Borsada devre kesme uygulaması merak edilen süreçlerden biri. Borsa ile ilgilenenlerin kesinlikle öğrenmesi gereken bu kavram hakkında bilmeniz gereken her şey bu içerikte. Borsada devre kesme nedir, birinci ne vakit uygulanmış üzere soruların yanıtlarını merak edenleri içeriğe alalım!
Borsa İstanbul devre kesici uygulamasını kendi sitesinde şu biçimde açıklamış:
‘Bir sermaye piyasası aracında süreçler seansın daima süreç kısmında çok fiyat formülü ile yürütülürken makul bir referans paha üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin Borsa tarafından belirlenmiş olan eşik kıymetlere (oranlara) ulaşması yahut aşması hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının süreçleri süreksiz mühlet ile buyruk toplama etabına alınacaktır. İlgili sermaye piyasası aracında tek fiyat sistemi kullanılarak fiyat belirlemesi yapılır. Tek fiyat usulüne ait süreçlerin tamamlanmasının akabinde ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri tekrar seansın daima süreç kısmına alınır ve süreçlere çok fiyat formülü ile devam edilir.’
Borsa İstanbul tarafından devre kesme süreci birinci sefer 2015 yılında uygulandı.
Diğer ismi Otomatik Seans Durdurma Sistemi olan devre kesme uygulaması ile süreçler durdurularak yatırımcıya bilgi edinebilmesi için fırsat veriliyor.
Devre kesme, borsadaki yatırımcıları korumak için geliştirilmiş bir uygulama. Bu uygulamada yatırımcıları koruyabilmek için borsadaki alım ve satımı süreçleri bir müddetliğine durduruluyor.
Borsada süreç yapan yatırımcıların oluşan fiyat dalgalanmalarından negatif istikamette etkileneceği vakitlerde devre kesici uygulaması kullanılıyor.
Bu uygulamanın asıl emeli panik satışlarını engellemek. Panik alımlar olduğunda da yeniden bu uygulama kullanılabiliyor.
Devre kesici uygulaması, borsada inançlı süreç sağlayabilmek için son derece gerekli.
Bir payın fiyatında ani bir düşüş yahut yükseliş olduğunda borsa, devre kesici uygulamasıyla bu duruma müdahale ediyor.
Bir payın fiyatında meydana gelen %5 düşüş yahut %10 yükseliş olduğunda devre kesici uygulaması ile bu duruma müdahale edilir ve bütün buyruklar iptal edilir.
Devre kesici uygulaması için dışarıdan bir müdahaleye gerek yok. Bu uygulama, kurallar gerçekleştiğinde otomatik olarak devreye giriyor.
Yani devre kesici senet fiyatlarını algılıyor ve piyasadaki pay senedi buyruklarını otomatik olarak iptale çeviriyor.
Devre kesici uygulaması hem BIST100 üzere geniş piyasa endeksleri için hem de pay senetleri için kullanılıyor.
BIST100 endeksinde birinci eşik olarak %5 ve daha fazla düşmesi halinde devre kesici uygulanıyor. Belirlenen ikinci eşik ise %7 ve daha fazla düşme.
Borsa İstanbul’da devre kesici uygulaması başlatıldığında birinci 20 dakika hiçbir süreç yapılamaz. 20 dakikanın sonunda 5 dakika boyunca devre kesici uygulandığındaki sabit fiyattan buyruklar toplanır.
Daha sonraki 5 dakikada ise buyruklar eşlenerek en çok buyruğu gerçekleştirmek için tek bir fiyat üzerinden bütün buyruklar gerçekleştirilir.
Toplam 30 dakikalık sürecin sonunda devre kesici uygulaması son buluyor. Daima fiyat usulü ile borsada süreçler devre kesme uygulaması öncesine dönüyor.
Hisseler için devre kesici uygulaması biraz daha farklı. Borsa İstanbul’da pay senetleri 3 farklı pazar içerisinde bulunuyor. Devre kesici uygulaması da buna nazaran değişiyor.
Yıldız Pazar’daki paylar için devre kesici %10’da uygulanıyor. Ana Pazar’da bulunan paylar için devre kesici eşiği %7,5 ve Alt Pazar’da bulunan paylar için %5.
