İnternete Nasıl Bağlandığımızı Biliyor musunuz? Sualtı İnternet Kabloları ile İlgili Şaşırtan Gerçekler

Uluslararası internet datalarının %95’ten fazlası, okyanus altı irtibat kabloları ismi verilen kablolar ile taşınır. Everest Dağı’nın yüksekliği kadar derinlikte olan bu kablolar, yüzbinlerce metre uzunluktadır. Döşemesi zahmetli ve kıymetli olan bu kablolar, özel tekneler tarafından mercan resifleri, balık habitatları ve genel olarak ekolojik habitat gözetilerek döşenir.

Sığ sulardaki kablolar kutu içeceklerle birebir çaptayken, derinlerdeki kablolar keçeli kalem kalınlığındadır. Derin sularda olup biten çok bir şey olmadığından, kablolar daha az muhafazaya gereksinim duyarlar. Sığ sulardaki kablolar, yüksek basınçlı su jetleri ile kumların altına gömülür. Kabloların destinasyonu, uzunluğu kablo döşeme fiyatını direkt tesirler.

Köpekbalıklarının su altı bağlantı kablolarını neden kemirdiğine dair ortak bir görüşe varılamamış. Elektromanyetik alanlarla ilgili olduğunu düşünenler var, tahminen de yalnızca kabloları merak ediyorlardır… Köpekbalıkları bazen internet kablolarını kemirirken ziyan verebiliyor, neyse ki bu ziyan kablo arızalarının %1’inden azını oluşturuyor. Google üzere şirketler, kablolarını köpekbalıklarından korumak için özel kaplamalar üretiyor.

Her birkaç yılda bir, inşaat çalışanları kazara kablolara ziyan vererek tüm kıtada interneti kesebiliyor. Okyanus altı kablolar için, suyun altında birçok tehlike var. Köpekbalıkları bir yana dursun, doğal afetler, balık ağları ve gemi çapaları internet kablolarına ziyan verebiliyor. Toronto kuruluşlu bir firma, Tokyo ve Londra’yı birbirine bağlayacak bir kabloyu Arktik Okyanusu’ndan geçirmeyi teklif etti. Öncelerde bu imkansız olarak değerlendirilse de, iklim değişikliği ve eriyen buzlar sayesinde çok kıymetli da olsa gerçekleştirilebilecek projelerden biri olarak değerlendirilmeye başlandı.

1854 yılında, İrlanda ve Newfoundland’ı birbirine bağlayan birinci transatlantik kablosunun imaline başlandı. Bu kablo, dört yılda döşendi ve birinci mesaj yollandı.

Soğuk savaş devrinde, SSCB güçsüz kodlanmış bildirileri iki deniz üssü ortasında sık sık iletiyordu. Sovyet yetkilileri, bu üsler sensörlerle dolu Sovyet bölgelerinde bulunduğu ve su altı kablolarıyla direkt ilişkide olduğu için güçlü şifrelemenin gereksiz olduğunu düşünüyordu.

SSCB savunmalarını delebilen özel bir denizaltı olan Amerikan güçlerine ilişkin USS Halibut, bu kabloyu bulup bir dinleme aygıtı yerleştirdi ve kablolardan geçen dataları aylık olarak topladı. IVY BELLS adı verilen bu operasyon, eski NSA analisti Robert Pelton’un operasyonla ve vazifeyle ilgili bilgileri SSCB’ye satması sebebiyle tehlikeye girdi.

Amerikan bilim insanları, mühendisler ve şirketler dünya genelinde telekomünikasyon altyapısı inşasında büyük rol oynadığı için, elektronik casusluk konusunda Amerika Birleşik Devletlerine avantaj kazandırıyor. Birçok bilgi sınırının Amerika’dan geçiyor olması da telsiz dinlemeyi epey kolaylaştıran etmenlerden biri.

Eski bir NSA analisti olan Edward Snowden tarafından çalınan evraklar ortaya çıktığında, ülkelerin birçoğu Amerikan casuslarının bilgileri dinleme derecesine öfkelenip internet altyapısını yine yapılandırmayı değerlendirmeye başladılar.

Örneğin Brezilya, Amerika’yı büsbütün atlayıp, bilhassa Amerikan şirketlerinin müdahalesini önlemek maksadıyla Portekiz üzerinden kablolama yapmayı tercih etti.

2022 yılı itibariyle, yörüngede 5000’den fazla uydu var. Kuyruklu yıldızlara sondalar indiriyor, yörüngeden asteroit saptırıyor, gelecekte yaşıyoruz… Uzaydan internete bağlanmanın okyanus altı boyunca kablolamadan daha uygun bir yol olduğu aşikar üzere görünüyor.

Fiber optik kablolar ve irtibat uydularının her ikisi de 1960’larda geliştirilse de, uyduların iki istikametli bir sorunu var: gecikme ve bit kaybı. Uzaya ve uzaydan sinyal göndermek ve almak biraz vakit alıyor… Bu sırada, araştırmacılar, ışık suratının yüzde 99,7’sinde bilgi iletebilen optik fiberler geliştirdiler.

Denizaltı kabloları olmadan internetin nasıl olacağı hakkında bir fikir edinmek için, ağa fizikî ilişkisi olmayan tek kıta olan Antarktika’yı ziyaret edebilirsiniz. Kıta uydular ile temas sağlıyor ve bant genişliği çok yüksek. Bu, devam etmekte olan kıymetli iklim araştırmalarını dikkate aldığımızda küçük bir sorun değil. Günümüzde Antarktika araştırma istasyonları, uzayda iletebileceklerinden daha fazla bilgi üretiyor.

Masanızın gerisinde tam olarak ulaşamadığınız bir ethernet kablosunu değiştirmenin sıkıntı olduğunu düşünüyorsanız, okyanusun tabanındaki kırık bir bahçe hortumunu değiştirmek size çok daha sıkıntı gelecektir.. Bir su altı kablosu hasar gördüğünde, özel tamir gemileri ile tamir edilir.

İyi haber şu ki, her birinden geçen ve ölümcül olan binlerce volt nedeniyle bir su altı irtibat kablosunu kesmek güç. Tekrar de su altı irtibat kablosunu kesmek sıkıntı olsa da imkansız değil. 2013’te Mısır’da İskenderiye’nin çabucak kuzeyinde dalgıç giysili adamlar, 12.500 mil uzunluğundaki üç kıtayı birbirine bağlayan kabloyu kasıtlı olarak kestiler. Mısır’daki internet suratları, sınır tamir edilene kadar yüzde 60 düştü.

Kablo sığ sularda bulunuyorsa, kabloyu tutup yüzeye çekmek için robotlardan yardım alınnıyor. Kablo derin sulardaysa (6500 fit yahut daha derinde bulunuyorsa), gemiler kabloyu tutan ve tamir için üst kaldıran özel olarak tasarlanmış aygıtları indirir. İşleri kolaylaştırmak için aygıtlar bazen hasarlı kabloyu ikiye böler ve tamir gemileri her bir ucunu suyun üzerinde yama yapmak için farklı ayrı kaldırır.

2023 itibariyle okyanusun tabanında 500’den fazla bağlantı kablosu var. Denizaltı kablolarının ömrü iddiası 25 yıldır ve bu mühlet zarfında kapasite açısından ekonomik olarak uygun oldukları düşünülmektedir. Lakin global bilgi tüketimi son yıllarda inanılmaz bir yükselişe geçti. 2013 yılında internet trafiği kişi başına 5 gigabayttı.

Finlandiya, her bant aboneliği için ayda 36 GB data kullanımı ile 2023 yılında dünyanın en yüksek bilgi tüketim oranına sahip ülkesi oldu. Neyse ki, modülasyondaki teknikler ve denizaltı çizgisi terminal ekipmanı iyileştirmeleri ile kimi yerlerdeki kabloların kapasitesi %8000 kadar arttı. Elimizdeki kablolar ile günümüz trafiğini karşılayabiliyoruz.