İstilacı çeşitler ekseriyetle beşerler tarafından yeni bir bölgeye taşınan bitki ve hayvanlardır ve yaşadıkları bölgedeki öbür çeşitleri etkilerler. ‘İstilacı’ terimi, bir cinsin tümüne değil, pozisyonlarına bağlı olarak o cinsin makul popülasyonlarına atıfta bulunur. Gelin bu istilacı cinsler hangi hayvanlarmış inceleyelim.
Kaynak: https://www.treehugger.com/invasive-s…
1. Toprak solucanları, ormanları denetim eden istilacı cinslerden biridir.
Yerli toprak solucanları Kuzey Amerika’da Pleistosen buzul çağında genişleyen buzullar tarafından neredeyse büsbütün yok edildi. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki toprak solucanlarının birden fazla Avrupa yerleşimcileriyle Amerika’ya gelen tiplerden türemiştir. Bahçıvanlar toprak solucanlarını toprakta görmekten memnunlar lakin bu solucanlar Kuzey Amerika ormanlarında çok karmaşık tesirlere sahip. Araştırmalar, istilacı toprak solucanlarının yer örtüsünü azaltabileceğini, istilacı bitkilerin gelişmesine imkan tanıdığını ve yerde yuva yapan kuş popülasyonlarını azaltabileceğini gösteriyor.
2. Bambu kurbağaları Avustralya’da bulunan en yaygın istilacı cinslerden biridir. 1935 yılında şeker kamışı böcekleri üzere ziyanlı canlılarla çaba etmeleri gayesiyle hür bırakıldılar. Lakin doğal düşmanları olmadığından süratle yayıldılar ve yerli cinslere bir tehdit haline geldiler.
Bazı durumlarda, bambu kurbağalarının ortaya çıkmasından sonra yerli kertenkele ve yılan popülasyonları %80 ila 100 oranında azaldı. Bambu kurbağaları şu anda Avustralya’nın birçok kısmında bulunuyor.
3. Zebra midyeleri Rusya’dan gemilerle taşındıktan sonra 1988 yılında Kuzey Amerika’da görüldü.
O vakitten beri Büyük Göller’e, Mississippi Irmağı ve kollarına yayıldı ve Colorado, Teksas, Utah, Nevada ve California’da bulundu. Midyeler zararsız üzere görünebilir lakin zebra midyelerinin yayılması geniş çaplı tesirlere sahip. Bu canlı, yerli midye ve istiridye çeşitlerini dışarıda bırakır ve avladıkları su kuşları üzerinde toksin birikimi yapabilir.
4. Fareler istilacı cinsler olarak uzun ve yıkıcı bir geçmişe sahiptir.
1810 yılında Güney Pasifik Okyanusu’nda keşfedilen Avustralya’nın tenha Macquarie Adası’na ulaşan birinci istilacı çeşitti. Fareler yanlarında getirilen tavşanlar ve kedilerle birlikte adanın doğal bitki örtüsünü yok etti ve Macquarie Adası papağanı ve Macquarie Adası sutavuğu üzere iki yerli kuş çeşidinin kuşağının tükenmesine neden oldu.
5. Avrupa sığırcığı Avrupa, Asya ve kuzey Afrika’ya hastır lakin dünyanın birçok bölgesine beşerler tarafından taşınmışlardır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde Shakespeare’in yapıtlarında referans verilen tüm tipleri Amerikan görüntüsüne yerleştirmek için bir planın kesimi olarak tanıtılmışlardır. Bu canlılar yerli tiplere karşı rekabet eden, öteki kuşların yuvalarını çalan ve tarım eserlerine ziyan veren dev sürüler halinde hayatını sürdürüyor.
Guam’a 1950’lerde kargo gemileri ve uçaklar aracılığıyla taşınan kahverengi ağaç yılanı, yerli kuş popülasyonlarını yok etti.
Yılanlar süratle adanın her yerine yayıldı ve 1990’larda kimi raporlara nazaran, her bir kilometrekareye yaklaşık 30 bin yılan düştü. Yılanlar, yerli hayvan popülasyonlarını değerli ölçüde azalttı ve elektrik tellerine tırmanarak elektrik kesintilerine neden oldu. Guam’da bulunan 11 yerli kuş tipinin 9’unun jenerasyonu kahverengi ağaç yılanının gelmesiyle tükendi. Denetim tedbirleri ve av tiplerinin azalması nedeniyle yılan popülasyonu şu anda azalıyor, lakin yılanların büsbütün yok edilmesi için hala uzun bir süreç var.
6. Dağ çam kabukböcekleri çam ormanları üzerinde büyük bir tesire sahiptir.
Bu böcek ağaçların kovuğu altına tünel açar, yumurtalarını bırakır ve ağacı öldüren bir mantar salgılar. Amerika Birleşik Devletleri’nin batısında ve Kanada’da 1995 yılında başlayan 20 yıllık bir salgın, milyonlarca dönüm ormanı yok etti. Bilhassa British Columbia’daki salgın çok berbattı zira çam kabukböcekleri neredeyse tüm ormanların %30’unu yok etti. Bilim insanları bu salgının yaygın olmasının en belirgin nedeninin iklim değişikliğine bağlı olarak daha sıcak kışlar olduğunu düşünüyor.
7. Kuzey Pasifik denizyıldızı Avustralya’da yayılan bir istilacı cinstir.
Bu canlı yumuşakçaları, yengeçleri, meyyit balıkları ve öteki denizyıldızlarını yiyerek beslenen bir avcıdır. Dişi denizyıldızları yılda 10 ile 25 milyon ortasında yumurta üretebilir. Bu da süratli bir halde popülasyon artışına neden olur.
8. Yaban domuzları Kuzey Amerika’da en yaygın istilacı tiplerden biridir. 1500’lerde evcil hayvan olarak Amerika’ya getirilen domuzlar, kaçarak yırtıcı sürüler haline dönüştü.
2018’de Amerika Birleşik Devletleri’ndeki nüfusu 6 milyon olarak kestirim edildi ve sayıları süratle artıyor. Yaban domuzu denetimi çoklukla avlanma yoluyla yapılır ve bu da büyük bir vazifedir. Texas’ta yapılan bir araştırmada, nüfuslarının artmaması için avcıların yılda domuz popülasyonunun %66’sını avlaması gerektiği belirlenmiştir.
9. Burma pitonları müdafaa altındaki Everglades ekosistemi dahil olmak üzere Florida’da timsahların yerini alan baskın bir apex yırtıcıdır. Egzotik evcil hayvan ticaretiyle bu bölgeye getirilen pitonlar, sahipleri tarafından kaçırılarak yahut şuurlu olarak tabiata salındılar.
Pitonlar, saldırgan ve birçok yerli çeşidin tesirli avcılarıdır. 2012 yılında yapılan bir çalışma, pitonların Güney Florida’da yerli göğüslü popülasyonlarında büyük düşüşlere neden olduğunu ortaya koymuştur. Opossumların %98,9’unun ve vaşakların %87,5’inin kaybolduğu belirlenmiştir.
10. Avustralya sineği Avustralya’da yayılan ziyanlı bir istilacı çeşittir.
Bu sinekler bitkilere ziyan veren, tarım alanlarına yayılan ve yerli tiplerin hayatını tehdit eden özelliklere sahiptir. Avustralya sinekleri, bilhassa meyve ağaçlarına ve sebzelerin yetiştiği alanlara saldırarak randıman düşüşüne neden olur. Yüksek üreme suratları ve süratle yayılma kabiliyetleri, bu tıbbın popülasyonunu süratle artırmasına yol açmaktadır.
11. Nil timsahı Florida’da bulunan yabancı ve tehlikeli bir cinstir.
Bu timsahlar, aslen Afrika’ya has olup egzotik hayvan ticaretiyle bölgeye getirilmiş ve kimileri bilinçsizce tabiata salınmıştır. Nil timsahları, yerli cinsler ve ekosistem için bir tehdit oluşturur. Yırtıcı avcılar oldukları için yerli tiplerin popülasyonunu azaltabilir ve ekosistem istikrarını bozabilirler. Ayrıyeten, beşerlerle müsabakaları durumunda da tehlikeli olabilirler.
12. Hindistan cevizi sineği, Asya’dan yayılan ve tropikal bölgelerdeki Hindistan cevizi ağaçlarına ziyan veren bir istilacı çeşittir.
Bu sinekler, Hindistan cevizi meyvelerinin içinde yaşar ve meyve özünü tüketerek ağaçları zayıflatarak randımanlarını azaltır. Ayrıyeten, larvaları da meyvelerin içinde gelişir ve bu da hasarı artırır. Hindistan cevizi sinekleri, Hindistan cevizi sanayisi üzerinde önemli bir tehdit oluşturur ve ekonomik kayıplara yol açabilir.
13. Aslan balığı, tropikal ve ılıman sularda bulunan bir istilacı çeşittir.
Bu balıklar yerli balık çeşitlerini avlayarak ziyan verir ve ekosistem istikrarını bozar. Aslan balıkları, süratle çoğalabilen ve büyüyebilen özelliklere sahiptir. Akvaryumlar ve denizlerde yer alan mercan resifleri üzerinde önemli bir tehdit oluşturarak doğal ömür alanlarını tahrip edebilirler.
14. Sıçan balığı tatlı su kaynaklarında yaşayan bir istilacı çeşittir.
Bu balıklar, yerli tiplerin hayat alanlarına yayılarak onların kaynaklarını tüketir ve doğal ekosistemleri bozar. Süratle üreyebilen ve büyüyebilen sıçan balıkları, öteki balıkları ve sucul organizmaları yiyerek dengesizliklere yol açabilir. Bu nedenle, su kaynaklarının korunması ve bu istilacı çeşitle gayret değerlidir.
15. Güllü salyangoz, tropikal ve ılıman iklim bölgelerinde yaygın olan bir istilacı tiptir.
Özellikle bahçelerde ve tarım alanlarına verdiği ziyanlarla bilinirler. Bu salyangozlar, bitki yapraklarına ziyan vererek bitki büyümesini maniler. Süratle üreyebilen ve çoğalabilen güllü salyangozlar, ziraî üretimi olumsuz etkileyebilir ve ekonomik kayıplara yol açabilir.