2021’den bu yana Türkiye’deki yaşanan enflasyonist ortam alım gücünü eritirken, mesken fiyatlarında yükseliş dalgası önden gelse de enflasyonla birlikte tırmanışa geçmişti. Mesken fiyatlarının tesiriyle yükselen kiralar, İstanbul başta olmak üzere Türkiye genelinde lakin bilhassa büyükşehirlerde barınma krizine gerçek yol aldı. Bu nedenlerde birinci sırada enflasyon gelse de, kur, arsa ve personellik gibi maliyetlerdeki artışlar, yabancıların vatandaşlık ve oturum nedeniyle yaptıkları alımlar üzere birçok neden bulunuyor. Konut tarafında sorunlar, nedenleri ve tahlil teklifleri uzmanlar tarafından geliyor.
Ekonomist Dr. Burcu Aydın Özüdoğru, dünyada da görülen konut fiyatlarındaki yükseliş tablosunda Türkiye’nin yerini gösteren bir grafik paylaşıyor.
Dr. Buğra Gökçe de bu bahisteki bilgiler eşliğinde durumu inceliyor. Bilgilerin ortaya çıkardığı tabloyu ve neden toplumsal konutları da içeren kapsayıcı bir konut siyasetine muhtaçlık olduğunu anlattı.
‘Türkiye’de konut sahipliği oranı 2002 yılında yüzde 73 seviyesindeyken, bugün yüzde 56’ya düşmüş durumda. 2002 yılında Türkiye nüfusu 65 milyonken bugün 85 milyona ulaştı. 2002 yılında Türkiye’de 16 milyon 500 bin hanenin yaklaşık 12 milyonu konut sahibiydi. Bugün yaklaşık 25 milyon hane var. Yaklaşık 11 milyon hane konut sahibi değil.’
“Avrupa’da durum ne? Ne yazık ki Avrupa’da en düşük konut sahiplik oranına sahip ülkelerden biri Türkiye. Konut sahipliği oranı Romanya’da yüzde 96, Macaristan’da 91, Polonya’da 85, İspanya ve İtalya’da yüzde 85 düzeyindeyken bizde yüzde 56,7. Konut teminatından yoksunuz.”
“Şimdi bir diğer değerli grafik. İkamet edilen bina yaşına nazaran Türkiye genelinde vatandaşlarımızın yalnızca yüzde 47’sinin 2000 yılı sonrasında yapılan konutlarda yaşadığını görüyoruz. Yani halkın yüzde 53’ünün oturduğu konutlar 2000 yılı öncesinde ve görece riskli.”
“Peki vatandaşlarımızın oturduğu konutların durumu ne?”
‘Her 3 vatandaşımızdan biri sızdıran çatı, nemli duvar, çürümüş pencere ve tamirat muhtaçlığı olan bir konutta yaşıyor. Tekrar her 3 vatandaşımızdan biri izolasyon sorunu nedeniyle ısınamıyor yada ısı verimliliği sıkıntımız var!’
“2012 yılında yapılan düzenleme nedeniyle yabancılar da yüksek oranda konut aldılar. Bu da konut piyasasındaki fiyat istikrarını etkiledi. 11 yılda toplam 357 bin konut yabancıların mülkiyetine geçti. Bu çok kıymetli bir sayı.”
“Peki ne yapılabilir?”
-
Planlama.
-
Kamu toplumsal konut üretimini çeşitlendirmeli ve vatandaşlara toplumsal konut arz etmelidir.
-
Boş konutlar tespit edilmeli.
-
Konut sahibi olmak isteyen alt gelir kümesi vatandaşlara ve/veya dezavantajlı bölümlere uzun vadeli ve uygun şartlı kredi imkanları sağlanmalıdır.
-
Konut üretiminde çağdaş bir şartname, kodlama ve maliyet sistemi ortaya konmalıdır.
-
Yabancılara konut satışı belli bir mühlet durdurulmalı.
AB-27’de konut sahipliği ortalaması yüzde 70. Bu oranın üstüne çıkmak mümkün. Kâfi ki akılcı, bilimsel siyasetleri uygulayalım.
Bu tespitlere uzmanlar da yorum yaptı.
Konut sahipliği kadar, yapı stoğu da dikkat çeken bir gerçek olurken,
Konut alımlarında fiyatlardaki yükselişler ana etken olurken,
Faiz indirimlerine rağmen kredi faizlerindeki tesirin bilakis olması da tesirli oluyor.
👇
👇
👇
👇
Sizce konut sahipliğindeki düşüş,
Deprem gerçeği olan ülkemizde yapı kalitesi üzere meseleler nasıl çözülür?
Yorumlarda buluşalım.
