500 yıl evvel sanat tarihinin akışını değiştiren Hollandalı ressam Pieter Bruegel’in fotoğrafları daha evvel gördüğünüz hiçbir şeye benzemiyor. Babil Kulesi, Karda Avcılar ve Icarus’un Düşüşü üzere mükemmel yapıtlarıyla bilinen Bruegel kimdir? Nerede ne vakit doğmuştur? Pieter Bruegel’in hayatı ve yapıtları hakkında bilmek istediğiniz her şey burada.
Kaynak: https://twitter.com/culturaltutor/sta…
Pieter Bruegel’in doğum tarihi ve yeri net olarak bilinmese de 1525 yılında Güney Hollanda’da, muhtemelen Bruegel isimli bir kasabada doğduğu düşünülüyor. Soyadını da buradan aldığı kestirim ediliyor.
Asıl soyadının Brueghel olduğu biliniyor lakin neden bilinmez kendisi soyadından “h” harfini atarak, fotoğraflarını daima Bruegel olarak imzaladı.
Ailesinin kökenleri hakkında ise kesin olan hiçbir şey bilmiyoruz. Bir kesim köylü bir geçmişi olduğunu düşünüyor.
Pieter Bruegel ‘in eserlerinin bedelini fark ettiğinizde, bu bilinmeyen hususlar sizin için yalnızca kıymetsiz bir ayrıntı olacaktır inanın.
Bruegel, 1552 yılında hareketli bir ticaret kenti olan Anvers’deki Ressamlar Birliği’ndeydi.
Ardından, seyahatlerinin eskizlerini yaptığı üç yıllık bir İtalya cinsine çıktı.
Bruegel 3 yıl sonra Antwerp’e döndüğünde orta sınıf için sanat üreten büyük bir yayınevinde çalışmaya başladı. Yaptığı şey epey ticari ve popülerdi.
Bruegel’in çizimlerinden düzinelerce kopya yapılıp satılıyordu.
Ancak bu sanatın daha evvel hiç olmadığı kadar inceleme altına alındığı Reformasyon devriydi… Avrupa’da kimi yerlerde, dini sanat yapıtları yasaklanmış ya da kısıtlanmıştı.
Bu sebeple Bruegel bir yeniliğe imza atarak, gerçekçi görünüm çizimlerine odaklanmaya başladı.
Manzara fotoğrafları, Avrupa sanatında asla hürmet duyulan bir cins değildi.
Avrupa’da birinci görüntü fotoğrafları Bruegel’den çabucak evvel ortaya çıktı.
Ama bu fotoğraflar büyük ölçüde dini yapıtlardı. Bruegel’in yaptıkları ise farklıydı. Bruegel görünümleri tıpkı günlük hayattaki üzere resmediyordu.
Sıradan insanların portreleri ve çizimleri de çok görülen bir şey değildi ta ki Bruegel onların düğünlerini, danslarını ve geleneklerini çizerek bunu normalleştirene kadar.
Bruegel de köylü bir aileden geliyordu ve bu insanları çizmekten keyif alıyordu lakin asla duygusal değildi.
Bruegel o kadar çok köylü karakteri resmetti ki bir müddet sonra kendisine bu yüzden ‘Köylü Bruegel’ denmeye başlandı.
Bruegel çizimlerinde, farklı mevsimlerin tasvir edildiği Ortaçağ takvim sanatı geleneğinden de yararlandı.
Kendi ülkesinden yaklaşık 120 farklı atasözünü görselleştirerek resmettiği yapıtları de var.
Anlayacağınız üzere, detaylarda ve kıssa anlatımında göz kamaştıran bir yeteneği vardı Bruegel’in.
‘Asi Meleklerin Düşüşü’ tablosunda o kadar ayrıntı var ki, Bruegel’in bunu nasıl resmettiğini hayal bile edemiyor insan.
Ayrıntıyı seven dikkatli sanatseverleri, Bruegel üzere ödüllendiren diğer bir ressam muhtemelen yoktur.
Bruegel, seçkin bulunan bir hayal gücüne sahipti. Fakat elbette etkilendiği şahıslar de var.
Örneğin, cehenneme benzeyen sahnelere sahip olan yapıtlarında Antwerp’te çok istek gören Hieronymus Bosch’tan etkilenmiştir.
Etkilenmek derken yanlış anlaşılmasın. Bruegel’in, tuhaf ve hudut bozucu ancak büsbütün sürükleyici dramaları üretmekte ondan aşağı kalır yanı da yoktu.
Hem Rönesans hem de Reformasyon, dini ve politik fikirleriyle birlikte yeni sanatsal akımlar başlatmıştı. Fakat Bruegel yapıtlarında, eski Orta Çağ sanatının ruhunu ve marjinalliğini müdafaaya devam etti.
Bu süreçte Bruegel’in fotoğrafları artık daha tanınan olmaya başladı. Bruegel’in çizimleri hala tıpkı derecede büyüleyici, detaylı kıssa anlatımlarıyla doluydu.
Bruegel’in yapıtlarını bir sinemaya benzetebiliriz. Onları saatlerce izleyip, her seferinde farklı detaylar ve ayrıntılar keşfedebilirsiniz.
Bruegel’in büyük ölçekli fotoğraflarını, onlarca farklı sahne ve karakterle dolu bir kıssa kitabına da benzetebiliriz.
Neye benzetirsek benzetelim, baktıkça her seferinde farklı bir keyif alınan, her seferinde farklı bir kıssayı fark edebileceğiniz eserler olduğu kesin.
Bruegel din hakkında da derinlemesine düşünen bir adamdı. Bruegel’in dini sanatı, İtalya’dakinden epey farklıydı.
İtalya’da gördüğümüz dini sanat yapıtlarında, perspektif ve kompozisyon hakkında klasik hoşluk ülküleri ve Rönesans fikirleri baskındı.
Sanat orada daha kolay ve daha zarifti ayrıyeten baştan sona idealize edilmişti.
Bruegel’in dini sahnelerinde ise klasik rastgele bir hoşluk kavramı görmüyoruz.
Bruegel İncil sahnelerini bile güya günümüzde geçiyormuş üzere tasvir etmiş.
Bruegel’in ‘Babil Kulesi’ yapıtına baktığımızda, hayal gücünün ne kadar ileri gidebileceğine şahit oluyoruz.
Her ne kadar diğerlerinden ilham alıyormuş üzere görünse de, Bruegel’in hayal gücü konusunda hakkını vermek gerekiyor.
Bruegel’in sanatının Antwerp halkı ortasında neden ve nasıl bu kadar tanınan olduğuna şaşırmak imkansız.
Bruegel için yapıtlarının açıklanması yahut entelektüelleştirilmesi gerekmeyen tanınan bir ressamdı diyebiliriz.
Bruegel, Rembrandt’tan Vermeer’e herkesin yolunu açan bir yenilikçiydi ve haklı olarak tarihin en büyük sanatkarlarından da biriydi.
Bruegel’in görünümlere ve sıradan insanların hayatlarına olan ilgisi, Hollanda Altın Çağı’nın temelini oluşturmuş diyebiliriz.
1569’da Bruegel’in vefatından sonra yapıtları oğulları aracılığıyla yaşadı. Ona ‘Yaşlı Bruegel’ denmesinin sebebi de bu.
Oğullarından Genç Pieter Bruegel, babasının yapıtlarını tekrar üretirken, Jan Bruegel ise sanatında doğal dünyaya odaklandı.
Bruegel’in bu otoportresi tam da beklediğimiz üzere. Duygusallıktan uzak ve idealize edilmemiş, birebir vakitte canlı ve hayat dolu.
Bruegel’in sanatı, 16. yüzyıl Antwerp vatandaşları için epeyce eğlenceliydi orası kesin…
Günümüzde ise Bruegel’in farklı bakış açısıyla dolu yapıtları tüm dünyada seviliyor.