Fransa’nın ikonik askeri önderi ve imparatoru Napolyon Bonapart, hırslı fetihleri ve harika mirasıyla tanınır. Napolyon’la ilgili birçok büyüleyici anekdot ortasında ilgi cazibeli bir kıssa öne çıkmaktadır: Büyük Giza Piramidi’nde geçirdiği sav edilen gece. Bu yazı, Napolyon’un Mısır’ın antik mükemmellerine yaptığı sav edilen ziyaretin tarihi anlatımlarını, tartışmalarını ve kalıcı tesirini incelemektedir.
Napolyon’un Büyük Mısır Seferi
1798 yılında Napolyon, Mısır ve Suriye’deki Fransız Seferi olarak bilinen Mısır’a büyük bir askeri sefer düzenledi. Seferin maksadı İngiliz ticaret yollarını kesmek ve bölgede Fransız nüfuzunu tesis etmekti. Akademisyenler, bilim insanları ve sanatkarlardan oluşan bir takımın eşlik ettiği Napolyon, antik Mısır’ın gizemlerini çözmeye ve kültürü, tarihi ve hazineleri hakkında bilgi toplamaya çalıştı.
Mısır seferi sırasında Napolyon’un birlikleri, Giza piramitleri de dahil olmak üzere antik dünyanın hayranlık uyandıran harikalarıyla karşılaştı. Firavunlar için mezar olarak inşa edilen bu devasa yapılar Napolyon’un hayal gücünü ele geçirdi ve içlerinde barındırabilecekleri sırlara dair merakını ateşledi. Napolyon’un Büyük Piramit’te geçirdiği gecenin öyküsü de bu periyotta ortaya çıktı.
Popüler anlatılara nazaran, 22 Ağustos 1799 gecesi Napolyon, Büyük Giza Piramidi’nin kalbine girmeye yürek etti. Güvendiği birkaç kişi eşliğinde, labirent üzere odaları keşfetmek için birkaç saat harcadığı ve hatta yapının içinde uyuduğu bildiriliyor.
Bu kelamda hareket, Napolyon’un antik Mısır üzerindeki hakimiyetini ortaya koyan sembolik bir fetih hareketi olarak görülmüştür.
Tartışmalı İddialar
Napolyon’un Büyük Piramit’te geçirdiği gecenin öyküsü halk ortasında yer etmiş olsa da, doğruluğu tarihçiler ve akademisyenler ortasında tartışma konusu olmuştur. Kimileri bu kıssanın Napolyon’un imajını güçlendirmek ve onu Mısır firavunlarıyla birebir hizaya getirmek için yaratılmış bir uydurma ya da süsleme olduğunu savunmaktadır. Öbürleri ise bu iddiayı destekleyecek kâfi delil olduğunu ileri sürmektedir.
Hikâyenin lehine sık sık atıfta bulunulan değerli delillerden biri, Napolyon’un seferine eşlik eden bir sanatçı olan Dominique Vivant Denon’un anlattıklarıdır.
Denon’un anılarında Büyük Piramit’in içinde geçirilen bir gece anlatılmakta ve Napolyon ile birkaç muteber kişinin varlığından kelam edilmektedir. Fakat kuşkucular Denon’un anlatımının Napolyon’un büyüklüğünü tanıtma isteğinden etkilenmiş olabileceğini ileri sürmektedir.
Şüpheciliğe karşın, o periyoda ilişkin öteki tanıklıklar ve kayıtlar teze ek dayanak sağlamaktadır. Bunlardan biri, Napolyon’un ordusunda vazife yapmış ve kıssanın genel sınırlarını doğrulamış olan Albay Ségur’un anlattıklarıdır.
Bununla birlikte, mevcut delillerin hudutlu olması nedeniyle, Napolyon’un Büyük Piramit’in içinde geçirdiği sav edilen gecenin kesin detayları gizemini korumaktadır.
Miras ve Sembolizm
Hikayenin tarihî doğruluğu ne olursa olsun, Napolyon’un Büyük Piramit’te geçirdiği argüman edilen gece tanınan kültür ve Mısır’ın antik harikalarının algılanışı üzerinde kalıcı bir tesir yaratmıştır. Öykü, insanların piramitlere ve onların gizemli cazibesine duydukları hayranlık ve hayranlığı somutlaştırmaktadır. Tıpkı vakitte gücü, fethi ve uzak geçmişle ilişkiyi temsil eden yapılarla bağlı sembolizmi de vurgular.
Napolyon’un Büyük Piramit’in içinde uyuduğu tezi çeşitli formlarda yorumlanmıştır.
Bazıları bunu çağdaş bir askeri başkanın yiğit bir hakimiyet tezi ve antik dünyayı sembolik olarak fethetmesi olarak görmektedir. Öbürleri ise bunu Napolyon’un eski uygarlıkların ihtişamıyla temas kurma ve tarihte iz bırakma dileğinin romantikleştirilmiş bir sözü olarak görmektedir.
Napolyon’un Büyük Piramit’te geçirdiği gecenin öyküsü hayal gücünü büyülemeye ve tarih meraklıları ortasındaki tartışmaları körüklemeye devam ediyor.
Napolyon’un kalıcı mirasının ve dünya üzerinde derin bir tesir bırakma arayışının bir hatırlatıcısı olarak hizmet ediyor. İster gerçek ister kurgu olsun, bu öykü insanların antik harikalara duyduğu hayranlığa ve geçmişle ilişki kurma isteğine bir bakış sunuyor.
Napolyon’un Büyük Giza Piramidi’nde geçirdiği sav edilen gece, tarihi folklorun büyüleyici bir modülü olmaya devam ediyor.
Hikayenin doğruluğu sorgulanabilir olsa da, kalıcı mirası ve sembolizmi devam etmektedir. Napolyon hakikaten antik anıtın içinde uyumuş olsun ya da olmasın, piramitlerle olan irtibatı ve büyük Mısır seferi, antik Mısır’ın harikalarının süregelen büyüleyiciliğinin ve cazibesinin bir ispatıdır.