ANKARA, 9 Ekim (Reuters) – Dolar/TL jeopolitik endişelerle 7,94’ü aşarak yeni zirveye yükselirken, TL dolar karşısında gelişmekte olan para birimlerinden açık ara negatif ayrışarak değer kaybediyor.
TL’de dolar karşısında Çarşamba günü yaklaşık %1 değer kaybı yaşanırken, benzer para birimlerinde %1’i aşan değer kazançları bulunuyordu. TL dün dolar karşısında %0,7 değer kaybı yaşarken benzer para birimlerinde yatay seyir izleniyordu.
TL’de negatif ayrışmaya neden olan jeopolitik gelişmeler arasında AB ile tansiyonun yeniden artması endişesi, Azerbaycan – Ermenistan gerilimi ve S-400 hava savunma sistemleri konusunda devam eden süreç yer alıyor.
Enflasyon verilerine ilişkin endişeler de TL’de baskı unsuru olmayı sürdürüyor. TÜİK Eylül sonu itibarıyla yıllık enflasyonun %11.75 olduğunu açıklamasına karşın Johns Hopkins Üniversitesi’nden Steve Hanke Türkiye’de sokakta hissedilen enflasyonun %38 olduğunu belirtiyor.
Başta enflasyon olmak üzere TÜİK verilerine ilişkin endişeler 2019 yılından beri belirginleşmiş durumda. TÜİK’in enflasyonu olduğundan daha düşük gösterdiği iddiaları nedeniyle geçen yıldan beri birçok kez TBMM’ye soru önergesi verildi.
TCMB SIKILAŞTIRMAYI BELİRGİNLEŞTİRİYOR
Merkez Bankası (TCMB) ise likidite adımlarıyla piyasaya sağladığı fonlamanın maliyetini yükseltmeye devam ediyor. Dün itibarıyla ortalama fonlama maliyeti CBTWACF= %11.56’ya yükseldi. Gecelik faizler bankanın faiz koridorunun üst bandı olan %11.75’i de aşarak %12.5’in üzerine çıkarken, banka sıkılaştırma adımlarına devam ediyor.
Gecelik faizler hakkında gösterge olan TLREF .TLREF %12.57’e kadar yükseldi. Bankacılar TCMB’nin gecelik faizleri %11.75 ile %13.25 arasına taşıyacağını ve ortalama fonlama maliyetinin de bu seviyelere kademeli yaklaşacağını tahmin ediyorlar. Sıkılaştırma adımlarının belirginleşmesiyle birlikte bankaların TCMB’nin mevcut faiz koridorundaki en üst oran olan %13.25 seviyesindeki GLP’nin de ana fonlama kaynağı olmasa da kullanılmaya başlanması olası görülüyor.
Dolar/TL yeni zirve olan 7,9475’e kadar yükseldikten sonra bu sabah saat 08.44’te 7,9300 / 7,9460, euro/TL 9,3368 / 9,3568 seviyesinde bulunuyor. Sepet bazında TL ise aynı saatte 8,6334 / 8,6514 seviyesinde.
JEOPOLİTİK GERİLİM YENİDEN ARTIYOR
Avrupa Komisyonu Türkiye için yıllık değerlendirmesinde Türkiye’nin Avrupa Birliği’nden uzaklaşmaya devam ettiğini belirtirken dün de 1974 yılından beri kapalı olan Maraş’ın bir bölümü yeniden açıldı.
Türkiye’nin ABD ile ilişkilerinin gerilmesine neden olan, Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerinin akibetine ilişkin gelişmeler de piyasada endişe kaynağı.
NATO müttefiki iki ülke arasındaki ilişki geçen sene Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemleri alması nedeniyle bozulmuş; ABD Türkiye’yi yaptırım uygulamakla tehdit ederken, F-35 savaş uçağı programından çıkarmıştı. gerilimi de jeopolitik endişeler arasındaki yerini koruyor.
TAHVİLE YABANCI GİRİŞİ GÖRÜLDÜ, LOKALLER TL’YE GÜVENMİYOR
TCMB’nin dün açıkladığı verilere göre yılbaşından beri yabancı yatırımcının 13,5 milyar dolara ulaşan tahvil ve hisse senedi piyasasından çıkışları geçen hafta itibarıyla 13 milyar dolara geriledi. Yabancı yatırımcılar %20 – 25’lerden %3’e doğru gerileyen iç borçlanma senetlerindeki payını geçen hafta yaklaşık 480 milyon dolar arttırdılar.
Bankacılar TCMB’nin sıkılaştırma ve BDDK’nın normalleşme adımları sonrası başlayan girişin devam edip etmeyeceğinin yakından izleneceğini belirtiyor. Hisse senetlerinde geçen hafta giriş ise 130 milyon dolar oldu.
Öte yandan dün açıklanan verilere göre lokallerin döviz ve altın cinsi varlıkları yaklaşık 100 milyon dolar arttı.
Dağılıma bakıldığında gerçek kişilerde 1,25 milyar dolar artış yaşanırken kurumsallarda 1,15 milyar dolar azalış yaşandı. TCMB’nin sıkılaştırma adımları sonrası bankacılar lokallerin döviz varlıklarının bir kısmını TL’ye çevirip çevirmeyeceğini yakından izliyorlardı.
PPK adımlarının ardından TL’ye sınırlı dönüş olsa da bu henüz belirgin bir trend haline gelmedi. Aksine jeopolitik tansiyonunun arttığı dönemde bireysellerin yeniden döviz mevduatını artırma eğilimine girdikleri görüldü.
Türkiye’nin 5 yıllık kredi iflas takası primi (CDS) ise 500 baz puan civarında seyrediyor. 570 puandan düşüşe geçen CDS’te jeopolitik tansiyon nedeniyle 500 baz puandan yükseliş yaşanmaya başladı. CDS bugün saat 09.00’da 521 / 531 seviyesindeydi.
