Evrenin bir sürat sonu vardır ve bu hududa ışık suratı denir. Fizik maddelerine nazaran hiçbir şey ışıktan daha süratli değildir. Şimdiye dek üretilmiş olan en süratli uzay aracı bile bu sürat hududunu geçme kapasitesine sahip değil ve görünüşe nazaran olacağa da benzemiyor. Pekala ışığın suratı tam olarak nedir ve ışık neden bu kadar süratlidir? Gelin birlikte öğrenelim. 👇
Kaynak: https://www.livescience.com/space/cos…
Işık bilinen en üst sürat sonuna sahiptir ve saniyede 300 bin km süratle hareket eder.
Bu inanılmaz sürat neredeyse saatte 1 milyar km sürate tekabül eder ve dünyayı bir saniyede 7,5 defa dolaşacak kadar süratlidir. Buna karşılık tipik bir yolcu jetinin dünyayı bir defa dolaşması iki günden fazla sürer. Bu iki karşılaştırmaya bakarak bile ışığın suratının ne kadar akılalmaz olduğu anlaşılabilir. Işık o kadar süratli hareket eder ki, şayet bu güce sahip olabilseydik insanlık tarihinin birçok için anında seyahat edebilirdi.
Peki ışık bu kadar süratliyken ışık suratı nasıl ölçüldü?
1600’lerin sonlarında, bilim adamı Ole Roemer Jüpiter’in uydularından çıkardığı sonuçları kullanarak birinci sefer ışığın suratını ölçtü. 19. yüzyılın başlarında fizikçi James Clerk Maxwell elektromanyetizma teorilerini buldu. Bu teoriye nazaran; Işığın kendisi elektrik ve manyetik alanlardan oluşur, bu nedenle elektromanyetizma, ışığın davranışını ve hareketini tanımlayabilir. Bu bedel kusur hissesi ile saniyede 299 bin 788 kilometre olarak ölçülmüştü. 1970’lerde fizikçiler, ışığın suratını çok daha hassas bir biçimde ölçmek için lazer teknolojisini kullandı ve yalnızca 0,001’lik bir kusur hissesi ile net bir ölçüm sağlandı. Sabit bedelinin 299. 792.458 kilometre olduğu konusunda muahedeye varıldı.
Işık suratı değişkenlik gösterebilir.
Işık çok yüksek suratlara çıkabilir evet ancak her vakit bu kadar süratli gitmek zorunda da değil. Neyin içinden geçtiğine bağlı olarak – hava, su, elmas vb. – suratı yavaşlayabilir. Işığın resmi suratı, güya havası olmayan bir boşlukta yahut yoluna çıkacak rastgele bir şeyde seyahat ediyormuş üzere ölçülür. Işığın suratındaki farklılıkları, muhakkak ışık güçlerinin başkalarından daha fazla büküldüğü ve bir gökkuşağı oluşturduğu prizma üzere bir şeyde en net formda görebilirsiniz.
İlginç bir formda, ışığın suratı, uzay aralarıyla eşleşmiyor.
Güneş’ten gelen ışığın Dünya’ya ulaşması 8 dakika, öbür yakın yıldızlardan gelen ışığın gezegenimize ulaşması ise ortalama birkaç yıl sürüyor. Bu nedenle gökbilimciler, uzaydaki geniş uzaklıkları ölçmek için ışık suratı yerine ışık yılı ünitesini kullanıyor.
Bu üniversal sürat hududu nedeniyle teleskoplar bir nevi vakit makineleri olarak görülebilir.
500 ışık yılı uzaklıktaki bir yıldıza baktığınızda, aslında 500 yıl evvelki ışığa bakıyorsunuz. Yaklaşık 13 milyar ışık yılı uzaklıktaki ışık hala kainatın birinci periyodundaki Büyük Patlama’dan kalan radyasyonu kozmik mikrodalga olarak ortaya çıkarabiliyor. Işığın suratı yalnızca fizik bilimine de yaramıyor elbette. Bildiğimiz formuyla çağdaş astronomiyi mümkün kılan şey ışık suratının bulunmasıydı.