Titanik Hakkında Muhtemelen Hiç Duymadığınız Enteresan Bilgiler

Titanik bir mühendislik mükemmelinden öbür bir şey değildi. Uzunluğu 269,1 metre, genişliği 28,19 metre ve gros tonajı yaklaşık 46.328 ton ile vaktinin en büyük gemisiydi. Harland ve Wolff tarafından İrlanda’nın Belfast kentinde inşa edilen Titanik’in imalinde kıymetli zorluklar yaşanmıştır. Yirminci yüzyılın başlarında böylesine devasa bir yapıyı oluşturmak için gereken insan gücünü ve hassasiyeti hayal edebiliyor musunuz?

Titanik, 14 Nisan 1912’nin yazgı gecesinde Kuzey Atlantik Okyanusu’nda bir buzdağına çarptı. ‘Batmaz’ olarak lanse edilen bir geminin böylesine vakitsiz bir sonla müsabakası ironik değil mi? Pekala son teknoloji eseri seyir ekipmanlarına sahip olmasına karşın Titanik ölümcül buzdağından kaçamadı. Buzdağının, sakin ve aysız şartlar nedeniyle neredeyse geminin üzerine gelene kadar görülmediğini biliyor muydunuz?

Titanik dizayn edilirken batmaması için denizde olabilecek tüm olasılıklar düşünülmüş ve çabucak hemen tüm olasılığa karşı tedbir alınmıştı. Mesela gemi birebir boyuttaki öteki bir gemiyle baş başa çarpışsa bile batmayacak biçimde dizayn edilmişti. Yeniden gemi buzdağına tam karşıdan yahut tam yandan çarpmayla da batmayacak haldeydi. Buzdağı gemiye olabilecek en makûs açıdan çarpmıştı ve geminin alt kısmındaki kompartımanlardan 6 adedini yarıp su almasını sağlamıştı. Hâlbuki bu kompartımanlardan 4 tanesi su almış olsaydı gemi batmayacaktı. Yapılan mümkünlük hesaplarında bir buzdağının gemiye çarpıp 5 kompartımanı birden yarma ihtimali %1 olarak hesaplanmıştı zira bu türlü bir şey olması için geminin tam da buzdağına çarptığı açıdan çarpması gerekiyordu. Diğer bir açıdan çarpılsaydı o kompartımanların 1-2 tanesi su alacak ve gemi kurtulacaktı.

Titanik’in batışıyla ilgili yeni ortaya atılan teoriler çok enteresan ve evvelkilere nazaran çok daha mantıklı. Titanik battıktan sonra hayatta kalan yaklaşık 700 yolcudan 200’e yakını evvel ABD’de sonra da İngiltere’de şahit olarak söz verdi. Bu bireylere toplam 50 bin soru soruldu ve verilen tüm karşılıklar not alındı. Ve o günden bu güne, bilim insanları bu sözleri inceliyor ve geminin batışı ile alakalı bir sonuca varmaya çalışıyor. 

Geminin battığı akşam yolcuların birçoğu daha evvel şahit olmadıkları 2 şeye şahit olmuşlardı. Birincisi, tam gece 11:30 civarında gemideki hava sıcaklığı birden teğe düşmüş, ikincisi bu sırada yıldızlar o güne kadar hiç olmadığı kadar parlakmış ve çok net bir formda görülebiliyormuş. Artık bu iki şeye şu biçimde yanıt verilebilir: 

• Buzdağının olduğu bölgeye yaklaşınca havanın soğuması olağan. 

• Işık kirliliğinin olmadığı 1912 tarihinde gökyüzünde, bilhassa okyanusun ortasında çok sayıda yıldız görülmesi çok olağan. 

Peki, işin aslı o denli mi sanki? Gelin, buna bakalım artık..

Ortaya atılan savlara yanıt olarak verilen ‘buzdağına yaklaşınca havanın soğuması durumu’ çok da kabul edilebilir bir şey değil. Zira yolcuların tabirlerinde belirttikleri havanın soğuması anlık bir durum. Yani hava yavaş yavaş değil, bir anda 5-6 derecelik bir düşüş gösteriyor ve bu yolcular tarafından net bir halde hissediliyor. Bu duruma en hoş açıklamayı da bilim insanları yapıyor. Açıklamaya nazaran her yıl Grönland’dan koparak okyanusa hem buzdağı hem de soğuk hava taşıyan bir akıntı var: Labrador akıntısı. Titanik’in vurduğu ve batmasına sebep olan buzdağı da yaklaşık 300 gün evvel Grönland’dan kopup aylarca süren seyahat sırasında tam o noktaya gelen buzdağıydı.

Şöyle ki; Titanik, Labrador akıntısının yanından geçerken hava sıcaklığı bir anda 5-6 derece düşmüştü ve herkes bunu fark etmişti. Hava sıcaklığının eşit olarak dağılmadığı yerlerde atmosfer bir lens misyonu görebiliyor. Örneğin çöllerde alçaktaki havayla yüksekteki hava ortasında çokça derece farkı olduğu için hava lens vazifesi görüyor ve beşerler serap görebiliyorlar. Tekrar çöllerde bu sebepten ötürü gökyüzündeki yıldızlar olağanda olduğundan çok daha net ve parlak olarak görülebiliyor. Yani Titanik’in geçtiği yerde hava sıcaklığı ortasında keskin bir fark vardı ve bu da havanın kendisini kocaman bir lens yapmıştı, kırılan ışık yüzünden hem yıldızlar olduğundan çok daha parlak gözükmüştü hem de buzdağı iş işten geçene kadar görülememişti.

• Bu teorinin çıkış noktası, hayatını Titanik’i araştırmaya adamış olan İngiliz bilim insanı Tim Maltin’dir. Bunun haricinde daha birçok teori vardır lakin geçerlilikleri tartışılır. Örneğin, Titanik’in zırhının gereğince güçlü olmadığı da savlardan birisidir lakin Titanic’in zırhı, tıpkı bir askeri savaş gemisininki kadar güçlüydü. 

• Gözlemcilerin dürbününün olmadığı ve bu nedenle buzdağını görmedikleri de argüman edilir lakin bu da anlamsızdır zira dürbünün gayesi uzaktaki bir şeyi görmek değil, çıplak göz ile görülen bir objeyi daha ayrıntılı olarak incelemektir. 

• Geminin kaptanının kaza öncesi fazla alkol aldığı ve sarhoş olması nedeniyle kazayı gerçekleştirdiği de dillerdedir lakin kaptanın seyahat boyunca alkol almadığı ve emeklilik öncesi son seferi olduğu açıklanmıştır.

Titanik’in batması sonucu oluşan can kaybının fazla olmasının sebebi de aslında çok garip. Geminin batmaya başladığı birinci anlarda birçok insan kayıklara binmeyi reddetmiş. Nedeni ise geminin batacak olmasına hala inanamıyor olmaları imiş. Birçok insan okyanusun ortasında ufacık bir kayığa binmektense, gemide kalmayı daha inançlı olarak görmüş. Sonuçta okyanusun ortasındalar, gökyüzünde milyonlarca yıldız var ve küçük bir kayığa binmeyi reddediyorlar. Onları kimse suçlayamaz sanırım.. Bu nedenle birçok kayık lakin yarısına kadar dolmuş ve okyanusun ortasına yanlışsız yol almış.. 

İlerleyen dakikalarda herkes kayıklara binmek için atak yapsa da azalan kayık sayısı ile birlikte artık kayıklara binmek de sıkıntı hale gelmiş doğal olarak. Bu da meyyit sayısının artmasına neden olmuş.

Bir öteki değişik not ise, olağan olarak gemi batmaktayken herkes canının kaygısındaydı lakin görgü şahitlerinin anlattığına nazaran insanların kayıklara atlamak için birbirini ezmesi, erkeklerin bayanlardan evvel kayığa binmeye çalışması, sırada kaynak yapma üzere olaylar çabucak hemen hiç olmamış. Erkeklerin birden fazla bayanlara ve çocuklara verilen önceliğe sonuna kadar hürmet göstermiş ve ortada 1-2 tane bayan kılığına giren erkek olsa da bu çok nadirmiş. Beşerler o panik halinde bile birbirini ezmemek için olabildiğince efor sarf etmiş.

Gemiden suya indirilen kayıklara çoğunlukla birinci ve ikinci sınıf yolcuların alındığı, üçüncü sınıf yolcuların bilerek bu kayıklara alınmadığı söylenir. Esasen en fazla ölen üçüncü sınıf yolculardan olmuştu lakin bunun sebebi özelikle bu bireylerin kayıklara alınmaması değildi. Genelde birinci ve ikinci sınıf yolcular üst katlarda kalıyordu ve güverteye yakındılar. Üçüncü sınıf yolcular güverteye uzak olduklarından güverteye çıktıklarında birinci ve ikinci sınıfların gerisinde kaldılar. O kaos ortamında kimse sınıf ayrımı yapacak halde değildi ancak genelde artlarda kalan üçüncü sınıf yolcular kendilerine kayıklarda fazla boş yer bulamadılar.

Birinci sınıftaki çocukların %86’si kurtuldu (sadece 7 çocuk vardı), ikinci sınıftaki çocukların tamamı kurtuldu ve üçüncü sınıftaki çocukların %31’i kurtuldu. Birinci sınıftaki yetişkin erkeklerin %17’si kurtulurken ikinci sınıfta bu sayı %8, üçüncü sınıfta %13’tu. Toplamda birinci sınıftaki yolcuların %62’si, ikinci sınıftaki yolcuların %43’ü ve üçüncü sınıftaki yolcuların %25’i kurtulurken toplamda gemiye ayak basanların %37’si kurtuldu. Gemideki 9 Türk’ten 3 tanesi kurtuldu ve 6 tanesi hayatını kaybetti. Bu Türklerin biri 1. sınıfta, öbür 8 tanesi 3. sınıfta seyahat yapıyordu. 

O gece toplamda 1500 kişi hayatını kaybetti..

Tim Malt yalnızca teknik datalarla ilgilenmedi. Rotası Titanik’in battığı yerden geçen Alman gemilerinin seyir defterlerine de ulaştı. Bir tanesi Titanik’in battığı yerden 4-5 gün sonra geçmişti ve seyir notlarında denizin yüzeyine çıkan onlarca cesetten bahsediliyordu. Hatta bu cesetlerden biri bebeğine sıkı sıkıya sarılmış bir anneye aitti. O sırada geminin kaptanı Titanik kazası hakkında pek bilgi sahibi olmadığı için bu cesetlerin nereden geldiğini merak etmekteydi ve bu da notlara geçilmişti.

Titanik battıktan sonra gözler direkt olarak bu gemiyi inşa eden White Star Line şirketine döndü. Lakin yapılan araştırmalarda bu şirketin, geminin üretimi basamağında hiçbir masraftan kaçınmadığı hatta birçok defa gereksiz olarak nitelendirilen güçlendirme çalışmaları yaptığı ortaya çıktı. Sinemadan de hatırlanacağı üzere White Star Line şirketi bu gemiyi yalnızca para kaynağı değil birebir vakitte gurur problemi olarak görüyordu. 

Gemi, buzdağına çarptığında, geminin büyüklüğü ve kalitesinden ötürü birinci başlarda hiçbir yolcu bu çarpmayı hissetmedi. Yalnızca birkaç saniyelik bir titreme oldu ve yolcular, geminin ani bir hızlanma ya da sürat azaltma yaptığını düşündüler. 

Gemi çarpma anına kadar son hız yol almasına karşın, güverteye çıkanlar haricinde kimse en ufak bir sallanma ya da rahatsızlık duymuyordu. Adeta bir binanın içinde seyahat eder gibilerdi. 

Bu nedenlerden ötürü, yaşanan ölümlerden şirketi mesul tutmak da pek yanlışsız bir hal olmayacaktır..

O yılların getirdiği teknolojik yetersizlikler nedeniyle yapılan birçok enkaz bulma çalışması başarısızlıkla sonuçlanmıştı. 1 Eylül 1985’e kadar yeri keşfedilemeyen enkaz, bu tarihte Dr. Robert Ballard liderliğindeki bir takımca bulundu ve tüm dünya Titanic faciasını bir sefer daha hatırladı. 

Araştırmacılar, sonar sistem ve robotlar kullanarak Titanik batığının birinci kere kapsamlı bir haritasını çıkardı. Deniz tabanında 5 kilometreye 8 kilometrelik bir alanda yayılmış gemi kesimlerinin ve yüzlerce eşyanın yerini gösteren harita, tıpkı vakitte asla batmayacağı düşünülen Titanik’in 100 yıl evvel birinci seyahatinde bir buz kitlesine çarparak parçalandığı gece neler olduğuna dair de yeni bilgiler sundu. 

Bu araştırma boyunca Ballard ve grubu 3 bin 657 metre derinde yatan Titanik’in birinci fotoğraflarını çekmeyi başardılar. Bu fotoğraflar 1997’de çekilen 11 Oscarlı sinema için kaynak oluşturmuşlardı.