İnsanların yer altı rezervlerini tüketmesi, suyun global dağılımını o kadar çok değiştirmiştir ki Kuzey Kutbu yılda 4 santimetreden daha fazla kaymıştır. Dünya, yer altı suyu tüketen beşerler yüzünden gezegenin dönüş eksenini ölçülebilir biçimde eğmeye yetecek kadar yer altı suyu kaybetti.
Kaynak: https://www.nature.com/articles/d4158…
1993-2010 yılları ortasında yer altı rezervuarlarından kaybedilen suyun 2 trilyon tondan fazla olduğu kestirim edilmekte.
15 Haziran’da Geophysical Research Letters mecmuasında yayımlanan yazıya nazaran araştırmacılar, bunun Kuzey Kutbu’nun yılda 4,36 santimetre süratle kaymasına neden olduğunu hesapladı.
Herhangi bir gök cisminin üzerinde döndüğü eksenin eğimi sabit olma eğilimindedir.
Büyük kütleler gezegenin içinde ve yüzeyinde yer değiştirdiğinde küçük değişiklikler meydana gelebilir. Seul Ulusal Üniversitesi’nde jeofizikçi olan Ki-Weon Seo, ‘Dünya yüzeyinde hareket eden her kütle dönme eksenini değiştirebilir’ diyor.
Gökbilimciler, Dünya’nın eksenindeki bu tıp hareketleri, hareketsiz referans noktaları oluşturan uzak galaksilerin parlak merkezleri olan kuasarları gözlemleyerek takip ettiler.
Ve en büyük eksen değişikliği mevsimsel olduğunu, hava ve mevsimler değiştikçe atmosferik kütlelerin hareketiyle tetiklendiğini ve bu tesirin Dünya’nın coğrafik kutuplarının her yıl birkaç metreye kadar yalpalamasına neden olduğu ortaya çıktı.
Ama su kütlelerindeki kaymalar da Dünya’nın eksen eğikliğinde daha küçük olsa bile tekrar de ölçülebilir değişikliklere neden olabildiği ortaya çıktı.
Yakın vakte kadar araştırmacılar, su kaynaklı bu tesirlerin temel olarak buzulların ve buz örtülerinin erimesinden kaynaklandığınını düşünüyorlardı.
Ancak Seo ve çalışma arkadaşları, eksenin ne kadar eğildiğini hesaba katmak için Dünya’nın su içeriğini modellemeye çalıştıklarında dataları tam olarak açıklayamadılar.
Seo, yüzey rezervuarlarındaki değişikliklerin tesirlerini eklemenin yardımcı olmadığını söylüyor, ‘Bu yüzden yalnızca başımı kaşıdım ve ‘Muhtemelen bir tesir yer altı suyudur’ dedim’ dedi.
Yerçekimi araştırmaları, bilhassa kuzeybatı Hindistan ve batı Kuzey Amerika’da büyük ölçüde sulamanın neden olduğu yer altı rezervuarlarının tükenmesini ölçmüşlerdi.
Bu araştırmalar, yer altı suyu pompalamasının 1993 ve 2010 yılları ortasında deniz düzeyinde 6.24 milimetrelik bir yükselmeye neden olacak kadar kütleyi okyanuslara kaydırdığını göstermekteydi.
Bu değişiklikleri modellerine dahil ederek, Dünya’nın dönüş ekseni üzerinde kıymetli bir tesire sahip olmaları gerektiğini hesapladılar.
Yalnızca yer altı sularının yer değiştirmesinin Kuzey Kutbu’nda yılda 4,36 santimetrelik bir kaymaya neden olduğunu, bunun da kabaca Rusya’nın Novaya Zemlya adaları tarafında olduğunu öngörmüşlerdi.