1,5 milyon yıllık kemik fosilinin üzerinde bulunan izler, kemikten kas çıkarmak için taş bir alet kullanıldığını gösteriyor.
Bilim insanları 11 izden dokuzunun taş aletlerle, başka ikisinin ise aslan gibisi bir hayvan tarafından yapıldığına inanıyor.
Uzak bir insan akrabasına ilişkin kaval kemiğinin Kenya’da keşfedilmesinden elli yıl sonra, bir paleoantropolog kemiğin yüzeyindeki küçük oluklarda rahatsız edici bir şey fark etti. Briana Pobiner hayvanların bıraktığı diş izlerini ararken bir aletin bıraktığı düz çizgileri fark etti, bu da kemiğe öteki bir şeyin -başka bir insanın- ulaştığını gösteriyordu.
‘Kemik üzerine yapılan yeni bir çalışmanın başyazarı ve Ulusal Tabiat Tarihi Müzesi’nde paleoantropolog olan Pobiner, Washington Post’a yaptığı açıklamada, ‘Şok oldum ve ‘Olamaz’ dedim. Çabucak meslektaşlarını devreye sokarak onlara şöyle dedi: ‘Buraya gelin. Gelin şuna bakın. Ben meczup miyim?’
Gerçekten de 1,45 milyon yıllık kemik taş aletlerle kesilmiş üzere görünüyordu, bu da şimdiye kadar bulunan en eski insan yamyamlığı ispatı olabileceği manasına geliyordu. Kesik izlerinin hepsinin birebir istikamette olması, kişinin taş aleti el değiştirmeden kullandığını düşündürüyor.
Pobiner bulgularla ilgili yaptığı basın açıklamasında, ‘Bu kesik izleri, tüketilmek üzere işlenen hayvan fosillerinde gördüklerime çok benziyor’ dedi. ‘Bu bacağın etinin yenmiş olması ve bir ritüelden fazla beslenme hedefiyle yenmiş olması beklenen görünüyor.’
Bununla birlikte Pobiner, kemik izlerinin sadece kemiği kesen insan çeşidine ilişkin olması halinde yamyamlık manasına geldiğini ve 1,5 milyon yıl evvel kemiğin bulunduğu bölgede bilinen üç tıbbın yaşadığını belirtti: Homo erectus, Homo habilis ve Paranthropus boisei.
Washington Post’a verdiği demeçte, tek bir kemikle bir tipi belirlemenin güç olduğunu belirterek, ‘Yemeyi kimin yaptığını ve kimin yendiğini bilmeniz gerekir ve bu durumda ikisini de bilmiyoruz’ dedi.
Bilinen en eski yamyamlık delili olabilecek 1,45 milyon yıllık kemik üzerindeki kesik izlerinin yakından görünümü.
Taş izlerine ek olarak, Pobiner ve meslektaşları kemik üzerinde bir hayvan tarafından bırakılmış üzere görünen öteki izler de buldu. Çalışmanın ortak muharrirlerinden Colorado Eyalet Üniversitesi’nden Michael Pante, izlerin 3 boyutlu bilgisayar modellerini oluşturdu ve dokuzunun bir aletten kaynaklanan kesik izleri olduğunu, ikisinin ise aslan gibisi bir hayvandan geldiğini belirledi. Lakin hangisi evvel geldi?
Araştırmacılar, kurbanı eski insanların mı öldürdüğünden ve daha sonra bir hayvanın mı leşini yediğinden, yoksa kurbanı bir hayvanın mı öldürdüğünden ve daha sonra eski insanların mı onu yamyamlaştırdığından emin değiller.
Katalan İnsan Paleontolojisi ve Toplumsal Evrim Enstitüsü’nden Antonio Rodríguez-Hidalgo (çalışmaya katılmadı) Washington Post’a verdiği demeçte, “Aslan üzere büyük bir kedinin, esasen derin kasları sömürülmüş bir [homininin] kalıntılarını temizlemesi biraz alışılmadık görünüyor” dedi.
‘Kedilerin temizlemesi için geriye ne kalırdı? Yalnızca ilik, fakat büyük kediler kemik kırma yetenekleriyle bilinmezler ve kaval kemiği sağlam görünüyor. Hasebiyle bu senaryo pek akla yatkın görünmüyor.’
İlk saldıran kim olursa olsun, Pobiner hala kemikteki taş kesiklerinin insan yamyamlığının göstergesi olduğuna inanıyor.
Bu antik insan ceddinin başlangıçta nasıl öldüğü meçhul, zira kaval kemiği hem kemik taş aletlerin hem de hayvan dişlerinin izlerini taşıyor.
“Elimizdeki bilgiler bize homininlerin muhtemelen en az 1,45 milyon yıl evvel öbür homininleri yediğini söylüyor” dedi.
‘İnsan evrim ağacından çeşitlerin beslenmek için birbirlerini tükettiğine dair çok sayıda öteki örnek var, lakin bu fosil, tıbbımızın akrabalarının fark ettiğimizden daha geçmişte hayatta kalmak için birbirlerini yediklerini gösteriyor.’
Başka bir deyişle, beşerler ortasındaki yamyamlığın uzun bir geçmişi olabilir. Fecî olsa da, bu tarih bize tarih öncesi toplumlar hakkında çok şey söyleyebilir.
Rodríguez-Hidalgo, ‘Homo sapienslerde yamyamlık daha derin felsefi çıkarımlar taşıyor’ dedi.
‘Sevgiye karşı nefret, aileye karşı düşman, savaş yamyamlığına karşı cenaze yamyamlığı ve ziyafete karşı kıtlık hakkında sorular ortaya çıkarıyor.’