ANKARA, 6 Nisan (Reuters) – Koronavirüs kaynaklı satış baskısı ve güvenli limana yönelimle birlikte dolar/TL güne kur krizin de yaşandığı Ağustos 2018 döneminde gördüğü 6.75 seviyesine yükselerek başladı.
Küresel piyasalarda koronavirüs kaynaklı gelişmeler iç piyasada ise Merkez Bankası’nın (TCMB) daha önce eşi görülmemiş hızda tahvil alımları ve Hazine ihaleleri izleniyor.
Küresel piyasalar sert satış baskılarının ardından toparlanmaya çalışıyor. S&P 500 vadeli işlemleri ESc1 Asya borsalarındaki işlemlerde ABD Başkanı Donald Trump’ın bazı ABD kentlerinde salgının hız kaybettiğine işaret eden ifadelerinden destek bularak %3.2 yükseldi. TRYTOM=D3 geçen ay sert bir yükselişle 6.60’ın üzerini test ettikten sonra merkez bankaları ve hükümetlerin açıkladığı önlemlerle 6.38’e kadar gerilemişti. TL’deki bu değer kazancı global piyasalarda da olduğu gibi geçici bir iyimserlik getirebilmişti. Geçen hafta satış baskısı yeniden kuvvetlendi. Salgına yönelik endişelerin yanında dünyada ekonomik aktivitenin uzun bir süre yavaş kalacağı endişeleri ve dolara kuvvetli yönelim satış baskında belirleyici konumda.
Dolar/TL bu sabah kur krizinin de yaşandığı Ağustos 2018’den beri yeni zirve olan 6.7560’ı test ederek güne başladı. Kur saat 0856’da 6.7300/6.7435 seviyesinde işlem görüyor. Aynı saatte sepet bazında TL 7.0081/7.0239, euro/TL 7.2862/7.3042 seviyesinde.
TCMB EŞİ GÖRÜLMEMİŞ HIZDA TAHVİL ALIYOR
Koronavirüs etkilerini sınırlamak için tahvil alımlarını artıracağını açıklayan TCMB geçen hafta toplam 9.3 milyar TL ile rekor alım gerçekleştirdi.
TCMB verilerine göre 3 Nisan ile biten haftada banka 9.3 milyar TL Hazine tahvili aldı. Bankacılar bu tutarın 5 milyar TL’sinin İşsizlik Sigortası Fonu kaynaklı olduğunu belirtti. Fonu’nda Şubat sonu itibarıyla büyük bölümü Hazine tahvillerinde 131.6 milyar TL bulunuyor. TCMB’nin PY bankalar aracılığı ile fondan alacağı tahvillere yönelik şuan belirlediği bir üst limit bulunmuyor.
TCMB tarihinin en büyük tahvil alım programlarından birini koronavirüse karşı atılacak adımlar arasında geçen yıl açıklamıştı. Banka 2019 sonundaki tahvil portföyünü 19 milyar TL’den bilançosunun %5’ine yani yaklaşık 32-33 milyar TL’ye çıkaracaktı. Ancak koronavirüs sonrası alımların önden yüklemeli gerçekleştireceğini açıklayan banka, %5 limitini yükseltebileceğini ve işsizlik fonu kaynaklı tahvil alımlarının limitlere dahil edilmeyeceğini belirtti. İHALELERİ İZLENİYOR
TCMB’nin rekor tahvil alımları Hazine’nin bugün başlayacak önümüzdeki 3 ayda 80 milyar TL’yi aşacağı borçlanmaya gideceği bir döneme geldi. Hazine Nisan ayı iç borçlanma programına bugün 14 ay vadeli kuponsuz ve 8 yıl vadeli TÜFE’ye endeksli tahvillerin yeniden ihraçları ile başlayacak.
Hazine Nisan ayında toplam 20.6 milyar TL’lik iç borç servisine karşılık 26.8 milyar TL’si piyasadan 30 milyar TL’lik iç borçlanma programlıyor. Hazine’nin koronavirüs kaynaklı alınan tedbirlerle nakit akşının bu ay itibarıyla bozulması bekleniyor. Hazine de buna paralel bir önceki ay açıkladığı programa göre Nisan ayı borçlanma tahminini yaklaşık 10 milyar TL artırmış durumda.
Bankacılar artan Hazine borçlanmasının ve İşsizlik Sigortası Fonu’nun istihdam destekleriyle tahvil satışlarının ikincil piyasa faizlerinde ciddi baskı yaratmasını bekliyordu. Ancak TCMB’nin küresel merkez bankalarının niceliksel gevşeme adımlarına benzer tahvil alımlarını hızlandırarak artırma yoluna gitmesi artık bu baskıyı azaltacak en büyük belirleyici konumunda.
Hazine önümüzdeki üç aya ilişkin piyasa/kamu borçlanma dağılımında da değişikliğe gitti. Büyük bölümü İşsizlik Fonu olan kamuya satış öngörüsü Nisan için 4.4 milyar TL’den 1.8 milyar TL’ye düşürüldü. Piyasadan borçlanma öngörüsü ise 15.6 milyar TL’den 26.8 milyar TL’ye yükseltilmiş durumda.
Koronavirüs kaynaklı satış baskısı borsa, CDS, tahvil getirleri dahil tüm TL cinsi yatırım araçlarında hissediliyor. BIST-100 .XU100 endeksinde sene başından bu yana görülen kayıp %20 civarında. Cuma günü BIST-100 endeksinde %0.1 artış, bankacılık endeksinde ise %0.9 düşüş yaşandı.
Ekonomistler, koronavirüs salgınının ticaret, turizm ve iç talebe zarar vermesiyle Türkiye’nin 2020 ortalarına kadar kısa süreli yeni bir resesyona girebileceğini belirtiyor.
Goldman Sachs geçen hafta gelişmekte olan ülke ekonomilerinin GSYH tahminlerini güncelledi. Gelişmekte olan ülkelerde 2020’e %4-%6 arasında daralanma öngören Goldman Sachs ekonomilerde en çok ikinci çeyrekte hasar bekliyor. Banka Türkiye için 2020 daralama tahminini ise %5’e yükseltti.
Bir diğer taraftan ise TCMB’nin adımları sonucunda rezervleri de bir haftada 104 milyar dolardan 93.5 milyar dolara geriledi. TCMB’nin 28 Mart ile biten hafta ise rezervlerde 2 milyar dolar artış yaşandı banka geçen haftanın verilerini bu hafta Perşembe günü açıklayacak. Bankacılar geçen hafta TCMB rezervlerinde sert düşüş yaşanmasını bekliyorlar.
TL yılbaşından beri bakıldığında ruble, peso, real ve rand ise kıyaslandığında daha iyi bir performans gösteriyor. TL’deki değer kaybı %10’nun üzerinde ancak benzer para birimlerinde %25’e ulaşan değer kaybı yaşanıyor. Bankacılar bu gelişmede kamunun artan döviz arzı ve petrol fiyatlarındaki sert düşüşün belirleyici olduğunu belirtiyorlar.
Tahvil bono piyasasında ise getirilerde yukarı yön sürüyor. Yıl başında tek haneye yaklaşan gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik getiri Cuma günü son işlemde %14.24 bileşik seviyesindeydi.
Türkiye’nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) primi ise 650 baz puan seviyesine yaklaşarak 2008’deki finansal krizden bu yana en yüksek seviyeye yükselmiş durumda. CDS’ler yılbaşında 20 ayın en iyi risk iştahına işaret eden 240 puanda bulunuyordu.