İslam Tarihinde Büyük İşlere İmza Atmış Lakin İsmi Unutulmuş Olan 7 Efsanevi Bayanı Tekrar Hatırlayalım!

Fakat onların isimlerini, insanlığa katkılarını ve hayatlarını çok azımız biliyoruz. İslam tarihinde de güçlü ve bilgili bayanların sayısı azımsanamayacak kadar çoktu. Gelin onlardan birkaçından bahsedelim…

Göz Atın

Epic Games Satın Alımda “Looks Like Something Went Wrong” Hatası

RDR 2 Giriş Ekranı Chapter 1’de Kaldı Nasıl Düzelir?

MS 555 yılında doğan Khadjjah, ya da bizde bilinen ismiyle Hatice, İslam peygamberi Hz. Muhammed’in karısıydı ve kendisi birinci Müslüman olan kişi olarak bilinmekte.  Mekke’nin Kureyş kabilesinde tüccar bir ailede doğdu ve ticaret işini babasından tesirli bir halde öğrendi. Babasının vefatından kısa bir müddet sonra işi devraldı ve temel olarak Mekke, Suriye ve Yemen ortasında ticaret yaptı. Ticaret ve işletmelerde büsbütün erkeklerin hâkim olduğu bir periyotta Mekke’nin en başarılı tüccarlarından biriydi. Dürüstlüğü ve yardımseverliğiyle tanınıyordu. Muhtaçlık sahiplerine birçok yardımda bulundu.

Peygamberle evlenmeden evvel iki kere evlenmiş ve bir daha evlenmemeye karar vermişti. Lakin Peygamber’i ticaret kervanlarını Suriye’ye götürdüğü için işe aldıktan sonra dürüstlüğünden etkilendi ve evlilik ihtimalini yine gözden geçirdi. Bir arkadaşı aracılığıyla Peygambere evlilik teklifi ile yaklaşan kişi Hatice’ydi. Bu manada toplumun bayanlardan beklediğinin tam aksini yapmıştı.

Peygamberin 25 yaşında, Hatice’nin 40 yaşında olduğu ‘alışılmadık’ bir evlilik gerçekleştirdiler. Kendisinin vefatına kadar 25 yıl süren tek eşli bir evlilik yaşadılar.

Nusaybe Bint Ka’ab, Medine’nin Banu Neccar kabilesinin bir üyesiydi ve savaş meydanlarındaki cüretiyle ünlüydü. Bir savaşçı olarak ismi, Uhud Savaşı, Huneyn Savaşı, Yamama savaşı üzere birçok savaşla ilişkilendiriliyor. Uhud Savaşı’nda Hz. Muhammed’in tarafındaydı ve onun koruyucusuydu. O denli ki, peygamberin kendisini hangi tarafa çevirirse çevirsin, Nusaybe Bint Ka’ab’ın onu savunduğunu ve koruduğunu görebileceği yazılı kaynaklarda geçiyor. Kendisi bu savaşta 12 yara aldı. Ayrıyeten oğlunu öldüren Musaylimah El-Kadhdhab’a karşı da savaşta savaşmış ve kendisi de birçok yara almıştı.

Aisha, Hz. Muhammed’in en genç karısı ve en sevilenlerden biri olarak hatırlanır. Fakat, onun eşi olmasının yanı sıra, kendisi tıpkı vakitte bir bilim insanıydı ve vaktinin siyasetinde kıymetli bir rol oynadı. Miras ve hac ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere çeşitli bahislerde 2 bin 210 hadis anlattığı bilinmekte. Peygamberin vefatından sonra islam toplumunda ona olan ilgi çok arttı.

Osman’ın vefatından sonra, MS 656’da Deve Savaşı’nda 4. halife Ali’ye karşı bir ordu yönetti. Savaşı kaybetti fakat tarihte besbelli bir iz bıraktı. Savaş alanındaki bu kaybın akabinde hadisleri çeviri etmeye devam etti ve islamı yaymaya başladı.

Irak’ın Basra kentinde doğan Rabia en değerli Müslüman Sufi şairlerinden biriydi. Hayatının birinci devirlerinde özgürlüğüne kavuşana kadar Güney Irak’ta bir köleydi. Maneviyat fikirleri, birinci tasavvuf geleneğinde son derece kıymetli kabul edilir ve dehşetten yahut güzellikten çok; sevginin kendisi uğruna ilah sevgisine odaklanan ‘İlahi aşk’ geleneğinin kurucularından biri olarak kabul edilir. Çeşitli evlenme tekliflerini reddetti ve ‘çilecilik’ hayatını seçti. İnzivada yaşadı, birden fazla vakit fakirdi.

Manevi rehberliği ve tasavvuf gelenekleri hakkındaki bilgisi için birçok kişi sık sık ona geliyordu. John Renard, Tasavvuf Tarihi Sözlüğü’nde (2005) onun hakkında; “Yüzyıllar boyunca süregelen hagiografik antolojilerde bir yeri hak eden az sayıdaki bayandan biri.” demişti.

Lubna, MS 10. yüzyılda yaşadı ve Sultan III. Abdülrahman Sarayında büyüdü. O vakitler yaklaşık 500 bin kitabı olan ve dünyanın en değerli kütüphanelerinden biri olan Endülüs Sarayındaki kraliyet kütüphanesinden sorumluydu. Birçok alanda yeteneği ve bilgisiyle insanları şaşırtıyordu.

Hayatı boyunca Halife’nin sekreteri, katibi olarak ve daha sonra da Hakam II İbn Abdur-Rahman’ın ferdî sekreteri olarak çalıştı. Bununla birlikte, bilgisi ve uzmanlığı yazma ve çeviri ile sonlu değildi, birebir vakitte bir matematikçiydi ve sokaktaki çocuklara matematiksel denklemler öğrettiği biliniyor. Bütün bunlara ek olarak, tıpkı vakitte bir şair ve hattattı.

Hakkında çok az tarihi kayıt olduğu için Lubna hakkında pek bir şey bilinmiyor. Ekseriyetle Lubna’nın bir kişi olmayabileceği, bunun yerine bu yeteneklere sahip olan lakin tarih sayfalarında birbirine karışmış olan Lubna ve Fatima ismindeki iki farklı bayan olabileceği öne sürülüyor. Bu spekülasyonların arkasındaki gerçek ne olursa olsun, bu kadar yetenekli ve o devirde eğitim alabilmiş olan bayanların var olduğu inkar edilemez.

MS 1048’de doğan Arwa, genç yaşta ailesini kaybetti ve o vakitler Yemen’in hükümdarı olan amcası ve teyzesi tarafından evlat edinildi. Kraliçe tarafından eğitildi ve daha sonra 17 yaşındayken prensle evlendi. Bir müddet sonra kral ve kraliçe öldü ve prens de güzel olmayan sıhhati ve felci nedeniyle ülkeye hükmedemiyordu.

İktidara geldikten kısa bir müddet sonra krallığın başşehrini Sana’a’dan Cibla’ya kaydırdı. Burada intikam için daha rahat hareket edebilecekti. Necahi hükümdarını yok ederek merhum hükümdarın vefatının intikamını aldı.

Saltanatı boyunca birçok okul inşa ettiği ve ekonomiyi değerli ölçüde güzelleştirdiği biliniyor. Vaktine nazaran, zekası gözü pek, bağımsız bir bayan olması ile birçok genç bayana ilham olmuştu. Halkının takviyesini asla kaybetmedi ve 1138’deki vefatına kadar iktidarda kaldı.

Seyyida, İspanya’nın son Müslüman devleti olan Granada Krallığı’nda doğdu. Ailesi, 1492 yılında imparatorluğun yıkılmasından sonra Fas’a taşındı. Birinci kocasıyla birlikte Fas’ın kuzeyindeki Tetouan kentini tekrar inşa etti ve daha sonra 1515’te kocasının vefatından sonra tek başına kenti yönetti.

Gerçek ismi bilinmiyor ve Sayyida al Hurra, özgür ve bağımsız asil bayan manasına geliyor. Otoriteye boyun eğmeyen bir bayan olarak tarihe geçti. Hayli güçlü biriydi. İslam tarihinde al Hurra unvanını alan son kişi oydu.

Seyyida, ekseriyetle kendisine atfedilen ‘İlk Korsan Kraliçe’ unvanıyla alışılmadık bir kraliçeydi. İspanyol ve Portekiz gemilerine hakim olduğu korsan filosuyla Batı Akdeniz’in büyük bir kısmını denetim ediyordu. Daha sonra Fas hükümdarı ile evlendiğinde, gücünden vazgeçmeye niyeti yoktu ve başşehre kendisi gitmek yerine Hükümdarın Tetouan’a gelmesini sağladı. Bu, Fas tarihinde hükümdarın başkentte evlenmediği birinci ve tek vakit olarak kayıtlara geçti.  30 yıllık hükümdarlığının akabinde damadı tarafından tahttan indirildi ve sonraki hayatı ise bilinmiyor. Sırra kadem bastı.

Oysa, göğüs gerdikleri zorluklar ve yaptıkları başarılı işler bilinmeyi, takdir görmeyi hak ediyor. Bu bayanların içinde yaşadıkları toplumsal periyot göz önüne alındığında, başarabilecekleri her şey için canla başla savaşmalarını, kısıtlamalar karşısında korkusuz olmalarını ve kendi kimliklerinden ötürü özür dilememelerini gerektiriyordu. Bir bayan olarak o devirde bunları başarmak ne yazık ki çok da kolay değildi.

Başardıkları birçok şey, şimdi hayattalarken görememiş olsalar da, o periyotlarda şekillenmeye başlayan daha büyük bir uğraşın habercisiydi. Bugün bile, burada bahsettiğimiz şahıslar tarihteki birçok insanın sırf bir kısmı.