Arjantin, dünyanın en yüksek enflasyon oranlarından birine sahip ülkeler ortasında yer alıyor. Halkın alım gücü gün be gün erirken, nasıl ayakta kalıyorlar? Enflasyonla baş etme teknikleri neler?
Kaynak: https://youtu.be/NLNKRexj5O8
1980’lerin sonu 90’ların başında yüzde 20 bin 266 ile rekor enflasyon oranları görülen Arjantin’de 2000’lerin başı da krizlerle geçmişti. Kronik enflasyon meselesini çözemeyen Arjantin’de son açıklanan enflasyon oranı yüzde 115,6 oldu.
Peki, Arjantin 1900’lerin başında gelişmiş ülke sınıfındayken nasıl oldu da kategori düşerek yüksek enflasyonla daima çaba etmeye çalışır hale geldi? Doğal kaynakları olan bu ülkede halk bu kadar yüksek enflasyonla nasıl başa çıkıyor (ya da çıkabiliyor mu)?
Dünyanın değerli futbol ülkelerinin başında gelen Arjantin’de, tarım iktisatta kıymetli bir yer tutuyor.
Soya, mısır, et üzere eserlerde dünyanın değerli ihracatçılarından olurken, biodizel’de önder neredeyse pozisyonda. Kaya gazı ve doğal gaz rezervleri de hatırı sayılır olan Arjantin’de petrol muhtaçlığı kendi kendine yeten bir durumda olmasının yanında ihracat gelirinin yüzde 10’u petrolden geliyor. Elektrikli otomobillerin pillerinin ana hammaddesi olan lityum da Arjantin’de bulunuyor.
Arjantin nüfusunun yüklü eğitim oranı da yüksek olurken, turizm de gelirlerinde kıymetli bir yer tutuyor.
Arjantin’de iktisattaki problemlerin temeli siyasi kutuplaşma olarak görülüyor. Sol popülizm bir yanda liberaller öbür yandan ülkede hangisi gelirse gelsin uygulanan siyasetler girdaptan çıkmaya yetmiyor.
Juan Domingo Perón ile başladığı düşünülen, iktisattaki sıkıntıların toplumsal hükümetle başlaması farklı bir çelişki getiriyor.
Sosyal devlet sisteminin güçlü olduğu Arjantin’de, bir yanda harcamaları şişirenler bir yanda da kemer sıkmayı abartanlar bulunurken, tekraren ve günümüzde de IMF’le çalışmaya devam edilmesi meselelerin kalıcı tahlillerden uzak olmasını sağlıyor.
Günümüzde de istikrar oluşmaması Arjantin iktisadında kronik meselelerin sürmesine yol açarken, 1 ABD Dolar 16,71 Arjantin Peso’suna eşit durumda.
Tabi bu durum resmiyette görünen, Arjantin’de o kadar çok kur var ki! Hatta halkın, 200 dolar alım sonu da bulunuyor. Bu yüzden karaborsada dolar alımları yapılırken, resmi kurun neredeyse iki katı bir oran bulunuyor.
Orta kesim parasının bedelini korumak için elinde yerli para ünitesi peso tutmuyor. Parası olan dolar ya da euro alıyor. ABD’den sonra en çok dolar bulunan ülke Arjantin olurken, dolar ülkenin her yerinde de geçerli oluyor.
Sendikaların güçlü olduğu ve personel sınıfının kelam hakkı olan Arjantin’de şirketler yılda en az iki kere maaş artışları yapıyor. Şirketlerin yaklaşık yarısı 3 ya da daha fazla devirde maaş artırımı yapıyor.
Parası olan birikim yapamayacağı için tüketim eserlerine yöneliyor. Taksitli alışveriş ve faizsiz krediler de halk için bu kadar yüksek enflasyonda kârlı hale geliyor.
Yüzde 40’ı yoksulluk hududu altında kalan Arjantin’de bu biçimde tüketim yapamayanlar da daha fazla çalışıyor, ek iş yapıyor, ikinci el alışveriş pazarlarında takas yoluyla alışverişe yöneliyor.
Tüketim yapabilenlerin birçok günlük harcamalarını da kısmıyor. Buenos Aires’te restoranların randevu sistemleri bulunuyor ve birçok da 1 yıl rezerve halde görünüyor. Her gün daha değerli hale gelen her eser ve hizmet Arjantin’de satın alınıyor. Ne dersiniz Türkiye’deki tüketime benziyor mu?
Belgeselin tamamını buradan izleyebilirsiniz: Arjantin Enflasyon ile Nasıl Gayret Ediyor? | Küçük Belgesel #ekonomi #belgesel
