İnsanlar geçmişten günümüze kadar barınmak için çeşitli yollar aramışlardır. Gerek çalı ve ağaç kollarından yapılan barınaklar, gerekse ihtişamlarından dudak uçuklatan kaleler. Doğal teknoloji ve mühendislik bu derece gelişmemişken beşerler barınma, ibadet ve mezarları üzere pek çok yapıyı kayaları oyarak dağlara inşa ediyorlardı. Bu yazımızda kayalar oyularak inşa edilen yapıların en görkemli örneklerine göz atacağız!
1. Petra, Ürdün
Petra, Ürdün’ün güneyinde yer almaktadır. Kayalara oyulmuş en ünlü antik kentlerden birisidir. Bu antik kent, bir vakitler Nebati Krallığı’nın başşehriydi. Arabistan, Mısır ve Suriye’nin ortasında bulunduğu için o devirde bilhassa tütsü ticareti için önde gelen lokasyonlardan biriydi. M.S 1. yüzyılda yaklaşık olarak 20.000 kişinin yaşadığı düşünülen Petra Antik Kenti’nde kiliseler, tapınaklar, rezervuarlar ve amfi tiyatro bulunmaktadır.
Unesco Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Petra, Indiana Jones: Son Macera sinemasına de konut sahipliği yapmıştır.
2. Predjama Kalesi, Slovenya
Slovenya’daki Predjama Kalesi, günümüzden 800 yıl evvel bir uçurumun ortasına inşa edildi. Kuşatmalara karşı sağlam biçimde tasarlanan kale, birebir vakitte dünyanın en büyük mağara kalesidir. Düşmanların ulaşamaması için uçurumun ortasına inşa edilen Predjama Kalesi’nde işgal ihtimaline karşı düzinelerce saklı geçit bulunmaktadır.
3. Ellora, Hindistan
Ellora, M.Ö. 600 ile 1000 yılları ortasında inşa edildi. İçinde tam tamına 34 manastır ve 1 tapınak bulunduran bu mağaralar, epeyce ihtişamlı. Hinduizm, Budizm ve Jainizm’e adanan manastırlar, Hindistan’daki farklı dinlere mensup şahısların müsamaha içinde bir ortada yaşamalarını sembolize ediyor.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Ellora Mağaraları, Hindistan’ın manevi, toplumsal ve kültürel tarihine ışık tutması açısından da büyük ehemmiyet taşıyor.
4. Likya Mezarları, Türkiye
Likya Mezarları, Fethiye’de 4. yüzyılda inşa edilmiştir. Efsanelere nazaran Likyalılar, kanatlı ve büyülü yaratıkların ölüleri öbür dünyaya taşıdığına inanıyorlardı. Bu yüzden mümkün olduğu kadar yükseğe bu mezarları inşa ettiler.
Mezarın görünümü hayli estetik ve görkemli olmasına karşın, cesetlerin saklanması için kayalara oyulan odalar nispeten sade ve küçük bir halde tasarlanmış.
5. Ajanta Mağaraları, Hindistan
Ajanta Mağaraları, M.Ö. 2. yüzyıl ile M.S. 650 yılları ortasında inşa edilmiştir. 30 tane Budist mağara anıtından oluşan yapının içinde Buda’nın hayatını anlatan fotoğraf ve heykeller bulunmaktadır. Antik Hint ve Budist sanatının en hoş ve görkemli örneklerinden biri olarak örnek gösterilebilir.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almakta olan Ajanta Mağaraları, yakın bir tarihe kadar tüccarlar ve keşişler tarafından dinlenmek için kullanılıyordu.
6. Longmen Mağaraları, Çin
Çin’deki Logmen Mağaraları’nın inşaatı, İmparator Xiaowen (MS 471- 499) devrinde başladı ve yaklaşık 400 yıl sürdü. Longmen Mağarları bir kilometre uzunluğunda olmakla bir arada 1300’den fazla mağara, 97.000 Buda heykeli ve bu heykellerin bulunduğu 2.345 odadan oluşuyor.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne 2000 yılında alınan Longmen Mağaraları, Çin’in taş ve heykel sanatının en üst örneklerinden biridir.
7. Lalibela Kiliseleri, Etiyopya
Kral Gebre Meskel Lalibela (1181- 1221) tarafından Etiyopya’nın Amhara bölgesine inşa edilen Lalibela Kiliseleri, 4 tanesi kayaya oyularak 7 tanesi ise düz yerde yer alacak halde inşa edilmiştir. Ortodoks Hristiyanlar için çok kıymetli bir yer olan Lalibela Kiliseleri, günümüzde dini bayramlar ve namazlar için ziyaret edilebilmektedir.
8. Cliff Palace, ABD
Colorado ABD’de yer alan Cliff Palace, 13. yüzyılda inşa edilmiştir. 1888 yılında Richard Wetherill ve Charlie Mason tarafından keşfedilen bu yapı, onarım çalışmalarının akabinde halkın ziyaretine açılmıştır.
9. Sassi Di Matera, İtalya
İtalya’nın güneyinde yer alan Matera, günümüzden yaklaşık 9000 yıl evvel inşa edilmiştir. Tarih boyunca daima işgale uğrasa da arttan gelen nesiller konutları, kiliseleri ve mezarları kayaların içine inşa etmeye devam ettiler.
1993 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.
10. Kropfenstein Kalesi, İsviçre
Kropfenstein Kalesi’nin üretim yılı ve imal nedeni hala bilinmiyor. Lakin araştırmacılar bu kalenin 13. ve 15. yüzyıllar ortasında kullanıldığını düşünüyorlar. Kaleye ulaşmak için kalenin doğu tarafından kayaya oyulmuş patika bir yol kullanılıyor.