Kompozisyon Yazma Teknikleri: Manalı, Tesirli ve Kusursuz Bir Kompozisyon Nasıl Yazılır?

Türkçeye Fransızcadan geçen bir söz olan kompozisyon, duygular ve niyetleri, tesirli ve manalı bir halde sıralamak için yapılan düz yazı çalışmasını tabir eder. En az üç bölümdem oluşan kompozisyonun her bir kısmında niyetler farklı basamaklara sokulur.

Kompozisyon çalışmaları ile hoş yazma ve dolaylı olarak da hoş konuşmanın yollarını öğrenebilirsiniz. Başarılı bir kompozisyon çalışması, öbür alanlarda da başarılı olmaya yardımcı olur.

Kompozisyon, üç başka kısımdan oluşur. 

Bu kısımlar şunlardır:

• Giriş (Serim): Giriş paragrafının emeli, kompozisyonu tanıtmaktır. Argümanınız için bağlam sağlayan mevzu hakkında genel bir tabir burada kesinlikle olmalıdır. 

• Gelişme (Düğüm): Gelişme kısmı, argümanınızı geliştirir ve ayrıntılandırır. Burada örnekler ve ispatlara yer verebilirsiniz. Gelişme; giriş ve sonuç kısımlarından daha uzun olmalıdır.

• Sonuç (Çözüm): Giriş ve gelişme kısmında ele aldıklarınıza nazaran, söylediklerinizi söz eden kısa bir sonuç paragrafına yer vermelisiniz. Burada çok fazla detaya girmemek, yeni sonuçlar yerine gelişme kısmından çıkarılan sonuçları yazmak kıymetlidir.

Kusursuz bir kompozisyon yazmak için bol bol deneme-yanılma yapmanız gerekebilir. 

Anton Çehov’un şu kelamları bu noktayı özetleyen nitelikte:

“Kötü yazdığınız için üzülmeyin. Olabildiğinizce çok yazın berbat de olsa yazın. Yaza yaza daha güzele varacaksınız. Sade, yalın yazın. Gereksizi silip atın.”

Kompozisyon yazarken dikkat etmeniz gerekenler şunlar:

Buluş evresi, anlatacağınız mevzuyu belirlemektir. Bu etapta anlatacaklarınızı bütün detayları ile zihninizde canlandırmanız gerekir.

Konunuzu bulup zihninizde toparladığınız evrede şu ayrıntılar da kıymetlidir:

• Ana ve yardımcı niyetleri belirlemek

• Belirttiğiniz noktayı açıklamak ve geliştirmek için destekleyici cümleler yaratmak

• Hangi ispatları ve örnekleri kullanacağınızı bulmak

• Soruyu nasıl cevaplayacağınıza bir cevap aramak

• Argümanınızın mantıksal olarak nasıl yapılandırılacağının planını yapmak

• Yapı ve çerçeveyi belirlemek

Makalenizi, fikirlerinizi iletmek ve soruyu cevaplamak için en tesirli biçimde yapılandırımanız gerekir. Bunu da planlama evresinde yapmalısınız.

Planlama evresinde taslaklar oluşturmak son derece kıymetli. 

Burada şunlara dikkat edebilirsiniz:

• Başlamak korkuyu azaltır, ertelemeyi yener ve size fikirlerinizi geliştirmeniz için vakit verir. Bu nedenle yazınızı yazmaya başlamalı; taslağınızı belirlemeli ve taslak üzerinde fikirlerinizi toparlamalısınız.

• Baştan sona yazmaya çalışmayın. Bu bahisten sapmanıza neden olabilir.

• Önce gelişmeyi; daha sonra giriş ve sonucu oluşturun.

İlk kademede zihninizde canlandırdığınız, daha sonra mantıksal bi sıraya koyduğunuz fikirlerinizi kusursuz bir formda son evrede anlatmanız gerekiyor. 

Bu etapta şunlara itina gösterebilirsiniz:

• Alıntıları ve açıklamaları giriş cümleleriyle tanıtın.

• Ana kanıdan ayrılmayın.

• İlgi uyandıran ve sürükleyen bir anlatım oluşturun.

• Eğer vaktiniz varsa yazınızı birkaç günlüğüne kenara bırakın ve diğer işlerle meşgul olun. Zihninizi toparladığınızda geri dönün.

Biçimsel özellikler, yazınızı yazdığınız kağıdın yahut bilgisayar sayfasının özellikleridir. 

Biçim açısından da güzel görünen bir kompozisyon için şunlara dikkat etmeniz gerekir:

• Kağıdın sağ, sol, alt, üst kenarında boşluklar bırakmalısınız.

• Okunaklı ve düzgün bir yazıyla yazmalısınız.

• Paragraflarda satır başlarını unutmamalısınız.

• Satırlar ortasında okumayı kolaylaştıracak boşluklar bırakmalısınız.

• Noktalama işaretlerini kullanmalısınız.

• Yazım kurallarına uymalısınız.