Saygıdeğer okurlar, bilimle sanatı birleştiren bir sanatçı olarak “Varoluş serisi” isminde soyut fotoğraf çalışmalarına başladığımı bildirmiş ve bu çalışmaların art planındaki durumu makaleler olarak yazdığımı belirtmiştim. Hatta birinci yapıtım olarak “BİR“ isimli “Matematik, (fizik yasaları) aslında Tanrı’nın tezahürü değil şahsen kendisidir.” temalı yapıtımı imajıyla paylaşmıştım.
Şimdi kainatın varoluşuyla ilgili yazılarımı paylaşmaya devam ediyorum.
Evrenin varoluşuyla ilgili şunu daima aklınızda tutun. İster akıllı tasarım desinler, ister rastlantısal, keyfi var oldu desinler ya da farklı rastgele bir teori söylesinler, mevzu kozmosunun varoluşu ise güce zaruridir.
Hangi matematik, hangi fizik yasası yahut hangi teori olursa olsun hepsinin temelinde güç vardır, güç olmak zorundadır. Bunu hiçbir inanç, hiçbir kozmosu izah modeli tartışmaz. Çünkü güç yoksa bildiğimiz cihan de yoktur. Münasebetiyle tartışma da yoktur. Lafı nereye getiriyorum? “Akıllı tasarım” ya da “Rastlantısal var olmuş.” diye asırlardır tartışılıyor. Halbuki yapılan tartışmaların adresi aslında kainatın kendisi değil onu oluşturan yani hammaddesi olan güç dediğimiz şeydir.
Peki ancak güç nedir? Asıl problem budur. Hasebiyle ben, gücün ne olduğu konusunda literatürdeki bilgilerden yola çıkarak bir oldukça detaylı sorular ve karşılıklara yer vereceğim. Evvel gücün tarifinden başlayalım.
Enerji: Hususta var olan ve ısı, ışık biçiminde ortaya çıkan güç, erke. TDK.
Literatürde yaygın tarif şudur: Güç, bir sistemin iş yapma kapasitesidir. Kısaca iş yapma gücüdür. Hususlar mevcut fizikî durumlarını lakin güç kullanarak değiştirebilirler.
“Enerji; iş yapma gücüdür” izahında enteresan ve beğenilen bir durum vardır. Zira işi yapacak yani enerjiyi kullanacak olan hususun kendisi enerjiden meydana gelmiştir. Ayrıyeten yapılacak işin ortamını, kaidelerini yaratan da enerjidir. İşi yapma gücü de enerjidir. Anlaşılan o ki, kozmosta olan biten her şey güç, güçten öteki hiçbir şey yok!
O vakit sorulması ve yanıt bulunması gereken soru şudur:
“Gerçekte güç nedir?”
Cevap için bilimin izahlarına bakalım. Evvel Nobel ödüllü fizik profesörü Richard P. Feynman’ı gücün korunumu yasasını izah eden kısmından aktarmayı izleyelim:
“Çok sayıda değişik güç biçimleri ve her birinin bir formülü vardır. Bunlar, kütle çekim gücü, kinetik güç, ısı gücü, esneklik gücü, elektrik gücü, kimyasal güç, ışıma gücü, çekirdek gücü, kütle gücüdür. Bu katkıların her birinin formüllerini toplarsak bu toplam giren ve çıkan güçler dışında değişmeyecektir. ‘Bugün fizikte gücün ne olduğunu bilmediğimizi kavramak kıymetlidir.’ ” (Richard Feynman. Altı Kolay Kesim. S.101-102)
Şimdi de “Parçacıklar ve Sistemler için Klasik Dinamik” isimli fizik ders kitabında verilmiş, Elektromanyetiği bulan İskoç teorik fizikçi James Clerk Maxwell, den alıntıyı aktarayım:
“Bu nedenle biz maddesel bir sistemin gücünü, sistem belli bir durumdan başkasına geçerken artan yahut azalan bir kıymet verebileceğimiz bir nicelik olarak düşünmeliyiz. Standart bir durumda gücün mutlak kıymeti bizim için bilinmemektedir ve bilsek de bizim için bir bedel taşımamaktadır. Çünkü bütün olgular enerjinin mutlak kıymetine değil, enerjideki değişikliklere bağlıdır.” Classical Dynamics of Particles and Systems. Stephen T. Thornton, Jerry B. Marion. S. 80.
Bu hayli teknik izahları daha anlaşılır hale getirirsek, Maxwell, cihandaki bütün olgular güçteki değişikliklere bağlıdır. Yani ölçebildiğimiz, bir paha verdiğimiz her şey halden hale dönüşmüş olan güçtür diyor.
Feynman ise gücün bilinen çeşitlerini saydıktan kozmosta toplam güç oranının değişmediğini açıklamış, sonrasında ise enerjinin ne olduğunu bilmediğimiz notunu düşmüş. Mevzuyu biraz daha açayım:
Bugün kabul gören büyük patlama modelinde gücün iki durumu vardır. Birisi tekillik (singularity) gücün harekete geçmemiş yani şimdi bigbang başlamamış durumu, oburu ise tekrar birebir gücün harekete geçerek (Bigbang) cihanı oluşturan durumudur. İşte bilimin açıkladığı, Feynman’ın bahsettiği güç çeşitleri, halden hale geçerek canlı, cansız tüm cihanı oluşturan gücün sonucudur. Yeniden bilimin, Feynman’ın ne olduğunu bilmiyoruz dediği güç ise tekillikteki ya da hiçbir hareketin olmadığı, başlamadığı durumdaki güçtür. Bu durumun daha düzgün anlaşılması için un ve buğday üzerinden bir benzetme yapayım.
Biz unu biliyoruz ve undan börek, çörek, tatlılar, kurabiye, ekmek çeşitleri olarak sayısız biçimde unlu mamulleri yapabiliyoruz. Ve de unun buğdaydan geldiğini, aslının buğday olduğunu da biliyoruz. Güce gelince, tıpkı biçimde parçacıktan atoma, moleküllerden yıldızlara, galaksilere, uzaya, kısaca cihanda canlı, cansız ne varsa güçten meydana geldiğini biliyoruz. Yani var olan her şeyin aslının güç olduğunu biliyoruz ve onu kullanıyoruz. Ortadaki fark şudur: Unun aslının buğday olduğunu biliyoruz lakin gücün aslının ne olduğunu bilmiyoruz. İşte bilimin açıklamaya çalıştığı durum bu. Amiyane bir tabirle, gücün ne olduğunu bilmiyoruz, yalnızca yaptıklarını biliyoruz!
Bir diğer formda açıklayayım. Şayet güç, başlangıçtaki tekillik durumunu değiştirmemiş yani harekete geçmemiş ve şişip de cihanı oluşturmamış olsaydı, bizim bildiğimiz, tanıdığımız izah ettiğimiz güç çeşitlerinin hiçbiri olmayacaktı. Kısaca bu cihan olmayacaktı. Ancak tekil durumdaki saf güç, her ne ise o durumunu koruma ederek var olacaktı. Görülen o ki, cihanımız, kendisini oluşturacak tüm gereklilikleri içinde barındıran enerjiyi hazır bulmuş.
Sorun bununla bitmiyor. Gücün ne olduğunu bilmediğimiz için haliyle nasıl var olduğunu da bilmiyoruz! Bu mevzuya daha sonra geleceğim. Şimdilik gücün ne olduğu konusuna onun tekillik durumuyla devam edelim.
Literatüre nazaran gücün tekillik durumuna kadar gidiliyor, daha geriye gidilemiyor. Zira boyut yok! En, uzunluk, en değerlisi de derinlik yani ileri geri diye bir şey yok, uzay yok. Vakit da yok! Şunu tekrar hatırlatayım; elimizde güçten öteki bir şey yok! Dışında, önünde, ardında hiçbir şey yok! Tüm bu ölçüler Bigbang’den itibaren başladı. Bu yüzden de büyük patlama öncesine tekilliğe kadar gidilir lakin daha geriye gidilemez. Tıpkı nedenle vakit da olmadığı için enerjini tekillikte ne kadar mühlet kaldığı da bilinemez.
Ancak şurası da bir gerçek ki tekillik, bir durumdur ve her durumun illaki bir müddeti vardır. Yoksa o durum hâsıl olmamıştır ve bahsedilemez. Fakat biliyoruz ki güç, kainatı var ederken harekete geçerek tekillikteki stabil durumunu değiştirmiştir. Şayet değişen iki durum ortasında Planck vakti ya da atıyorum daha kısa bir mühlet yoksa tekillik durumu da yoktur. İkisinin ortasında rastgele bir müddet dilimi verilmezse, büyük patlama “Ya güç ya var olur olmaz birebir anda yani sıfır müddette tıpkı bir alana düşer düşmez patlayan bir bomba üzere başladı. Ya da güç ezeli (öncesiz) vardı.” ikilemi ortaya çıkar. İşte bu açmazlar ilgili mantıklı fikirler, yanıtlar bulmak için ısrarla bilime sırtımızı dayayarak spekülasyon yapmak zorundayız.
Öyleyse şunu sorarak başlayalım:
Tekillikteki müddet verilemeyen güce Bigbang’den evvel şu kadar vakittir vardı diye bir mühlet verilirse ne olur?
Ya da tam aksisi, müddet verilmezse ne olur?
Her iki durumda da karmaşık sorular ve açmazlar olacağını daha evvel de söyledim.
Öncelikle; Tekillik yahut öteki bir tarif, her ne olursa olsun, şayet güç var diyorsanız kozmosun başlangıcına hakikat ne kadar geriye giderseniz gidin yok olana, yani gücün olmadığı bir noktaya kadar gidemezsiniz. Zira var. Kaldı ki cihanı oluşturan güç, tekillikte atomik ölçekte küçüldüğü halde ölçüsü değişmiyor. Çünkü kapalı sistem, yani giriş, çıkış, artma, eksilme olmayan bir sistem olduğu için sonsuz ağır hale geliyor. Öyleyse şayet gücün yoğunluğunda, yapısında bir azalma olmuyorsa zati beklentimiz doğrultusunda küçülmeyecek ve de yok olma noktasına gelmeyecektir. Bu şu demektir; muhtemelen gücün nasıl var olduğunu bilemeyeceğiz! Zira sonsuz ağır denilen hazır bir güçle yüz yüzeyiz. Bu mevzuda elbette bilim insanlarının da spekülasyonları var. Gelecek kısımda devam edeceğim.
Linkedln
‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio’