Bu yazı dizisinde hedefim, galerilerde, müzelerde yahut toplumsal medyada gördüğümüz çalışmaları incelerken, anlamaya ve yorumlamaya çalışırken, bu yapıtlarla ilgili bilgileri okurken karşılaşacağımız ve bu yapıtları daha düzgün çözümlememize yardımcı olacak birtakım sanat tabirlerini bir ortaya getirmek ve söz dağarcığımıza eklemek. Tahminen böylece sanat ve gerisindeki öyküleri daha keyifle keşfeder hatta tahminen oburlarının da sanata bakarken daha çok şey kazanmalarına yardımcı olabiliriz.
Sanat Yapıtlarını Anlamanıza Yardımcı Olacak Sanat Tabirleri – 1 başlıklı yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Kontraposto
Davut Heykeli, Michelangelo Buonarroti
Görsel sanatlarda, bir insan figürünün yükünün bir bacak üzerinde başkasından daha fazla dengelendiğinde, omuzların ve kolların kalça ve bacaklara nazaran eksen dışı olmasına neden olan İtalyanca bir terim. Duruş en çok heykelde meşhurdur ve klasik çağlara kadar uzanır.
İlk olarak MÖ 5. yüzyılın başlarında Antik Yunanistan’da ortaya çıkan kontraposto, Orta Çağ’da kullanım dışı kaldı ve daha sonra Rönesans sırasında tekrar canlandı. Michelangelo’nun Davut heykeli dünyanın en ikonik heykellerinden biri olan kontraposto’nun ünlü bir örneğidir.
Kapalı (Klasik) Kompozisyon
Resme alınan öğelerin tümünün, tablo sonu içinde bırakıldığı kompozisyon çeşidi. Bu türlü bir kompozisyonda betinin tümü fotoğraf düzlemi içinde bulunmak zorundadır; yalnızca bir kesitinin resmedilmesi kelam konusu olamaz. Kapalı kompozisyonun en besbelli örnekleriyle Rönesans sanatında karşılaşılır. Bu çeşit örnekler, fotoğraf düzlemi üzerinde betimlenenin dışında dışın da kalan dünyayla ilgili hiçbir ipucu vermezler. Buna karşılık olan açık kompozisyonda ve onun en ağır kullanıldığı Barok’ ta, betiler tabiattan alınmış bir kesitmişçesine kompoze edilir. Doğal gerçeklik kompozisyonu hudutlarının ötesinde de varlığını sürdürmektedir; fotoğraf bu izlenimi vermeyi gayeler.
Kanon
İnsan figürünün çiziminde kullanılan orantılar ve bunların birbirleriyle olan alakalarını içeren bir kural yada sistemdir. Kanon “modül” ismi verilen bir ölçü ünitesini temel alır. Çoklukla, başın zirve noktasından çene ucuna kadar olan uzunluğu ölçü ünitesi olarak alan modül, bu kesim ile bütünün münasebetlerini ve tüm kesimlerin birbirleriyle olan alakalarını araştırır.
Plan
Cisimlerin atmosfer içinde uzaklaştıkça renklerini değiştirmeleri, hacimlerinin ve boyutlarının farklılık göstermesi fotoğrafta plan farklılıklarını meydana getirir. Birinci Plan: Bize en yakın olan kısımdır. Burada bulunan tüm biçim ve renkler en ince detaylarına kadar görünürler. İkinci Plan: Cisimlerin biçim ve renkleri birinci plandaki kadar tüm detayları ile görünmezler. Biraz renk kaybı görülür. Üçüncü Plan: Cisimler burada güya bir sis perdesi ile kaplanmış üzeredir. Dördüncü Plan: Fotoğrafta en geride bulunan dağ ve bulutların kapladığı sahadır. Artık biçimler ve renkler, havanın maviliği içinde erimiş ve yayılmış görünürler.
Kısaltım (Rakursi)
Ölü İsa, Andrea Mantegna
Bir sanatkarın derinlik yanılsamasını uyandırmak için perspektifi bozduğu bir tekniktir. Objelere üstten yandan yahut alttan bakış açısına nazaran oluşan ve objeyi kısa yahut daha uzun, büyük gösteren görünümüdür. Öndeki kısımların büyük, uzaklaşan kısımların ise daha kısa ve dar görünmesi.
Perspektif
İki boyutlu formların üç boyutlu görünmesini sağlamak için iki ana perspektif stratejisi çeşidi vardır. Doğrusal perspektif, (çizgi perspektifi), paralel olarak ilerleyen çizgilerin sonsuzda küçülerek bir noktada birleşmesi iken atmosferik perspektif (renk perspektifi), ışıkların değişmesi ve cisimlerin uzaklaşmasına nazaran renginde yaşanan değişiklikleri içerir.
Kitsch
Marilyn Monroe, Andy Warhol
1860-1870 yılları ortasında, Almanya Münih’te, sanat dünyasında, gösterişli, zevkten mahrum, basitçe pazarlanan sanat yapıtlarını tanımlamak üzere ortaya çıkmış bir kavramdır. Biçimi gösterişli turistik ikramlık eşyalarda özetlenmiştir. Estetik kıymet telaşı taşımayan, sanat kıymeti olmayan, taklit olan kelamda sanat yapıtı olarak tanımlanır. Sanat tarihinin daha geniş kapsamında, Andy Warhol’un Marilyn’leri yahut Jeff Koons’un Balon Köpekleri akla geliyor.
Web
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
