Büyük kentlerin ofis çalışanları ortasından bilinmeyen rekabetler vardır. Plaza çalışanlarının birbirlerine tatilleri, kıyafetleri, meskenleri, otomobilleri üzerinden çaktırmadan bir hava attıkları görülür. Bir kesim bunu doğal bir durum olarak görürken, bir kesim de daima bir yetişme uğraşındadır. Tıpkı pozisyonda olan iş arkadaşlarının toplumsal medyadaki postlarını, öykülerini izleyerek nasıl yaşanıldığı anlaşılmayan hayatları olabilir. Bunların ailenizin ekonomik ve toplumsal durumundan kaynaklı olduğunu hiç düşündünüz mü?
Bazı insanların hayata 1-0 önde başladığını düşünürsünüz. Bu fark daha büyük de olabilir. Tıpkı pozisyonda yer aldığınızı düşündüğünüz bir iş arkadaşınız, okuldan arkadaşınız üzere olgularla siz eşit olduğunuzu sanırken, nasıl yaşandığını anlamadığınız bir hayat yaşıyor olabilirler. Bu nasıl mı mümkün oluyor?
Aile dizilimi üzere bir kavram ancak tam olarak o denli değil. Aileden gelen tesirler yok değil ancak olay daha maddi ve somut şartlar üzerinden ilerliyor.
Sizler için bu bireyler ortasındaki farklılıkları inceledik.
Farklılıklar ailedeki toplumsal, kültürel ve ekonomik farklılıklarla başlıyor. Bir taraf daha eğitimli ve maddi manada sorun yaşamayan bir ailede doğarken, tahminen de bakıcı değil de dadı ile büyürken, erken devirde eğitim kavramları değişiyor.
Araştırmacı Betty Hart ve dilbilimci Todd R. Risley’nin 1960’larda yaptıkları bir araştırmada, farklı sosyoekonomik statüye sahip çocukların söz öğrenme maharetleri ortasındaki farklar durumu ortaya koyarak başlıyor.
Zengin ailelerin çocuklarının 3 yaşına kadar ortalama 30 milyon söz öğrendikleri, yoksul ailelerin çocuklarının ise ortalama 10 milyon söz öğrendikleri tespit edildi.
Bu araştırma sonucunda, çocukların okuma muvaffakiyetinin söz dağarcığıyla direkt bağlantılı olduğu belirlenmiştir. Bu da eğitim hayatını kökten etkileyerek başlıyor.
Diyelim ki eğitim hayatında şartlar eşit, yeniden de söz dağarcığı yüksek olan çocuğun algısı daha açık olabiliyor. Bunlar şahsî olarak değişen olgular olsa da dezavantajlar eğitim destekleri ya da özel eğitim olgularıyla avantaja dönüştürülebiliyor.
Bu bireylerin tüm eğitim hayatlarının tıpkı okullarda geçtiğini farz etsek dahi maddi şartları yüksek olan kişinin aktiviteler, hobiler, kurslar, destekler ve network olarak daha fazla seçeneğe ulaşabildiğini biliyoruz. Eğitim hayatını daha donanımlı sonuçlandırıyor.
Eğitim bitti iş hayatına geçtik. Birebir eğitim alındı tıpkı yerde iş bulundu diyerek bir halde fırsat eşitliğini sürdürüyoruz.
Sosyoekonomik farklılıklar burada da çıkıyor ortaya. Yükseliş basamaklarında donanım, alakalar devreye girerken, maaş pazarlığı dahi değişebiliyor.
Kabul edilen ya da gereksinim duyulan maaş olguları farklı olabiliyor. Bunda da muhtaçlıklar ya da hayata bakış farklılaşıyor.
Değişen harcama tercihleri birinci etapta görülen en büyük farklılık oluyor.
Aile mirası ya da yüksek geliri olan birey, daha fazla lüks harcama yapabilirken, tasarrufa da hisse bırakabilir ve nizamlı birikimleri olabilir.
Daha düşük gelire sahip olan birey ise daha az lüks harcama yaparken, gereksinimlerine yönelir. Tertipli birikim için daha fazla efor harcaması gerekebilirken, konut ya da otomobil üzere kavramlar öncelikli gayeleri olabilir ya da bunları kredi imkanlarıyla sağlayabilir. Öbür bireyin bunlara gereksinimi olmayabileceği üzere bunlara aslında sahip olabilir.
Tasarruf tercihleri de burada devreye giriyor.
Daha yüksek gelir içinde büyümüş birey, aile kültürü sayesinde tasarruf konusunda daha şuurlu olabilirken, daha yüksek tasarruf oranlarına sahip olabiliyor.
Sosyoekonomik olarak az gelir içinde büyüyen birey sahip oldukları için daha fazla gayret harcayarak tasarruf etmek zorundadır. Tasarruf oranları da daha düşük olabilir. sahip olabilir.
Özellikle yatırımlarda, girişimcilikte öne çıkan risk alma tercihleri, halka ortasında “para parayı çeker” telaffuzuna neden olan temel sebep büyük farklılık gösteriyor.
Daha fazla finansal güvenliğe sahip olan kısımdakiler daha yüksek risk alarak, yüksek getiri sağlayabilirken, yatırım yapma konusunda daha yavuz olabiliyor.
Daha az finansal güvenliğe sahip olanlar ise daha düşük riskli yatırımlar yaparak ‘azıcık aşım, dertsiz başım’ anlayışına geçebiliyor.
Tabi bunların kişilik yapılarıyla da çok alakası oluyor.
Risk tercihler, varlık ve sorumluluklar yatırım yaparken, tercihleri farklılaştırıyor.
Daha yüksek birikimi olan maddi sorumlulukları az olan bireyler, daha fazla yatırıma yöneliyor. Daha karmaşık yatırım araçlarını da kullanabiliyor. Kısa müddette yüksek getiri sağlamakla ilgilenmeyebildiği üzere, ilgilense de kaybetmenin negatif baskısını yüksek hissetmiyor.
Daha az birikime sahip olanlar ise daha düşük riskli yatırımlar yaparak, daha kolay ve bilindik yatırım araçlarını kullanabiliyor. Risk almayı tercih ettikleri durumlarda baskıyı daha yüksek hissediyorlar.
Varlık düzeylerinin eş seçiminde de tesiri olduğunu biliyor muydunuz?
Yüksek gelir düzeyinde yetişmiş şahıslar, yeniden kendisi üzere bir partner tercih ederken, ortak noktaları ve etrafları nedeniyle tanışma seçenekleri de yüksek oluyor.
Diğer birey de kendisi üzere bir partner tercih edebiliyor. Böylece hayat gayretinde kendisini anlayan ve birlikte gayret edebilecekleri bir hayat sürmeye devam edebiliyorlar.
Eş seçimi çocuk yetiştirmede de tesir ediyor.
Daha fazla kaynakları olduğu için ve kendileri de bu türlü yetiştikleri için bir kesim eğitim, bakım için daha fazla harcama yaparken, çocuklarının eğitimi için daha fazla fırsata sahip olabiliyor.
Daha az kaynağa sahip olan bireyler, çocuğu için de daha fazla uğraş sarf etmek zorunda kalıyor. Çocuklarının eğitimi için daha sonlu fırsatlara sahip olurken, toplumsal takviye konusunda da klâsik usullere başvurmak zorunda kalabiliyor.
Sosyoekonomik düzeyi yüksek yetişen bireyler daha lüks, alternatif toplumsal aktivitelerde bulunabilirken, öteki bireylerin hem kültürel hem ekonomik nedenlerle daha klâsik toplumsal aktivitelerde bulundukları biliniyor.
Eğlence, gidilen yer tercihleri de doğal olarak anlayış, etraf ve bütçeyle de değişiyor.
Başka nasıl farklılıklar olabiliyor? Siz hangisisiniz? Yorumlara bekliyoruz.