Natüralizm, bilim ve ideoloji ortasındaki ilgiyi anlamak için kıymetli bir kavramdır. Bu içeriğimizde de; natüralizm kavramının tarifini, ana prensiplerini ve bilimle olan bağlantısını inceleyeceğiz.
İlk olarak Natüralizm’in ne olduğundan bahsederek başlayalım.
Natüralizm, doğal dünyanın var olan her şey olduğunu ve her şeyin doğal yasalar ve süreçlerle açıklanabileceğini savunan felsefi bir dünya görüşüdür. Doğaüstü yahut metafizik açıklamaları reddeder ve dünyayı anlamada ampirik ispatların ve bilimsel formüllerin değerini vurgular.
Özünde natüralizm, fizikî dünyanın ve fenomenlerinin müşahede, deney ve mantıksal akıl yürütme yoluyla keşfedilebilen ve anlaşılabilen tabiat kanunları tarafından yönetildiğini öne sürer. Doğal dünyanın, bilimsel yollar kullanılarak incelenip tahlil edilebilen dengeli kalıp ve unsurlara nazaran işlediğini savunur.
Natüralizm, ilahlar, ruhlar yahut maddi olmayan ruhlar üzere doğaüstü varlıkların yahut güçlerin varlığını reddeder.
Bunun yerine, beşerler ve şuurları de dahil olmak üzere her şeyin doğal süreçlerin bir eseri olduğunu savunur. Natüralizme nazaran, insan fikirleri, hisleri ve davranışları nihayetinde fizikî ve biyolojik süreçlere indirgenebilir.
Bu indirgemeci bakış açısı natüralizmin değerli bir tarafıdır. Karmaşık olguların daha kolay bileşenlere ayrılarak ve altta yatan sistemler anlaşılarak açıklanabileceğini tez eder. Natüralizm, olguları temel ögelerine indirgeyerek gerçekliğin kapsamlı ve birleşik bir açıklamasını sağlamaya çalışır.
Genel olarak natüralizm;
Gerçekliğin doğal, gözlemlenebilir ve ölçülebilir istikametlerini vurgulayarak dünyayı anlamamıza rehberlik eden bir çerçeve olarak hizmet eder. Bilimsel bir dünya görüşünü teşvik eder ve doğaüstü yahut metafizik varsayımlardan kaçınarak fenomenler için doğal açıklamaların araştırılmasını teşvik eder.
Natüralizm, felsefi çerçevesini şekillendiren birkaç temel prensip tarafından yönlendirilir. Bu prensipler natüralist dünya görüşünün ve gerçekliği anlamaya yönelik yaklaşımının daha derinlemesine anlaşılmasını sağlar. Artık bu unsurları daha detaylı olarak inceleyelim:
-
İndirgemecilik: Natüralizmin merkezi bir prensibidir. Karmaşık olguların daha kolay, daha temel bileşenlere ayrılarak anlaşılabileceğini öne sürer. Natüralistler biyolojik, ruhsal ve toplumsal fenomenler de dahil olmak üzere cihandaki her şeyin son olarak kendilerini oluşturan kesimler ve ortalarındaki etkileşimler açısından açıklanabileceğine inanırlar.
-
Materyalizm: Natüralizm ile yakından bağlantılıdır. Husus ve güçten oluşan fizikî dünyanın gerçekliğin temeli olduğunu ileri sürer. Materyalizme nazaran, insan şuuru ve zihinsel durumlar da dahil olmak üzere, var olan her şey nihayetinde fizikî hususlar ve bunların etkileşimleri açısından açıklanabilir. Bu prensip, fizikî olmayan yahut doğaüstü varlıkların varlığını reddeder ve tüm olguları maddi süreçlere ve doğal maddelere bağlar.
-
Determinizm: Kozmostaki her olay ve olgunun kendinden evvelki şartlar tarafından nedensel olarak belirlendiği inancıdır. Natüralistler ekseriyetle determinist bir bakış açısını benimser ve olayların ortaya çıkışını yöneten doğal yasalar ve nedensel zincirler olduğunu öne sürer.
Bilim ve natüralizm ortasındaki bağlantı, natüralizm doğal dünyayı anlamak ve açıklamak için büyük ölçüde bilimsel prosedür ve unsurlardan yararlandığından, karmaşık bir biçimde ilişkilidir.
Natüralizm bilimi doğal dünya hakkında bilgi edinmenin en sağlam ve tesirli aracı olarak görür. Müşahede, deney, bilgi toplama ve tahlili içeren bilimsel usullerin, gerçekliği anlamak için sistematik ve ispata dayalı bir yaklaşım sağladığını ileri sürer. Natüralistler bilimi, tabiat kanunlarını ortaya çıkarmak ve fenomenleri açıklamak için birincil araç olarak görürler.
Bilimsel sorgulama natüralizmin temel prensipleriyle uyumludur.
Doğaüstü yahut metafizik varsayımlara dayanmak yerine doğal açıklamalar arayarak gözlemlenebilir ve ölçülebilir olgulara odaklanırlar. Natüralistler bilimsel araştırmalarda nesnelliğin ve hakem kontrolünün kıymetini vurgularlar. Bilimsel bilginin titiz bir incelemeye tabi tutularak daima uygunlaştırma ve geliştirmeye imkan sağlaması gerektiğini savunurlar. Bilimsel topluluk, bilimsel teorilerin ve tezlerin kâfi ispatlarla desteklenmesini ve eleştirel incelemeye dayanmasını sağlayarak kendi kendini düzelten bir sistem misyonu görür.
Dahası, natüralizm bilimsel bilginin süreksiz tabiatını kabul eder. Bilimsel teoriler, mevcut ispatlara ve anlayışa dayalı olarak mevcut en âlâ açıklamalar olarak kabul edilir.
Bununla birlikte, yeni ispatlar yahut daha rafine teorik çerçeveler ışığında revizyona ve hatta redde tabidirler. Natüralistler bilimsel araştırmanın bu açık uçlu tabiatını benimser ve anlayışımız derinleştikçe bilimsel bilginin de geliştiğini kabul eder.
Natüralizm ayrıyeten bilimsel bulgular ile kendi temel unsurları olan indirgemecilik, materyalizm ve determinizm ortasındaki uyumluluğu da vurgular. Bilimsel keşifler ekseriyetle çeşitli olguların altında yatan düzenekleri ve doğal açıklamaları ortaya çıkararak natüralist dünya görüşünü takviyeler ve pekiştirir.
Örneğin, sinirbilim alanındaki ilerlemeler şuurun fizikî temeline dair içgörüler sağlayarak zihinsel durumların fizikî süreçler açısından açıklanabileceği tarafındaki natüralist bakış açısını desteklemiştir.
Natüralizm bilimi doğal dünyayı anlamak için güçlü bir araç olarak benimserken, tüm bilimsel soruların yahut tekniklerin direkt felsefi yahut metafizik istikametleri ele almadığını belirtmek değerlidir. Bilim öncelikle ampirik müşahedeler ve doğal açıklamalarla ilgilenirken, natüralizm daha geniş felsefi ve metafizik perspektifleri kapsar.
