Etraf Örgütü Greenpeace, en fazla plastik atık ithal ve ihraç eden ülkeler hakkında bir rapor yayınladı. Rapor, Türkiye hakkında çarpıcı gerçekleri ortaya koyuyor. Türkiye, dünyanın plastik atık yuvası olma yolunda ilerliyor.
Çin, Kasım 2017’ye dünyada en çok plastik atık alan ülkelerden birisiydi. Bu tarihten itibaren yurt dışından plastik alımını yasaklanması ile birlikte Malezya, Vietnam ve Tayland gerçekleştirdiği ithalat ile ön plana çıkan ülke olmuştu. Bu ülkelerin de kısıtlamalar getirmesiyle birlikte plastik atık akışı Türkiye, Endonezya ve Hindistan’a kaydı.
Rapora nazaran Türkiye’nin plastik atık ithalatı 2016 yılının başında aylık 4 bin tondan 2018’in başında aylık 33 bin tona yükseldi. 2018 yılının ortalarında aylık 20.000 tona geriledi ve sabit kaldı.
Türkiye’nin en fazla plastik atık ithal ettiği 10 ülke şunlar: İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa, Japonya. Yalnızca İngiltere’den ayda 10 bin ton atık ithal ediyoruz.
Türkiye, kendi plastik atığını kâfi ölçüde geri dönüştüremiyor. Plastik hammadde muhtaçlığımızı gidermek için plastik atık ithal ediyoruz. Uzmanlara nazaran ithal etmek yerine kendi atığımızı geri dönüştürebiliriz.
Pek çok ülke “kullan-geri dönüştür-tekrar kullan” anlayışını benimseyerek etrafa hassas eserler tercih ederken ülkemizde geri dönüşüme rastgele bir kıymet verilmiyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) yayınladığı 2015 yılı raporuna nazaran Türkiye, çöpünün sadece yüzde 1’ini geri dönüşüme yolluyor. Atıkların kalanı ise katı atık alanına gönderiliyor. Science mecmuasında yayımlanan araştırmaya nazaran ise Türkiye, plastik atıkları geri dönüştürme konusunda en başarısız birinci 20 ülke ortasında.
Türkiye’de kişi başı plastik tüketimi son 3 yıl içinde yaklaşık yüzde 10 oranında artarak 90 kilogramı aştı. Yılda 25,8 milyon plastik atık üretiyoruz. Bu atıkların yüzde 20’sini ambalaj atıkları oluşturuyor. Ambalaj atıklarındaki geri dönüş oranı ise yüzde 20 düzeyinde.
Ülkemizdeki plastik kullanımını azaltmak emeliyle 1 Ocak 2019’da fiyatsız poşet periyodu sona erdi. Etraf ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar’ın açıklamalarına nazaran poşet kullanımı, geçen yıla nazaran yüzde 75 azaldı. 2018’in Ocak ve Şubat aylarında 5 büyük zincir markette 600 milyon adet olan poşet kullanımı, 2019’da tıpkı periyotta 150 milyon adede düştü.
Ülkemizin plastik çöp yuvasına dönmemesi için geri dönüşüme itina göstermeli ve plastik atık ithalatını azaltmalıyız. Plastik poşet yasağı, ülkemizde olumlu yansılara neden oldu. Plastik kullanımını azaltacak emsal uygulamalar üzerinde çalışılmalı.
