Bir şeyi öngören ilk kişi olmak bir ayrıcalıktır — özellikle de haklıysanız.
Bu yüzden Zug, İsviçre merkezli petrol risk danışmanlığı firması PetroMatrix'ten Olivier Jakob tüm dünyayı saran yeni korona virüs korkusuna “2020'nin Siyah Kuğu'su” dediğinde, ham petrol piyasalarından biraz tepki çekmişti. Petrol tacirleri, henüz bilinen sayısı çok azken bu tanımın yerinde olup olmadığından emin değildi.
Geçmişteki Siyah Kuğu gelişmeleri; 1997 Asya Mali Krizi, 2000 Dotcom Krizi, 2001 İkiz Kulelere Saldırılar, 2008 Küresel Mali Krizi, 2009 Avrupa Kamu Borçları Krizi, 2014 Petrol Piyasası Çöküşü ve 2016 Brexit Oylaması'ydı. Korona virüsün benzer çapta bir krize dönüşüp dönüşmeyeceği ise henüz belirsiz.
Bu sebeple, Perşembe günü sona ermeden en az iki medya kuruluşu — Londra bazlı Financial Times ile Toronto bazlı The Globe and Mail – Jakob'un 2019-nCoV olarak adlandırılan virüse yönelik en derin korkularını ortaya döktüğü yazının derinlemesine bir analizini yaptı.
Muhtemelen şu an serinin üçüncü analizini okuyorsunuz. Perşembe günü Investing.com için kaleme aldığım petrol raporunda Jakob'un yazısına sadece kısa bir atıfta bulunmanın ardından, asıl incelemeyi bu yazıya bıraktım.
Rus petrol şirketi Lukoil ve ABD emtia grubu Cargill gibi şirketlerde tacirlik ve risk yöneticiliği gibi rollerde görev almanın ardından son 14 yıldır PetroMatrix'te çalışan Jakob'a göre, “2020 korona virüs formunda bir Siyah Kuğu gelişmesiyle başlıyor.”
Korona Virüs: Risk Yöneticilerinin “Sevmediği” Bir Belirsizlik
“Siyah Kuğu, bir duruma yönelik normal beklentinin çok ötesinde, öngörülemez bir gelişmedir ve potansiyel ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu da risk yöneticilerinin sevmediği bir gelişmedir.”
Jakob, 2019-nCoV'un petrol üzerindeki muhtemel etkisinin — 18 ölümün, 600'ün üzerinde vakanın ve Çin'in 11 milyon nüfuslu Wuhan şehrinin karantinaya alınmasının ardından — Libya'da geçen hafta yaşanan arz kesintilerinden ve geçen Eylül'de Suudiler'e yönelik saldırılar sonrasında küresel petrol arzında yaşanan bozulmaya şimdiden daha ağır bastığını belirtti.
“Suudi Arabistan ve Libya'da yakın geçmişte arzda yaşanan gelişmeler Siyah Kuğu değildi çünkü bir miktar risk beklentisi içeriyorlardı.”
“Libya'nın petrol arzında yaşanan aksamalar sürpriz değil, bu yüzden bu gelişmeye yönelik manşetler piyasada önemli bir etki yaratmadı. Bu aksamanın fiyata olan etkisi ekran yerine fiziksel pazardan gelecek.”
“Tamamen Sürpriz”, Henüz Gerçek Bir Hasar Tespiti Yok
“Diğer yandan korona virüs tam bir sürpriz olarak geldi. Ciddi etki yaratma potansiyeline sahip ancak kimse henüz gerçek bir hasar tespiti yapamıyor.”
Goldman Sachs Salı günü 2019-nCoV'un küresel petrol talebine günlük 170.000 varil jet yakıtı da dahil olmak üzere toplamda ortalama 260.000 varil zarar vereceğini belirtmişti. Şirket, analizini 2003 yılında petrol de dahil olmak üzere küresel piyasaları sarsan SARS salgınıyla kıyaslamaya dayandırdı.
Jakob da yine Çin'de ortaya çıkan SARS'la yapılacak bir kıyaslamanın önemini kabul etti. Ancak Çin artık dünya ekonomisi için 2003'tekinden çok daha önem arz ediyor ve ülkenin rafineri kapasitesindeki artışla birlikte yerel talepte bir azalma kendi enerji sektörüne ve sonuç olarak dünya enerji sektörüne büyük zarar verecek.
Jet Yakıtına Yönelik Bahar Talebi Sorgulanıyor
Goldman Sachs'ın ortaya koyduğu manzaraya atıfta bulunan Jakob'a göre mevcut görüntü jet yakıtına yönelik bahar talebinin şimdiden sorgulanmaya başladığı.
“Korona virüs rafineri marjları için bir zayıflık ivmelendiricisi olabilir ve bu da Brent deporunu olumsuz etkileyecektir. Korona virüs “eskilerin” risk değerlendirmelerinin petrol piyasalarına geri dönüşü.”
Teknolojideki gelişim arzdaki aksamaların boyutunu 24 saatin altında görmeyi mümkün kılsa da, “uydu görüntüleri korona virüsün ciddiyetini hızlı bir şekilde ölçmekte yardımcı olmuyor ve bu da piyasanın muhtemel etki hakkında sadece spekülasyon yapabilmesi demek – tıpkı eskiden arzdaki gelişmelerin büyük spekülasyonlara yol açması gibi.”
Financial Times enerji sektörü köşe yazarı David Sheppard Jakob'ın teorisini destekliyor.
“Şimdi Sat, Sonra Endişelen”
Sheppard'a göre tacirler korona virüsün tam etkisini şimdiden göremeseler de, Libya'daki arz aksamasının ardından piyasanın yükselişe geçme gücünün olmadığına ikna olan boğalar “şimdi satıp, sonuçlar hakkında endişelenmeyi sonraya bırakmayı daha güvenli” bir seçenek olarak bulacak.
Petrol fiyatları Perşembe günü son dokuz haftanın en düşük seviyelerine geriledi; WTI ve Brent yıl başındaki seviyelerinin sırasıyla %9 ve %6 altına indi.
Sheppard, Londra bazlı Energy Aspects'in yaptığı ve toplam yolcu sayısında azalma olsa bile uçuşların büyük bir çoğunluğunun devam etmesinin muhtemel olduğunu iddia ederek jet yakıtı talebinde bu bahar dramatik bir düşüş yaşanmayacağı ortaya koyan araştırmaya dikkat çekti.
“Ancak havayolu şirketlerinin yakıt fiyatlarına karşı nasıl bir korunma yapacağına bağlı olarak alıcıların bazı işlemleri iptal etmeye başlamaya zorunda kalmaları durumunda sektördeki problemler petrol fiyatlarında önemli etki yaratabilir. Tacirler tedbirli olmakta haklı.”
Petrol Fiyatlarını Tahmin Etmek “Bir Aptal Oyunu”
The Globa and Mail gazetesinin Avrupa bürosü şefi Eric Reguly'e göre, petrol fiyatlarını tahmin etmek “her zaman bir aptal oyunu”.
“Siyah Kuğu gelişmesinin gelmesiyle birlikte günümüz piyasasında doğru bahsi oynamak da özellikle zor, hatta imkansız.”
Reguly, Texas bazlı hukuk firması Haynes and Boone'un ortaya koyduğu verilere dikkat çekiyor. Firmaya göre çoğunluğunu petrol ve doğalgaz üreticileri ile petrol sahası hizmetleri şirketlerinin oluşturduğu 50 ABD'li şirket 2019'un ilk dokuz ayında iflas etti.
“Petrol tacirleri ve enerji yatırımcıları kendilerini bu korona virüs kabusundan nasıl koruyacak? İşin gerçeği, koruyamazlar, çünkü Siyah Kuğu'lar herhangi bir kurala tabi değildir.”
Bence Jakob'un korona virüsü Siyah Kuğu olarak tanımlamasının henüz erken olup olmadığına karar vermek zor. Sadece iki hafta önce, S&P Global Platts'ten Dave Ernsberger ABD ile İran arasında gerilimin kısa süreliğine artmasının ardından Hürmüz Boğazı'ndaki petrol tankerlerinde yaşanan sıkıntıları Siyah Kuğu olarak tanımlamıştı.
Ancak öyle olmadığını hepimiz biliyoruz.
Korku Korkuyu Doğurur
Ancak Sheppard gibi, korkunun daha fazla korkuyu getirdiğini biliyorum.
2019-nCoV sebebiyle petrolde yaşanan yavaşlama kontrol altında tutulabilse bile, uzun pozisyonlardan kaçma mücadelesi ham petrol talebine ve fiyatlara daha büyük ve uzun vadeli zararlar verebilir.
Bu da 2014 çöküşü gibi mi sonuçlanacak?