Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İtalya’da katıldığı G20 Doruğu dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Gündeme ve Roma’da yaptığı görüşmelere ait değerlendirmelerini aktaran Erdoğan, önderlere “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” ve “Türkiye’nin Yeşil Kalkınma Devrimi” kitaplarını ikram ettiğini söyledi.
“KENDİLERİNDEN OLUMSUZ BİR YAKLAŞIM GÖRMEDİM”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD Lideri Joe Biden ile yaptığı görüşmeye ait değerlendirmelerde bulunurken, görüşmenin nasıl geçtiği ve Türk-Amerikan bağlantılarının geleceğine ait tespitlerde bulundu.
Erdoğan şu sözleri kullandı: “Sayın Biden ile samimi ve yapan havada bir toplantı yaptık. Toplantıda Mevlüt Beyefendi, İbrahim Beyefendi ve Hakan Beyefendi benimle birlikteydiler. Kendisinin yanında da Dışişleri Bakanı ile güvenlik ve istihbarattan sorumlu isimler vardı. Toplantıyı pek olumlu bir havada devam ettirdik. Afganistan, Suriye, Libya ve Doğu Akdeniz mevzularında iş birliğimizi güçlendirmenin yanı sıra bilhassa de ekonomik ilgilerimizi çok daha ağır bir biçimde devam ettirme kararı aldık. Bunun için de arkadaşlarımıza gerekli talimatları verdik. Çabucak Hazine ve Maliye Bakanlarımıza muhataplarıyla çok daha sık görüşmelerini söyledik. Böylelikle inşallah iktisatta ikili ticaret hacminde 100 milyar dolar amacımıza ulaşırız ve bu yolda yürürüz. Tabi NATO ittifakı ve stratejik iştirak bağlamında atılacak adımları da istişare etme fırsatını bulduk. Hepsinden öte tabi bizim bu F-35 mevzumuz var. Malum bizim 1 milyar 400 milyon dolarlık yaptığımız bir ödeme var. Bununla ilgili olarak da F-16 tedarikini müzakere ettik. Bu mevzuda da kendilerinden olumsuz bir yaklaşım görmedim.
“HASSAS MEVZUYU NETİCELENDİRMEYİ UMUYORUZ”
Tam bilakis tekrar bununla ilgili de Savunma Bakanlarımız birbiriyle görüşecekleri üzere Dışişleri Bakanlarımız da muhataplarıyla görüşerek inşallah iki ülke bağlarını ilgilendiren bu hassas mevzuyu da neticelendirmeyi umuyoruz. Biden “Çok kısa vakitte sonuç alamayabiliriz. Biliyorsunuz iki farklı kısımdan, Temsilciler Meclisi ve Senato’dan geçiyor. Malum, durum 50-50 fakat ben elimden geleni yapacağım” dedi. Ben de kendisine “Bunu başarabileceğinize inanıyorum ve bu bahiste şu anda yükün sizde olduğunu görüyorum” dedim. İnşallah Savunma Bakanlarımız da birbirleriyle görüşmeleri devam ettirecekler. Bugünkü toplantıya katılan arkadaşlarımızın bu işi yakın markajda tutmasıyla inşallah bunu nihayetlendirirsek, burada iki tane kıymetli başlığımız olacak; biri tedarik, biri de elimizdeki F-16’ların modernizasyonu. Bunların da o ortada inşallah yapılma durumu kelam konusu olacak.”
“20 DAKİKA GÖRÜŞECEKLER DEDİLER, MEDYANIN BİZİMLE NASIL UĞRAŞTIĞINI ANLAYIN”
Soru: BM Doruğu sonrası selefleriyle mukayese edip Biden için “Kendisiyle güzel başladık diyemem” demiştiniz. Bu sefer bu görüşmeden sonra bu kanaatiniz değişti mi?”
“Tabi kurallar atmosfere nazaran değişiyor. BM sırasında farklı beklentilerimiz vardı. O farklı beklentiler olmayınca olay biraz daha farklı bir duruma gerçek gitti. O gelişme farklıydı. Bu görüşme için medya da “20 dakikalık bir görüşme olacak” diyordu. Bizim görüşme 1 saat 10 dakika sürdü. Medyanın bizimle nasıl uğraştığını anlayın. Yani kendilerince “kabul etmeyecek, görüşmeyecek” de derler, 20 dakikaya da indirirler! Ancak bizim görüşme 1 saat 10 dakika sürdü. O müddette de protokol daima geldi gitti, geldi gitti, onlara bir iki defa kaş göz yaptı. En sonunda da bir yerde artık görüşmeler vardı, bir taraftan da toplantı başlamıştı, çabucak onlara gitmek zorunda olduğumuz için öteki programlara geçmek durumunda kaldık. Onun için BM Genel Konseyinin olduğu devirden bu yana farklı bir sürecimiz oldu. Artık tabi bizim Türkevi tam BM’nin çapraz karşısında. İnşallah gün ola harman ola. Konuk ederiz, orada da görüşmemizi yapabiliriz, o da olur. Niçin olmasın. Ayrıyeten güvenlik, savunma, ticaret, terörle uğraş ve bölgesel mevzular başta olmak üzere aramızdaki bütün mevzularla ilgili ortak bir sistem kurulması konusunda mutabık kaldık, anlaştık. İnşallah bu hususları da ilgili arkadaşlarımız şahsen yürütecekler.”
MACRON İLE GÖRÜŞMESİNİN AYRINTILARINI PAYLAŞTI
Soru: Fransa Cumhurbaşkanı Macron’la görüşmenizin ayrıntılarını da merak ediyoruz. Nasıl bir atmosferde geçti, hangi hususlar üzerinde duruldu? Görüşmenizin ikili bağlantılara tesiriyle ilgili değerlendirmeleriniz neler olur?”
“Macron ile olan görüşmemizde 5-6 ana başlık vardı. Bunların merkezinde tabi Libya vardı. Libya ile ilgili Berlin Konferansının bir benzerini Paris’te yapmak istiyor. Bu bir yerde durumdan görev çıkarmak üzere oluyor. Bizim oraya ısrarla eş lider olarak gelmemizi istiyor. Dedim ki “Berlin’de zati biz bu konferansı yaptık. Kaldı ki buraya kimi davetleriniz var; mesela Yunanistan, mesela İsrail, mesela Kıbrıs Rum kesimi… Bunların katılacağı bir Paris Konferansına biz katılamayız.” Durdu ve “Bir çalışma yaptırsak bunun üzerinde, özel temsilciler belirlesek” dedi. Ben de “Şartımız bu, bir sefer bunlar olmayacak. Şayet Yunanistan buraya gelecekse özel temsilci falan da göndermeye gerek yok. Burada çok ısrarcı durumundaysanız özel temsilcileriniz kim, bunları da görelim fakat burada Yunanistan, İsrail ve Kıbrıs Rum kısmı olacak olursa bunu esasen yapamayız” dedim. Birincisi bu. Artık o da isimler verecek, biz de isimler vereceğiz, arkadaşlar ortalarında görüşme yapacaklar. Lakin tabi bu koşullarımız yerine gelmedikten sonra olmaz.”
“MACRON’A ‘BAK SENİ ALDATIYORLAR’ DEDİM”
Soru: Yunanistan ve Fransa ortasında yapılan muahede uyarınca Yunanistan Fransa’dan Rafale uçak alıyor, fırkateynler alıyor. Başka taraftan muhtemel çatışma durumunda aşikâr açılardan Yunanistan ile birlikte etme tarafında bir mutabakat gerçekleştirdiler. Bu tablo Doğu Akdeniz ve Ege’deki jeostratejik dengeyi ne tarafta etkileyebilir?
“Sayın Biden’a da Macron’a da bu mevzuyu söyledik. Dedik ki bu Dedeağaç olayı nedir? Burada bu türlü bir üssün kurulması bizi, halkımızı önemli manada rahatsız ediyor. Bununla ilgili olarak da Macron sahiplenemedi ve Rafale ile ilgili de “Onların parası var” dedi. Dedim ki “Bak seni aldatıyorlar. Bunların parası falan yok. Yalnızca Batı’ya 400 milyar avro borcu olduğunu biliyorum.” “Paraları var” dedi. Her şey para! Tabi bir de üs sorunu var. Fakat bu gelişmelerle ilgili bizim bütün kaygımız Türkiye olarak biz güçlü olacağız.”
Soru: Dünyada tek S-400’ü olan ülke biz değiliz. Hindistan da aldı. Aralık ayında da teslim alacaklar. Ancak Amerika’nın bütün tesirli mecmuaları, Amerikan senatosundan üyeler, “Aman Hindistan’a S-400 yaptırımı uygulamayalım” diyorlar. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı da “Dışişleri ile Lider Biden karar verir, yaptırım uygulanmayabilir Hindistan’a” diyor. Bir de F-16’nın en üst modelinin bir gibisi F-21 diye bir fabrika kurdu Lockheed Martin Hindistan’da. S-400 yüzünden Türkiye’ye F-16’yı verip vermemeyi kongrede tartışırken, Hindistan’a yaklaşımları bu formda. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
“Ben Roma’daki görüşmemizden sonra bu türlü bir şeyin olmadığını görüyorum. Şu anda gerek Dışişleri Bakanımız gerek Savunma Bakanımız muhataplarıyla yapacakları görüşmelerle bu işi neticelendirirler ve biz de kendisiyle ayrıyeten yapacağımız görüşmelerle işi yakın takibe alırız. Tabi Hindistan sorunu kıymetli. Zira Hindistan NATO’da değil lakin Türkiye NATO’da, senin ortağın. Münasebetiyle NATO’daki ortağınla bu türlü bir şeye girmiyorsun, NATO’da olmayan Hindistan’la bu türlü bir adım atmaya kalkıyorsun. Bu tabi bizi üzer.”
“TÜRKOVAC ÜRETİME GİRDİKTEN SONRA İNŞALLAH İSTİKRARLARI BİRAZ DEĞİŞTİRİRİZ”
Soru: Birtakım aşıların kabul edilip birtakım aşıların reddedilmesi konusu dorukta nasıl ele alındı?
“Aşı konusunda biz şu anda bir tezle ortadayız. Bizim argümanımız TÜRKOVAC ve biz TÜRKOVAC’ta inşallah bu yıl sonuna kadar üretime tam manasıyla geçtiğimizde burada rastgele bir kıskançlık yapmadan bunu dünya ile paylaşacağız. Dünya ile bunu paylaşırken de adeta “Siz yapmadınız fakat biz yapıyoruz” bildirisi vereceğiz. Bu yaklaşımımızı çok kısa vakitte ürettiğimiz elektronik teneffüs aygıtlarında da gösterdik. O teneffüs aygıtlarını üretmeye başladığımız andan itibaren buna sahip olmayan Afrika ülkeleri başta olmak üzere birçok ülkeye gönderdik. Bunu da yaparken hasbi yaptık, hesabi yapmadık. Tıpkı biçimde biz yurt dışına önemli manada oksijen tüpü de gönderdik. Bütün bunlar nitekim o anlarda çok çok büyük değer arz etti. Tabi TÜRKOVAC seri üretime girdikten sonra biz inşallah dünyada istikrarları biraz değiştiririz. Global iklim değişikliğiyle çaba için mali taahhüt konusuna gelince, verilen kelamlar gerçekten büyük. Mali noktada olmaktan öte bilhassa Afrika ülkelerine yönelik çok önemli bir takviye olmadı. Merkel’in Afrika ülkelerine yönelik olumlu bir çıkışı vardı, “Oralara muhakkak dayanaklar verilmelidir” diye. Afrika ülkeleriyle ilgili en can alıcı dayanak ve gaye bizden oluyor. Türkiye olarak biz bu süreç içerisinde de her türlü takviyemizi Afrika ülkelerine verdik. Onları kendi başlarına bırakmadık. Aşı da verdik. Biz kendimiz şimdi üretmedik lakin kendimize aldığımız aşılardan Afrika ülkelerine önemli manada gönderdik. Bilhassa teneffüs aygıtları da gönderdik.”