bulanıklaştırarak hareket edermişçesine yansıtır ya da benzeri halde, figürlerini çoklukla katı bir duruştan fazla bir aktivitenin ortasında göstererek canlandırırdı.
8. Vermeer’in renk kullanımı bilhassa canlı fotoğraflar yaratmada tesirliydi.
Vermeer, fotoğraflarında tüm renkleri kullanırdı. Koyu sarı ve koyu kırmızının toprak tonları, sanatkarın tercih ettiği pigment olan lapis lazulinin varlıklı ve yürekli tonuyla dengelenirdi.
Vermeer’in teknik anlayışı, İtalyan rönesansının eski ustalarınınkini andırıyordu. Bilhassa de objelerin etraflarındaki eşyaların tonlarının birbirlerinde yansıması bunun en büyük örneğiydi.
9. Fotoğrafları ortalamadan çok daha yüksek bir fiyata satılsa da Vermeer finansal olarak başarılı olmaktan uzaktı.
Vermeer’in 1675’teki vefatından sonra karısı ve 11 çocuğu borç yığını içinde kaldı. Karısı, merhum kocasının vefatını maddi zorlukların getirdiği gerilim, depresyon ve çılgınlığın bir karışımına bağladı. Hollanda ile Fransa ortasında devam eden savaşı suçlayarak, çalkantılı siyasi iklimin kocasının sanat yapıtlarının satılmasını yahut diğerinin sanatına aracılık etmesini imkansız hale getirdiğini sav etti.
10. Konuttan hiç uzaklaşmamış olmasına karşın, Vermeer’in ünü sonunda dünyaya yayıldı.
Ölümünün akabinde Vermeer için yas tutuldu lakin muvaffakiyetleri kutlanmadı. Ayrıyeten Vermeer’in hiç öğrencisi olmadı ve bu yüzden atölyesine ve mirasına devam edecek kimse yoktu.
Ancak yüz yıldan fazla bir müddet sonra yapıtları iki kıymetli sanat tarihçisi ve eleştirmeni tarafından yine keşfedildi. Vermeer’in başyapıtları hakkında birkaç makale yayınladılar ve o vakitten beri Vermeer’in prestiji arttı ve sonunda Hollanda sanatında hak ettiği yeri aldı.
