Enflasyonla yükselen maliyetler, eserlerin fiyat etiketlerine çok süratli yansıyor. Beslenme, barınma, giyinme ve ulaşım üzere temel gereksinimlerde son yıllarda daha da çok hissettiğimiz fiyat artışları, yalnızca etiketlerde görülmeyebiliyor. Kalite, gramaj üzere ayarlamalarsa hissedilmeyen enflasyon kısmına giriyor. Buna iktisatta ‘shrinkflation’ deniyor. Yani fiyat artışını abartmadan gramajın, kalitenin düşmesi suretiyle maliyeti düşürerek kârı maksimize etmek.
Enflasyon, dünyada da Türkiye’de de sorun olmaya devam ederken, ülkemizde yaşanılan ve hissedilen oranların daha yüksek olması alım gücünü yerle bir ediyor.
Gıda enflasyonuyla da dünyanın ‘top 10 list’ine giren Türkiye’de etiket okuma yaygın olmadığından eserlerin gramajında ne kaybettiğimizi bilmiyoruz. Öbür yandan da dokumada de küçülen kıyafetler bir yana 10-15 yıl evvel alınan kıyafetlerin hala giyebiliyor olmasına rağmen son 2 yılda alınan eserlerin eskiyor olması da bir çelişki sanıyorsanız, buyurun sizler için liste yaptık.
Abur cuburla başlıyoruz. 2-3 yıl evvel 180 gram olan çekirdek artık iki katı fiyata fakat 136 gram olarak satılıyor. Artış %100 görünürken, aslında %165 oranında oluyor.
İlk görsel 31.10.2019 – 20.11.2019 periyoduna, ikinci görsel de 22.12.2022 – 11.01.2023 periyoduna ilişkin birebir marketin indirim kataloğundan. Yaklaşık 3 kat ya da yüzde 200 görünen fiyat artışı aslında 292 oranında olmuş.
Yumurtada fiyat artışı yaklaşık yüzde 190 olurken, bu eserde görülmese de marketlerde son 1 yıldır 30’lu satılan kolilerin 20’li olduğu dikkatlerden kaçıyor.
Geçmişte 330 ml olarak satılan kutu içecekler tasarım değişikliğine gidildiğinden bu yana artık 250 ml olarak satılıyor.
2020 yılı Ağustos ayında 76 gram olarak satılan bisküvi artık 244 gram bölü 4 olduğundan 61 gram olarak satılıyor.
Eskiden “küçük kutu” süt ya da meyve suları 200 ml olurdu. Artık değil: 180 ml.
Kıyafetlerde tasarım, tercihler, stil ve akımlardan bağımsız olarak “crop” harici tişört bulamama problemleri, bir ölçü da ‘ekonomik akımlar olabilir mi?’ diye düşündürüyor.
Bunu yaşamayan var mı? Bir kullanıcının paylaştığı eski kıyafeti üzerinden gelen yorumlar enflasyonla düşen kaliteyi de gözümüze sokuyor.
Tekstilde eski kalitenin bulunamaması da sorun oluyor.
Dövize endeksli kesimlerden biri olan dokumacılık bölümünde emek ağır da olunca son yıllarda maliyetler çok yükseldi.
Bu da kaliteyi etkiledi.
Sosyal medyada çok yankı bulan paylaşımlarla,
10-15 yıl öncesine ilişkin kıyafetlerini kullananlarla,
Yeni kıyafetlerini birkaç ay içinde kullanamayanlar birebir bireyler oluyor.
Planlı bir tüketim çılgınlığı ile enflasyon mu birleşiyor?
Sizin örnekleriniz neler? Yorumlara bekliyoruz.
