Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye‘nin, Suriye konusunda Rusya‘yla kararlaştırdığı her konuya bağlılığının sürdüğünü belirterek, bunlardan geri adımın kelam konusu olmadığını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Soçi’de yaptığı görüşmenin akabinde Türkiye dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı, değerlendirmelerde bulundu.
Hem ikili alakalara yeni ve güçlü bir ivme kazandırmak hem de bölgede yaşanan gelişmeler konusunda Putin’le 3 saati aşkın görüştüklerini aktaran Erdoğan, “Bu çerçevede, bu yılın birinci 8 ayında, geçen yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 50’ye yakın artışla 21 milyar doları aşan ticaret hacmimizi, ortak maksadımız olan 100 milyar dolar düzeyine ulaştırmak için atılacak adımlara odaklandık.” diye konuştu.
Stratejik iş birliği alanı olarak gördükleri güç alanında Rusya’yla mevcut iş birliğini ilerletme konusunda mutabık kaldıklarını söz eden Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“TürkAkım ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali projelerine ait durumu değerlendirdik. Malum, kısa bir mühlet evvel Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni ziyaret etmiştik. Burada 10 bin genç Türk mühendis çalışıyor. Bunun yanında 3 bin genç Rus mühendis çalışıyor. Bu sayıyı daha da artıracaklar. Nasip olursa 2023’ün mayıs ayında birinci üniteyi bitirme kelamını kendilerinden aldık. Ondan sonra iki, üç, dört numaralı üniteler var. Olağan bizim 3 nükleer santral yapma amacımız var. Sayın Putin’le ‘Bu iki nükleer santrali de sizinle birlikte yapabilir miyiz?’ diye de görüştük. O vakit Türkiye, 3 nükleer güç santraline sahip olacak. ‘Bu hususla ilgili çalışalım’ dediler.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede, turizm, tarım ve öbür alanlarda iş birliğini geliştirmenin değerini de vurguladıklarını belirterek, turizmde Rusya’nın, Türkiye’ye çok önemli dayanak verdiğini, turizmde yaşanan sorunların Rusya’dan gelen turistlerle önemli manada aşıldığını lisana getirdi.
“Görüşmemizin odak noktasını bölgesel mevzular oluşturdu”
Bunun yanında görüşmenin odak noktasını bölgesel bahislerin oluşturduğunu aktaran Erdoğan, Suriye, Karabağ, Libya ve Afganistan’daki gelişmeleri etraflıca kıymetlendirme imkanı bulduklarını, tıpkı halde Azerbaycan konusunu değerlendirdiklerini söyledi. Ortak adımlar konusunda samimi ve verimli görüş alışverişinde bulunduklarını vurgulayan Erdoğan, Afganistan’daki gelişmelerin de ele alınan bir öteki şimdiki başlık olduğunu kaydetti.
İdlib başta olmak üzere Suriye ile ilgili bahisleri da detaylı halde ele aldıklarını anlatan Erdoğan, şöyle devam etti:
“Uzun yıllardır süren Suriye krizi, ülkelerimiz başta olmak üzere tüm bölgeye ağır maliyetler getirdi. İnsani dramlar yanında sürecin ekonomik yükü hepimiz için katlanılmaz boyutlara ulaştı. Kaldı ki Türkiye olarak şu an prestijiyle 4,5 milyona yakın mülteciye mesken sahipliği yapıyoruz. Detayların ötesine geçip bu soruna kalıcı, en son ve sürdürülebilir bir tahlil bulma vaktinin geldiğini konuştuk. Bu mevzuda birlikte atacağımız adımların gerekliliği üzerinde durduk. Sayın Putin’le görüşmemizde, bu istikametteki her türlü gerçekçi ve adil adıma açık olduğumuzu bilhassa belirttik.
Birçok aktörün alanda olduğu ve çetrefilli istikametleri bulunan bölgesel mevzularda vakit zaman birtakım fikir ayrılıkları da olmuyor değil. Fakat bu ikili görüşmemizde çabucak hemen bütün bahislerde bir birlikteliğin olduğunu gördük. Bu alışılmış işin sevindirici tarafıdır.”
Putin’den kısa vakitte bir iadeiziyaret istediğini ve Putin’in buna olumlu yaklaştığını aktaran Erdoğan, “Bir de ‘Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı’nı bu yıl bitmeden Türkiye’de yapalım’ dedim. Ona da olumlu yanıt verdi.” dedi.
“Aynı yaklaşımı muhataplarımızdan da bekliyoruz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, değerlendirmelerinin akabinde gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Putin’e, Rusya’nın 2018 Soçi Mutabakatı’nın gereği olan taahhütlerini yerine getirmesi istikametinde bir talep iletilip iletilmediği ve Rusya’nın İdlib konusunda rastgele bir teminat verip vermediği sorusu üzerine Erdoğan, “Türkiye olarak Suriye’de Rusya’yla birlikte kararlaştırdığımız her konuya bağlılığımızı sürdürüyoruz. Buralardan rastgele bir geri adım atmak kelam konusu değil. Bütün mutabakatlara uymaya ve güvenlik koridorundaki radikal ögelerin temizlenmesine de Türkiye olarak biz devam ettik. Bundan da taviz yok. Ancak alışılmış birebir yaklaşımı muhataplarımızdan da bekliyoruz.” diye konuştu.
İdlib’de, Türkiye’nin güvenliğini sağladığı bölgelerde vakit zaman birtakım meşakkatler yaşandığını lakin ilgili ünitelerin muhataplarıyla görüşerek bunları çözmenin uğraşı içinde olduğunu anlatan Erdoğan, “Bu hususta da birlikte hareket etmenin ehemmiyetine vurgu yapıyoruz. Bundan sonraki süreçte de bilhassa başkanlar seviyesinde telefon diplomasisiyle, bunun yanında dışişleri ve savunma bakanlarımızın, istihbarat örgütlerimizin müşterek çalışmalarıyla bunları çözmenin çabası içerisinde olalım dedik ve bu bahiste da mutabakatımızı ortaya koyduk.” görüşünü paylaştı.
Bölgede ateşkesin sağlıklı bir halde devamının, bilhassa Türkiye’den geri dönüşleri süratle artıracağını lisana getiren Erdoğan, “400 bini İdlib bölgesine olmak üzere 1 milyondan fazla kişi meskenlerine, topraklarına dönüş yaptı. Bu olumlu bir gelişme. Bu sayısı artırmak ve ülkemizde konuk ettiğimiz Suriyelilerin itimatla topraklarına dönüşü için gerekli çalışmaları aralıksız sürdürüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Benim bilhassa üzerinde durduğum bir öteki mevzu da PKK/YPG’nin Moskova’da olmasıydı. Bunu kendilerine hatırlattım. Tıpkı halde bu örgüt ABD’de de Beyaz Saray’da ağırlandı. Burada da bunlara ilgi, maalesef ileri derecede. Malum Amerikalı McGurk denilen bir adam var. Bu adam terör örgütlerinin adeta sevk ve yönetimini yapıyor. ‘Terörle çaba hususuyla ilgili dayanışmamızı daha da artırmamız gerekir’ dedik.” sözünü kullandı.
“Daha evvel varılan mutabakatların gereği yapılmalıdır”
“ABD’nin PKK/YPG’ye verdiği takviye kelam konusu. Rusya ile 2018 Mutabakatı’ndan sonra Münbiç ve Tel Rıfat’tan terör ögelerinin ayıklanmasıyla ilgili yeni bir mutabakat kelamlı de olsa kelam konusu olur mu? Bölgede terör örgütlerinin atak teşebbüslerine karşı Rusya yeni bir adım atacak mı?” formundaki soruya ise Erdoğan, “Terör örgütü PKK/YPG’nin, bu bölgelerdeki varlığının sonlandırılmasıyla ilgili daha evvel varılan mutabakatların gereği yapılmalıdır.” cevabını verdi.
Bu görüşmede bölgedeki mevcut durumu değerlendirmekle birlikte, gündemi yüklü olarak iki ülke bağlarının daha da geliştirileceği konular, savunma endüstrisinden siyasi ve askeri mevzulara kadar atılabilecek ortak adımlar ve birlikte yapılabilecek yatırımların oluşturduğunu belirten Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bu hususlarda Sayın Putin çok açık ve net yapabileceğimiz yatırımları gündeme getirdi. Örneğin Akkuyu’nun yanı sıra ikinci ve üçüncü nükleer güç santralleri konusunu, savunma endüstrisine yönelik atılabilecek adımları görüştük. Tüm bunlarla bir arada mesela Türkiye’nin uzay çalışmalarını konuştuk. Sayın Putin, uzayla ilgili Türkiye ile bir arada çalışmaya var. Uzayla ilgili atılabilecek adımlarla ilgili de heyetlerimizi, takımlarımızı çalıştıracağız. Yapılacak çalışmayla da bunun zamanlamasını, yol haritası belirleyeceğiz. Ona nazaran de inşallah ilerleyeceğiz. Yani uzay çalışmalarında da çok daha ileri boyutta bir teklif var. Bir tane karada, bir tane denizde platform oluşturmak suretiyle, buradan uzaya roket fırlatma çalışmalarını birlikte yapabileceğimizin teklifini sağ olsun yaptılar. Bu mevzuda da ilgili arkadaşlarımızı görevlendirerek çalışacağız.”
(Sürecek)
