Dünyada pandemi çıkışı beşerler özgürlüğüne kavuşmayı beklerken, yıllar yıllar sonra enflasyonla tanıştılar. Birdeki durum daha vahim hani finans uzmanları havalı havalı tahlillerinde der ya: ‘Negatif ayrışma’ o misal. Fakat dünyada da durumun parlak olmadığını biliyoruz. Tabi her ülke kendi epistemolojik kopuşunu yaşadığından problemler da farklılaşıyor. Kendi özelinde her ülkenin hassasiyetleri de farklı olurken, dünya genelinde faiz artışlarının agresiflik düzeyi resesyon dehşetleri taşırken, şimdi gerçekleşmeyen bu beklentiler tahminen de sinsi sinsi ortamızda dolaşıyor.
Bir ülkenin iktisadında faiz her şey demek değildir lakin birçok alanda tesirlidir. Bilhassa istikrar ve zamanlama ögesi olarak öne çıkar.
Bizim mevzumuz bu içerikte istihdam olduğuna nazaran, dünyada faiz artışı olan ülkelerde resesyondan korkulduğu yazılıyor. Dünyada istihdam nasıl etkilenmiş gelin birlikte bakalım.
Kasım ayında Facebook ve Instagram’ın sahibi Meta Platform, 11 bin kişiyi işten çıkarma kararı aldı. İşten çıkarmalar Meta’nın 18 yıllık tarihindeki birinci büyük ölçekli toplu işten çıkarma oldu.
Çinli elektronik şirketi Xiaomi çalışan sayısını yüzde 15 azaltacağını açıklamıştı. 2022 Eylül sonunda Xiaomi’nin 32 bin kişi Çin’de olmak üzere 35 bin 314 çalışanı bulunuyordu.
İşten çıkarmalar 2022’nin sonunda duyurulduğu üzere 2023’te hızlanarak devam etti. Dünya devleri istihdamda küçülmeye gidiyordu. Abidin (Dino) bize resesyonu mu çiziyordu?
Google’ın çatı şirketi Alphabet, sıhhat bilimleri kısmı Verily’da iş gücünü yüzde 15 azaltarak 240 kişiyi işten çıkaracaklarını belirtti.
Dünyanın en büyük varlık idare şirketi olan BlackRock, global iş gücünü yüzde 2,5 azaltmayı, 500 çalışanını işten çıkarmayı planladığını bildirerek, 2019 yılından bu yana birinci sefer işten çıkarma yapacağını belirtti.
Teknoloji bölümündeki işten çıkarma dalgasına Yahoo da katılarak, reklam teknolojisi kısmında yine yapılanmaya yönelik birinci cinste 1000 çalışanını işten çıkaracağını açıklamıştı.
Disney CEO’su Bob Iger, maliyetleri azaltma ve Disney+’ı karlı hale getirmek için tekrar yapılanma çerçevesinde 7 bin kişiyi işten çıkaracakları söylemişti.
Yılın birinci günlerinde Goldman Sachs da bugüne kadarki en büyük işten çıkarmalarından birine hazırlandığı duyulmuştu. Çalışan sayısının 3200 kişi azaltılacağı belirtilirken, CEO David Solomon’un vazifeye geldiği tarihten bu yana toplam çalışan sayısı yüzde 34 artarak Eylül 2022 sonunda 49 bini aşmıştı.
Bir de özel durumlardan etkilenenler oldu. Twitter’ı satın almasıyla Elon Musk, çalışanlar ortasında resmen kıyım yaparken, çok tartışılan kararlara da imza attığı söylendi.
Türkiye’de de TÜİK’in açıkladığı istihdam ve işsizlik datalarında çok büyük değişimler görülmezken, güzelleşme olmadığı da görülüyor.
Geçen haftalarda da ABD’de başlayan bankacılık krizinin de tesiriyle hali hazırda sıkıntılı olan 166 yılı İsviçre bankası Credit Suisse, UBS tarafından devralınmıştı. Fakat işten çıkarmaların da yolda olduğu haberi yayılmıştı.
Herkes işten çıkarma yapmadı. İşe alım yapıp büyüyen şirketler de azdı lakin vardı.
TÜİK işsizlik verisiyle de kapayalım. 2022 yılında Türkiye’de işsizlik oranı yüzde 10,4 olurken, 2023 Ocak’ta 9,7 olarak açıklandı. Aşağıda da 2014-2022 işsizlik ve istihdamdaki seyri görüyorsunuz.