2000’li yıllar nörobilim alanda muazzam gelişmelere sahne oldu. Birçok bilim insanına nazaran de şimdilik gösterilen gelişmeler şimdi 1/1000 düzeyinde. Geleceğin nörobilim bakımından ürkütücü olacağı kadar harika olacağına kesin.
2013 yılında Amerika’da yaklaşık 3 milyar dolar, Avrupa’da da yaklaşık 1.12 milyar avro beyin inisiyasyon çalışmalarına aktarılacağını açıklamışlardı. Bu yüksek bütçeler bizleri nelerin bekleyeceğinin habercisi oldular aslında. Unutmamalıyız asıl kıymetli olan insanların hayat kalitelerinin artması. 2050 yılında yaklaşık 2 milyar insanın psikiyatrik ve nörolojik meselelerden kaynaklı sıhhat sorunları yaşayacağı iddia ediliyor. Hem insan hayatına hem de ülkelerin sıhhat sistemlerine büyük külfet. O vakit hastalanmadan tedbir alınmalı.
Neyse biz gelelim harika atletlerimize, üstün öğrencilerimize, üstün mühendislerimize.
2013 yılında MIT bilim insanları farelerde beyinde kaydedilen bir anıyı yok ettiler. Yok ederken bu bilginin oluştuğu sırada meydana gelen değişiklikleri kaydettiler ve onları kodlayarak bilgisayar datalarına çevirdiler. Daha da değişik olanı bu anıyı daha evvel deneyim etmemiş diğer bir fareye aktardılar. Bir nevi bellek okudular, kodladılar ve belleği diğer bir fareye aktardılar. Tabi bu süreç yalnızca öğretilen bir davranış üzerinde, kısıtlı bir bellek üzerinde gerçekleştirildi. Bu sürecin ayrıntısına girmeyeceğim, sıkılabiliriz.
Beynimize baktığımızda çok kısa periyodik hafıza (duyusal hafıza) beynimizin ön kısmında prefrontal kortekste, kısa müddetli hafızaların prefrontal korteks ve başka neokorteks bölgelerinde, uzun vadeli hafızlarında hipokampüs ve neokorteks bölgelerinde depolandığı hipotezine inanılmaktadır. Lakin daha kesin olanı, kısa müddetli ve uzun müddetli belleğin geçişinin hipokampüs olmasıdır. Ve yapay hipokampüsünde farelere aktarıldığını düşünürsek mevzumuza giriş yapmış oluruz. Şunu da unutmamalıyız, gereksiz bilgilerin hafızaya alınmamasının arkasında yatan biyolojik nedenler şimdi net değil.
Eğer ki evvelce yapıldığı üzere, öğretilen bir özelliği kodlayarak uzun müddetli belleğe depolayabilirsek ve bunu bir bilgisayar ile gerçekleştirebilirsek, ki verdiğim fare örneği bu halde düzenlendi, o vakit birtakım özelliklerimizi deşifre etmiş oluruz. Dahası da bu öğrenilmiş ve kodlanmış bilgileri çip yardımıyla öbür bir canlıya aktarabilirsek, ki yine verdiğim fare deneyinde bu halde gerçekleşmişti, o vakit bir özelliği, öğrenilmiş bir bilgiyi yahut biraz daha geliştirebilirsek bir yeteneği bir canlıdan başkasına aktarabileceğimizin önü açılmış olur. Tabi burada transfer şimdilik tıpkı çeşitler ortasında, yani bir maymundan beşere değil.
O vakit İbrahim Çolak üzere yetenekli bir jimnastikçiyi; Cedi Osman yahut Hidayet Türkoğlu üzere başarılı basketbolcuları; Emre Belezoğlu, Sergen Yalçın yahut Arda Güler üzere yetenekli futbolcuları; birçok Semih Saygınerleri, Ebrarları daha fazla yetiştirebilmenin önü açılabilir. Tabi ki geriye yalnızca çok çalışmak kalıyor. Hatırlarsınız, çok fazla tartışılan 10.000 saat kuralı vardır, tahminen de bu uygulamalar ile saat kurallarından da arınacağız.
Veya düşünsenize, benim uzun bellekte depo edilen genetik bilgilerini bir lise öğrencisine aktardığımızı. Yahut Aziz Sancar’daki bilgileri bir ortaokul öğrencisine aktarabildiğimizi, neler değişir neler? Güzele kullanabilirsek çok hoş işlere hamile, o yüzden bin defa teşekkür edelim Konnektom projesine. Biz burada yazıyoruz, tahminen de Elon Musk çoktan beyinleri birbirine bağladı.
Sadece spor mu, değil tabi ki, bu muhtemel uygulama okullarında geleceğini sorgulatabilir. Beş yaşına gelen bir çocuğa birinci öğretim çipi konduğunu hayal edin. Beki de okul hayatı çok daha farklı yerlere evrilecek. Fakat tabi bunlar şimdilik hipotezler, bu bahis da ne diziler ne sinemalar çekilir, farkındayım.
Tüm bu yazdıklarımı tahminen de şuna içinde bulunduğu duruma adapte olan beynimiz kaldıramaz. Beynimizin mümkün yeni gelişmelere, daha faal olma ismine olabilecek anatomik değişimlere şimdilik hazır olmadığını da belirteyim. Örneğin nöron sayısının artması ile meydana gelebilecek işlev kazanımının altından kalkabilecek durumda değil beynimiz. O yüzden bu tip gelişmelerin alt yapısı kesinlikle olmalı, lakin uygulamaya geçişte çok dikkatli davranılmalı.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
