Türkiye gayrimenkul kesiminin çatı örgütü GYODER’in, mevcut meselelere tahlil bulmak maksadıyla hayata geçirdiği Tahlil PlatformuToplantılarının sekizincisi “Geleneksel Gayrimenkul Yatırımlarının Varisi: Alternatif Modeller” başlığı ile gerçekleştirildi. Alkaş iş birliği ile düzenlenen Tahlil Platformu toplantısında; gayrimenkulde alternatif yatırım modelleri ve teknolojinin gayrimenkulleşmesi,alanında uzman isimlerin görüşleri ile tüm taraflarıyla ele alındı. Ayrıyeten aktiflikte GYODER ve İktisadi Araştırmalar Vakfı iş birliği ile Türkiye’de gayrimenkul alanında birinci defa düzenlenen GYODER İAV Lisansüstü Tez Yarışması’nın kazananlarına mükafatları takdim edildi.
Türkiye’nin Gayrimenkul Platformu GYODER’in,sekizincisini Alkaş iş birliği ile Fişekhane Ana Sahne’de düzenlediği GYODER Tahlil Platformu toplantısı “Geleneksel Gayrimenkul Yatırımlarının Varisi: Alternatif Modeller”başlığıile düzenlendi.Sektörün mevcut sıkıntılarının ve tahlil tekliflerinin konuşulduğu aktiflikte alternatif yatırım modelleri tüm taraflarıyla ele alındı. Gayrimenkul kesimi ve iş dünyasından bedelli isimlerin konuşmacı olarak katıldığı toplantıda açılış konuşmasını GYODER İdare Şurası Lideri Mehmet Kalyoncu yaptı. Doygunluğa ulaşan klâsik gayrimenkul yatırımları karşısında yeni gelişen alanların ve fırsatların daha çok konuşulması gerektiğinibelirten Kalyoncu, kuralların düzgün tahlil edilip dala katkı sağlayacak halde kıymetlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Mehmet Kalyoncu “Çözüm Platformu buluşmaları ile emelimiz kesimin mevcut meselelerine tahlil bulabilmek ve bir açılım yaratmak. Bugün alternatif gayrimenkul modellerini ve teknolojinin gayrimenkul ile kurduğu bağı ele alacağız. Pandemi ile yapılı etrafımızın insan tabiatına uymayan taraflarını keşfettik ve daha uygun bir yaşamiçin neler yapabileceğimizi düşünmeye başladık. Başka yandan global enflasyon, lojistik zincirinin ziyan görmesi ve emtia krizi bize üretmenin ne kadar zorlaştığını ve üretmemenin bedelinin ne kadar ağır olduğunu gösterdi. Bugün daha çok üretmemiz gerektiğini gördük. Son devirde ülkemizinöncelikli meselelerinin başında kiralar ve gayrimenkul kıymetlerindeki artışlar yer alıyor. GYODER olarak bölüm paydaşları ile birlikte iki ayı aşkın bir müddettir üzerinde çalıştığımız erişilebilir konut üretim modeli yakın vakitte kamu karar vericileri ve finans kuruluşları ile paylaşmıştık. Erişilebilir yerin sisteme dahil edilmesi, bizim çalıştığımız modelin en kritik mevzuları ortasında yer alıyordu. Bir inşaatın ve bir konut projesinin maliyetinin yüzde 50’sini arsa maliyeti oluşturuyor. Son günlerde sıklıkla karşımıza çıkan inşaat maliyetlerindeki artış, ne kadar artsa da arsa maliyetleri kadar yer tutmuyor. Bu nedenle devlete ilişkin, merkezi pozisyonda bulunan, imar ve altyapı sorunu olmayan emlakın bu gaye için kullanılması çok değerli bir kazanım olacak. Bizim Tahlil Platformu toplantılarımızda yaptığımız fikir alışverişi ve tahlil arayışımız; kamu karar vericileri tarafından kıymetlendirilerek yarar sağlayacak modeller olarak bizlere yansımasına katkı sağlıyor.Bundan sonra da GYODER olarak 4T’yi belirlediğimiz; Tabiat, Toplum, Tasarım ve Teknoloji vizyonumuz ile dala katkı sağlamaya devam edeceğiz.”dedi.
Yurt sorunu eylül ayında tekrar gündemde olacak
GYODER İdare Şurası Lideri Mehmet Kalyoncu’nun konuşmasının akabinde İş GYO Hukuk Müşaviri Av. Pınar Ersin ile İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi ve GYODER İcra Konseyi Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen’in moderatörlüğünü üstlendiği oturumlara geçildi. “Gayrimenkulde Alternatif Yatırım Modellerinden Ne Anlıyoruz?” başlığıyla birinci oturumda PTT A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Hüseyin Tok, IGA Havalimanı İşletmesi, Mali İşler Genel Müdür Yardımcısı (CFO)Selahattin Bilgen ve Akfen GYO Genel Müdürü, GYODER Lider Yardımcısı Sertac Karaağaoğlu yatırımcıların alternatif getiri modelleri arayışı için tahlil tekliflerini değerlendirdiler.IGA Havalimanı İşletmesi, Mali İşler Genel Müdür Yardımcısı (CFO) Selahattin Bilgenson 20 yıldır uygulanan yap-işlet-devret sistemi ile başarılı projelerin hayata geçirildiğini belirtti. Bilgen, gayrimenkul bölümünde arsa maliyetleri ve finansman etabında geliştirici firmaların satış performansı risklerini almak istememesinin ve yanlışsız tahlillerin yapılamamasının günümüz sıkıntıları ortasında yer aldığını vurgulayarak, yap-sat modelinin dışına çıkarak,kamu otoritelerinin düzenleyici takviyesi, arsa devlet tarafından karşılandığı projelerin hayata geçmesi en azından belirli bölgelerde sıkıntılara tahlil olabileceğini söyledi. Tıpkı vakitte toplumsal konut olarak üretilen projelerin ise tasarım ve teknik altyapı tahlilleri açısından farklılaşmasının da erişilebilir konut projelerine katkı sağlayacağını kelamlarına ekledi.
Yapılan araştırmalara nazaran; 2050 yılında dünya nüfusunun yüzde 65’inin kentte yaşayacağını; buna bağlı olarak toplu taşımaya talebin 2 kat artacağını ve birçok ülkenin karbon emisyonunu sıfırlamayı hedeflediğini belirten PTT A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Hüseyin Tok, Türkiye’nin de bu öngörüler doğrultusunda 2053 lojistik master planı çalışmasının yapılması gerektiğini belirtti.Bu bahiste çevreci ve sürdürülebilir tahliller geliştirilmesinin değerine değinirken, lojistik merkezi- depo- antrepo üzere yapılar için ilişki yollarına yakın kullanılabilir yerlerin üretilmesinin,hızla artan lojistik trafiğe tahlil olacağının altını çizdi.Akfen GYO Genel Müdürü ve GYODER Lider Yardımcısı Sertaç Karaağaoğlu ise konuşmasında bilhassa yurt meselesine ve tahlil tekliflerine değindi. Türkiye’de son 6 yıldır yüzde 85’i kamuya ilişkin olan 5 bin 200 adet yurt binasında artış yaşanmadığını; mevcut kapasitenin 8.3 milyon öğrenci sayısının yalnızca yüzde 14’ünü karşıladığını belirten Karaağaoğlu, önümüzdeki periyotta çok önemli yurt sıkıntıları ile karşı karşıya kalınacağının altını çizdi.Yurt sıkıntısının tahlili ile ilgili tekliflerini lisana getiren Karaağaoğlu, KYK’nın yatak başına ödediği fiyatları artırması ve TÜFE’ye nazaran artan kiralar karşısında ÜFE’ye nazaran artan maliyet kalemlerinin regüle edilmesi halinde,yatırımcıların burada oluşacak fırsatların daha süratli değerlendireceğini vurguladı.
Alternatif yatırımlar konusunda en farklı tahliller Amerika ve Asya pazarında
“Konut Dışında Ne Alternatiflerimiz Var?” sunumundaise EPRA Araştırma Müdürü Dr. Dilek Pekdemir, PwC Türkiye Partneri Ersun Bayraktaroğlu, mevzuyu hem mahallî hem de milletlerarası açıdan ele aldı. Dünyadaki şirketlerin yeni yatırım alternatiflerine karşı yaklaşımları ve süreçler iştirakçilerle paylaşıldı.Yurt ve yaşlı meskenlerinin yurt dışında konut sınıfında değerlendirildiğini lakin bu alanın konuta sığdırılamayacak kadar geniş olduğunu belirten Ersun Bayraktaroğlu, Türkiye’de ve Avrupa’da yaşlanan nüfus sebebiyle, yaşlı bakım konutlarına gereksinim olduğunu, mevcut stokların repurposing yapılması ile değerlendirilebileceğini (yeniden kullanıma uyarlama) ve bunun döngüsel iktisat için tesirli bir adım olacağını vurguladı. Küresel araştırmalardan yola çıkarak 2010 yılında Avrupa’da klasik konut, perakende,ofis yatırımlarının ön planda olduğunu; 2015 yılında Avrupa’nın yaşadığı borç krizi ile birlikte sıhhat ve yaşlı bakım meskeni üzere alternatif yatırım alanlarının gündeme alındığını gördüklerini belirten EPRA Araştırma Müdürü Dr. Dilek Pekdemir; pandemi öncesinden başlayan süreç itibariyle başta güç altyapısı olmak üzere lojistik, data merkezi, sıhhat üzere alternatif yatırımlara yönelimin arttığını lisana getirdi. Dünya genelinde bakıldığında alternatif yatırımlar konusunda en farklı tahlillerin Amerika ve Asya pazarında geliştirildiğini de kelamlarına ekledi.
Lojistik Muhtaçlığına Yönelik Dönüştürülebilir, Akıllı Depo Projelerine Muhtaçlık Var
Parkpalet Kurucu Ortağı Alp Çiçekdağı, İstikrar Değerleme İdare Şurası Lideri Baki Budakoğlu, HepsiEmlak Strateji ve Dönüşüm Yöneticisi Ecehan Berk Pehlivanoğlu ve Hepsiburada Operasyon Küme Lideri Mehmethan Yallagöz’ün konuşmacı olduğu “Teknolojinin Gayrimenkulleşmesi” oturumunda teknolojinin ferdi ve ticari yatırımcının alışkanlıklarını nasıl değiştirdiği, kesimin bu dönüşüme nasıl adapte olduğu ve teknolojinin değerleme üzerine tesirleri konuşuldu.Teknolojinin yaygınlaşması ile çok önemli bir data merkezi gereksiniminin oluştuğunu, küresel firmaların data merkezi yatırımı için Türkiye’ye yöneldiği, fakat yatırım yapmak için elektrik altyapısı bulunan uygun arsa-alan bulamadıklarını belirten Parkpalet Kurucu Ortağı Alp Çiçekdağı, küresel ölçekte bilgi merkezi yatırımcılarını Türkiye’ye çekmenin değerli bir fırsat oluşturacağını kelamlarına ekledi.Gayrimenkulün teknoloji tarafındaki en kıymetli başlığı olan PropTech’in, dalın daha verimli ve şeffaf çalışması ismine pahalı bir alan olduğunu belirten HepsiEmlak Strateji ve Dönüşüm Yöneticisi Ecehan Berk Pehlivanoğlu,Türkiye’de PropTech’in hala kâfi düzeye ulaşmadığını; ağır olarak inşaat üretim sistemleri ve alım-satım- kiralama alanında kullanılan dijital kanallara yönelik projelere yatırım yapıldığını lisana getirdi.Pehlivanoğlu global manada yaşanan ıstıraplar sonrasında PropTech yatırımlarına dünya çapında orta verildiğini ancakmülk içerisinde kullanılan eserler ve yapıların verimliliğini artıracak bilgi tahlil sistemlerinin de gelişime açık bir alan olduğunu belirtti.
İstikrar Değerleme İdare Konseyi Lideri Baki Budakoğlu, Metaverse’te geliştirilen alanların fiziki gayrimenkule oranla değerleme konusunda farklılıklar gösterdiğini, birebir vakitte siber güvenlik ve türel düzenlemeler açısından da şimdi kâfi düzeye ulaşmadığını belirtti. Pandemi sonrasında tüketicinin online alışveriş alışkanlığının arttığını ve tüketici memnuniyetini sağlamak ismine kargo süreçlerini geliştirdiklerini söyleyen Hepsiburada Operasyon Küme Lideri Mehmethan Yallagöz,Hepsiburada’nın2016 yılında 100 bin m2 operasyon merkezini, bugün 200’e yakın üniteden oluşan 245 bin m2 alana ulaştığını belirtti. Bu müddet içerisinde kiralama yapılacak depoların büyük kısmını online olarak kiraladıklarını lisana getiren Yallagöz, Türkiye de gereksinime yönelik depoların çok az olduğunu; mevcut depoları ise kullanım alanına nazaran dönüştürmenin çok sıkıntı olduğunu belirtti. Ayrıyeten deponun gereksinim olduğunu vurgularken, lojistik merkezlerinin yalnızca dört tarafı çevrili yapılar olmadığını ve bu mevzuda proje üreten yatırımcıların pozisyonun yanı sıra teknolojik olarak en düzgün hizmeti sunabilecek, akıllı depo üretmelerini beklediklerinisözlerine ekledi.
Emlak Konut GYO ana sponsorluğunda gerçekleştirilen aktifliğin, tahlil ortağı sponsoru PTT, Co-Sponsoru İstikrar Değerleme ve Garanti BBVA Mortgage olurken, yer sponsorluğunu ise Özak GYO üstlendi.
Dala Akademik Katkı Sağlayanlar Ödüllendirildi
Tahlil Platformu toplantısınınbir kısmında ise GYODER ve İktisadi Araştırmalar Vakfı (İAV) işbirliği ile gayrimenkul alanında birinci defa gerçekleştirilen, “GYODER – İAV Lisansüstü Tez Yarışması”nın kazananlarına mükafatları takdim edildi. Gayrimenkul alanında daha fazla akademik çalışma hazırlanmasını teşvik etmek maksadıyla hayata geçirilen projeye başvuran, birbirinden kıymetli 29 tez ortasından 2 doktora tezi ve 2 yüksek lisans tezi ödül almayahak kazandı. Akademisyen ve dal profesyonellerinden oluşan 13 kişilik heyetin kapsamlı değerlendirmeleri sonucunda kazanantezlerin sahipleri, mükafatlarını İAV Lideri Prof. Dr. Ahmet İncekara,GYODER Lider Yardımcısı Neşecan Cazip, GYODER İcra Şurası Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen ve YU Küme İdare Konseyi Lideri Mustafa Mekki Özkan’danaldı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
