Türkiye’nin insansız hava araçları Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmalarda kullanılmış ve buradaki başarılarıyla uzun süre dünya basınının gündeminden düşmemişti. Olayın etkileri sürerken, Kanada tarafından Türkiye’ye askeri teknoloji ihracatının durdurulduğu haberi geldi.
Peki Kanada neden bu olay yüzünden böyle bir karar aldı. Kısaca bahsedecek olursak, ANKA ve Bayraktar TB2 gibi Türk insansız hava araçlarında Kanada merkezli şirket Wescam Inc. tarafından üretilen Wescam MX-15D kameralar kullanılıyor. Şirket, geçtiğimiz yılın ekim ayında Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaşanan çatışmaları gerekçe gösterip, Türkiye’nin ürettiği SİHA’ların bu operasyonlarda orantısız güç etkisiyle kullanıldığını öne sürüp ihracat iznini askıya aldığını duyurmuştu.
Askıya alınan ihracat izninin devam edip etmeyeceği merak konusuydu. Öte yandan konuya yakın bazı kaynaklar Kanadalıların Türkiye’deki yetkililerle konuştuğunu, Türkiye’ye yönelik askeri ihracat lisanslarının askıya alınması kararını kaldırmayı planlamadıklarını, aksine, geçmişte verilmiş olanlar da dahil olmak üzere, askıya alınan tüm askeri ihracat izinlerini iptal edeceklerini söylediklerini belirtti.
Kısa süre önce yapılan resmi açıklama da kaynakların bu açıklamasını doğrulamış oldu. Kanada geçtiğimiz yıl Türkiye’nin Azerbaycan’a Türk silahlı insansız hava araçları satarak bir son kullanıcı lisans anlaşmasını ihlal edip etmediğine dair bir soruşturma başlatmıştı. Açıklamada, konuyla ilgili soruşturmanın tamamlandığı ve bunun sonucunda ekim ayında askıya alınan Kanada’dan Türkiye’ye askeri teknoloji ihracatının tamamen durdurulduğu bildirildi.
Kanada Dışişleri Bakanı Marc Garneau tarafından yapılan açıklamada “Kanada teknolojisinin Dağlık Karabağ’da kullanıldığına dair güvenilir kanıtlar bulunmasının ardından, bugün 2020 sonbaharında askıya alınan izinlerin iptal edildiğini açıklıyorum” ifadelerine yer verildi. Garneau, “Bu uygulama ne Kanada dış politikası ile ne de Türkiye tarafından verilen son güvencelerle uyuşuyor” şeklinde konuştu.
Türkiye geçtiğimiz yıl HAVA SOJ projesi kapsamında dört adet Kanada üretimi Bombardier Global 6000 tipi uçak satın almıştı. O uçaklar teslim edildi ancak Kanada’nın söz konusu kısıtlamalar kapsamında uçaklarla ilgili gerekli eğitim ve bilgi transferini sağlayamayacakları belirtilmişti.
Kanadalı bir firma da MİLGEM programı için gerekli olan helikopter platformlarının tedarikini durdurmuştu. Türkiye ayrıca Hürkuş eğitim uçağı için de Pratt & Whitney Canada’dan motor ithal ediyor.
