Nevzat Devranoglu ANKARA, 24 Mart (Reuters) – Merkez Bankası’nda (TCMB) başkan değişiminin zor ve yeni kazanılmaya başlanan kredibilite yerine soru işaretleri ve güven endişelerini getirirken yabancı yatırımcılar artan risklere dikkat çekerek TL varlıklardaki payını sert azaltıyor.
Yabancıların yaklaşık 20 milyar dolar giriş yaptıkları Kasım 2020 başından geçen haftaya kadar döviz varlıklarını azaltmayı tercih etmeyen lokal yatırımcılar ise Pazartesi günü 7,6 milyar dolar döviz satışı yaptılar. Bankacılar lokal döviz satışının Pazartesi günü kadar olmasa da dün de devam ettiğini belirtiyorlar.
TL Pazartesi günü dolar karşısında %10’a yakın değer kaybederken borsa ve bankacılık endeksi de benzer şekilde %10 değer kaybı yaşadı. Bu TL için son 20 yılda görülen en büyük piyasa ikinci piyasa hareketi idi.
Dün ise dolar/TL 8 seviyesinin hemen altında seyretti ve önceki güne göre anlamlı bir değişim göstermedi. BIST 100 dün kayıpların ardından bir ara pozitife dönerken bankacılık endeksinde %8 ile satış baskısı devam etti.
Türkiye’nin 10 yıllık gösterge tahvil getirisi Pazartesi günü 500 baz puan üzerinde yükselişle %19’u aşması sonrası dün de benzer seviyelerde yatay seyretti.
Dolar/TL ilk tepki olarak 8,4850’ye kadar yükseldikten sonra dün günü 8’in hemen altında tamamladı. Dolar/TL bu sabah saat 09.01’de 7,9010/7,9450 seviyesinde işlem gördü.
Aynı saatte euro/TL 9,3556/9,4089 seviyesinde, sepet bazında TL 8.6285/8.6771 seviyesinde.
Londra swap piyasasında gecelik TL faizi merkez bankası başkanının görevden alınmasının ardından dün %1,400’e yükselerek Refinitiv verilerine göre en az 10 yılın en yüksek seviyesini gördü. İlgili faiz dün günü %500 civarında tamamladı.
Swap getirilerindeki yüksek seyir TL’deki değer kaybını sınırlayan bir etken. Ancak bu geçmişte olduğu gibi yabancı yatırımcıların uzun vadede Türkiye’ye geri gelmemelerine de neden olabiliyor.
Londra swap piyasasında gecelik TL faizi, para biriminin yerel seçimler öncesinde baskı altında kalmasıyla Türk bankalarının Londra piyasalarına likidite akışını durdurmasının ardından iki yıl önce Nisan 2019’da %1,000’i aşarak yakından takip edilmeye başlanmıştı.
Henüz piyasalarda bankalara 2019’da olduğu gibi yabancı piyasalara swap, spot ve vadeli işlemlerini sınırlandırma talimatı verdiğine dair bir kanıt yok.
Bankacılar ilgili piyasanın zaten sınırlamaların devam ettiğini Türkiye’den çıkmak için de ilgili piyasayı kullandıklarını ve bunun bir anda hep birlikte yapıldığından yoğun bir talep oluştuğuna da dikkat çekiyorlar.
Enflasyondaki yükselişin devam edeceği beklentisi, TL’deki değer kaybının yeni bir enflasyon yükselişi daha yaratacak olması, rezervlerin düşük seviyesi, yatırımcı güvenindeki zedelenme, ekonomi ve hukuk reformlarından söz edildiği bir dönemde HDP’ye kapatma davası açılması, İstanbul sözleşmesinden çıkılması gibi gelişmeler bankacılara göre Türkiye ekonomisini içinden çıkılması oldukça zor bir sürece götürüyor. Analist görüşlerinde öne çıkan konu “güven”.
Dün piyasada Hazine’nin düzenlediği 5 yıl vadeli TÜFE’ye ve 5 yıl vadeli TLREF’e endeksli tahvillerin yeniden ihracı da takip edildi. İhalelere talep düşük kaldı. Hazine dünkü ihalelerle birlikte Mart ayı borçlanmasını 31.2 milyar TL öngörüsünün altında yaklaşık 24 milyar TL ile tamamladı.
Türkiye’nin 10 yıllık gösterge tahvil getirisi geçen haftaya göre 500 baz puan üzerinde yükselişle %19’u aşması ayrıca bankacılara göre büyük bir endişe kaynağı.
Yabancıların TL cinsi iç borçlanma içerisindeki payı Kasım başından Mart ortasında kadar %3’lerden %6’lara yükselmişti.
Piyasalarda bir kabine revizyonu olup olmayacağı da ekonomi politikalarında nasıl bir anlayış olacağını anlamak için takip edilen bir konu. AKP Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal dün, kabine değişikliği iddiaları ile ilgili olarak, “Cumhurbaşkanı yeni bir düzenlemeye gidecektir” açıklamasını yaptı.
Piyasalar bugün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Ankara’da gerçekleşecek kongresindeki açıklamaları ve ekonomi hakkındaki görüşleri takip edilecek.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “Yabancı yatırımcılar 20 milyar dolara yakın giriş yapmışlardı. Şimdi bu yatırımlarını zararı kabullenerek çıkış yönlü kullanıyorlar. Artık sıcak parayı Türkiye istemediğini ilan etti diyebiliriz. Bu alanda geri dönüşler beklemiyoruz” dedi ve ekledi:
Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Yiğit Bulut dün yaptığı açıklamada “Asla TCMB olağanüstü toplantı yapmayacak, söylenenler yalandır… Vatandaş dün 5,1 milyar dolar döviz sattı, şirketler 2,5 milyar dolar sattı” dedi.
Ekonomi yetkilileri “serbest piyasa mekanizmasından uzaklaşılmayacağına” dikkat çekerken sermaye hareketlerindeki liberalizasyonu “kırmızı çizgi” olarak tanımlıyor.
İşlemcilere göre TL’de bu haftaki iki işlem gününde de, geçmiş dönemde görülen rezerv satışı gibi piyasa kuralları dışında bir uygulama ya da fiyatlama görülmedi. Yine de önümüzdeki dönemde yabancıların Türkiye piyasalarındaki payını artırmayacağı bir senaryoda yaşanacak piyasa tepkisine ekonomi yönetiminin nasıl yanıt vereceği de önemli bir soru işareti.
Türkiye’nin 5 yıllık kredi iflas takası primi (CDS) Kasım 2020’deki 570 baz puandan 300 baz puanın altına kadar geldikten sonra Pazartesi günü 150 baz puan kadar yükseldi. CDS bu sabah saat 0902’de 460/472 seviyesinde.