Roma İmparatorluğu birkaç yüzyılda görülmüş geniş bir medeniyettir. Bu imparatorlukta din halkın hayat stilini şekillendirdi. Dini yalnızca inanç olarak görmeyip yaşayış üslupları ile bağdaştırdılar. Daima birlikte Roma İmparatorluğu’nun dini inançlarını keşfedelim
Roma ilahlarının panteonu ve tanrıları
-
Roma panteonu, tabiatın ve ömrün her istikametine dokunan ilah ve tanrıçalardan oluşan ilahi bir meclistir. En bilinen ilahlar ortasında Jüpiter’dir. Evlilik ve doğum tanrıçasının ismi Juno. Bilgelik ve savaş tanrıçasının ise ismi Minerva. Jüpiter, Venüs ve Mars üzere tanınan isimlerin yanında daha az tanıdık olan mesken ve ocak ilahları bile vardır.
-
Roma İmparatorluğu’nda rablerin günlük hayata tesiri olduğuna inanıldığı için halk, yaradanlara dualar ediyor ve adaklar adıyorlardı. Konut yaradanı olan Lares yaradanına bile tapılırdı. Bu durum Romalıların Ataları ile olan bağlarını gösterir.
-
Çeşitli taraflardan ötürü pratiklerdir. Rableri ve tanrıçaları aşk ve zafer üzere hayatın istikametleri ile bağdaştırmışlardır. Din yalnızca inanç olarak değil toplumun istikrarı ve ahlaki bedellerine bağlı kalmasını gösteriyor.
Yunan tesirinin doğuşu
Yunan dininin ve mitolojisinin Roma İmparatorluğu’nda kıymetli tesiri olmuştur. Romalılar yeni Roma isimleriyle olsa da Yunan ilahlarını benimsemiştir.
-
Yunan ideolojisinin Romalılara tesiri epeyce büyük oldu. Bir Yunan ideolojisi olan Stoacılık, Roma’da ilgi gördü ve fikir yapısını etkiledi. Stoacılığın prensipleri ortasında kendini kabul etme ve yazgısı kabul etme vurguları, Roma’nın disiplin hissine ahenk sağlıyordu. Epikürcülük ideolojisi ile yeni bir bakış açısı kazanılmasını sağladı. Daha zevk arayışını benimseyen ideoloji Romalıların ilgisini çekti.
-
-
Yunan rablerini panteonlarına benimseyerek, ilahlarını Yunan rableri ile tıpkı yerde tuttular. Yunan ve Roma ilahlarının tıpkı tutulması kültürel bir kaynaşma yarattı. Kendi rableri ile özdeşleştirmeleri, dini geleneklerin karışmasına imkan sağladı.
Dini ritüeller ve törenler
-
Roma dininde ritüeller ayrılmaz bir modül olarak kabul edilir. İlahlarını onurlandırmak ve kutsamalarını istemek için büyük merasimler düzenleyip adaklar adarlardı. Roma ritüellerinin, büyük merasimler ya da küçük mesken ayinleri üzere çok çeşitli uygulamaları vardır.
-
Yapılan ritüeller yanlış ilerlerse ilahi kötülüklerin geleceğine ve her yapılan ritüelin yaradanın beğenisini kazanacağına inanıyorlardı. Dini ritüeller ve ibadetler için tapınaklar ve türbeler yapılmıştır. Rableri anmak için şenlikler ve merasimler düzenlemişlerdir.
-
İmparator için düzenlenen ve ona adanan dini bayramlar ve ritüeller, Roma’da oluşan toplulukların bir ortaya gelmesini sağlayarak imparatora bağlılığı ve imparatorun birliğini pekiştirmiştir.
İmparatorluk kültü
O devirde devrin imparatoruna tapma dini inançlar için değerli bir duruma gelmiştir. İmparatorların vefatından sonra onlara ilah gözüyle bakıldı ve onlar ismine kültler, tapınaklar yapıldı.
-
İmparatora tapma, propaganda üzere siyasi denetim için bir araç olarak kullanıldı. İmparatorların ilahi bir figür olarak sunulması, otoritelerinin güçlenmesine ve idaresi legalleştirmeye imkan tanıdı.
-
Roma İmparatorluğu’nun nüfusu ortasında birlik hissini pekiştirdi. Farklı bölgelerden gelenler imparatorun statüsünü kabul ederek ona bağlı olduklarını gösterdikleri için ortak bir nokta buldular.
-
İmparatora ilişkin yapılan anıtlar, heykeller ve paralar Roma sanatında tesir yarattı. İmparatorlara tapınması hem mimari hem sanat alanında geniş ve iz bırakan değişimlere yol açtı.
Hıristiyanlığın ortaya çıkışı ve zaferi
-
MS birinci yüzyılda Roma’da ortaya çıktı. Hıristiyanlık, birinci başta çok ilahlı inanca ve imparatora tapmaya karşı çıktığı için zulüm gördü ve istenmedi. Romalılar bu dine inanıldıkça toplumsal sistemin bozulacağını düşündü. Vakit geçtikte bu dine inanmaya başlayanlar çoğaldı ve Konstantin’in İmparatorluk vaktinde resmi din oldu. Hıristiyanlık klâsik Roma dinlerinin yerini aldığı vakit Roma İmparatorluğu’nun dönüm noktası oldu.
-
Hıristiyanlığın yükselişi ile Roma dininin yıkılması tıpkı vakitlerde gerçekleşti. Bu sayede ilahlara tapma azalmaya başladı. Roma dininin yıkılması ise Hıristiyanlığın yeterlice benimsenmesine sebep oldu. Roma imparatorluğu hem çok tanrıcılık hem de atalara tapmadan tek ilah inanışı olan Hıristiyanlığa geçerken yaşadığı süreç insan toplumunun değişimi ve dönüşümü için değerli olmuştur.
