ANKARA, 10 Nisan (Reuters) – Dolar/TL koronavirüs kaynaklı sert satış baskılarının ardından ekonomiye yeni döviz girdisi yaratabileceği beklentisini artıran IMF açıklamasıyla 6.6’ya doğru geriledikten sonra bu sabah yeniden 6.7 civarında işlem görüyor.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalian Georgieva, IMF olarak dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını kapsamında Türkiye dahil tüm üye ülkelerle temas halinde olduklarını söyledi. Georgieva, “Aslında Türkiye dahil tüm üyelerimizle çok yapıcı ilişkilerimiz var” dedi. bu açıklama öncesi işlem gördüğü 6.74’lü seviyelerden dün 6.62’ye kadar geriledi. İlk tepkinin ardından ise dün yeniden 6.65’in üzerini gördü. Dolar/TL bu hafta 6.7930’a kadar yükselerek kur krizinin de yaşandığı Ağustos 2018 seviyelerini test etmişti.
Dolar/TL bu sabah saat 0904’te 6.6900/6.7015 seviyesinde işlem görüyor. Aynı saatte sepet bazında TL 7.0056/7.0186, euro/TL 7.3181/7.3358 seviyesinde.
Küresel piyasalarda dolar, Fed’in küçük şirketler için açıkladığı devasa büyüklükte yeni bir borç verme programının etkisiyle ve koronavirüs enfeksiyonlarında yavaşlama belirtilerinin güvenli liman talebini azaltmasıyla haftayı ekside bitirmeye hazırlanıyor. ve Avrupa genelindeki birçok borsanın Paskalya tatilinden dolayı kapalı olmasıyla bugün işlem hacimlerinin düşük kalması bekleniyor.
Risk iştahı, ABD ve Avrupa’da koronavirüsün en fazla görüldüğü bölgelerde yavaşladığına yönelik geçici işaretlerin etkisiyle bu hafta toparlandı ancak bazı analistler temkinli kalmaya devam ediyorlar.
TCMB REZERVLERİ SERT GERİLİYOR
TCMB’nin toplam rezervleri koronavirüse karşı alınan önlemlerin de etkisiyle Şubat sonundan beri $18.3 milyar düşüşle $89.6 milyara geriledi; rezervlerde geçen haftaki düşüş 5.9 milyar dolar oldu. rezervlerindeki düşüşte üç etken belirleyici konumda. Koronavirüs önlemleri arasında yer alan yabancı para zorunlu karşılık oranlarında 5 puan indirimle 5.1 milyar dolar karşılığı döviz ve altın cinsi likidite sağlandı. Öte yandan banka rezerv artışlarında en büyük kaynağı olan reeskont kredilerinde 7.6 milyar dolara kadar geri ödemeyi erteleme hakkı tanıdı.
Bir diğer taraftan ise 2019’dan beri artan kamunun artan döviz arzı da swap kaynaklı artması beklenen rezervlerde kayba neden oluyor. Yılbaşından beri bakıldığında ise TL dolar karşısında benzer para birimlerinden açık ara pozitif ayrışıyor. Bankacılar bu gelişmede kamunun artan döviz arzı ve petrol fiyatlarındaki sert düşüşün belirleyici olduğunu belirtiyorlar. Geçtiğimiz yıl 30 milyar doları aşan kamunun döviz arzı bu yıl da 20 milyar doları aşmış durumda. İlgili veriler gecikmeli olarak hesaplanabiliyor.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “TL’de IMF kaynaklı bir iyimserlik yaşadık ancak etki zayıf. Bunun yanında Fed’in yeni genişlemeci adımları çok kuvvetli. Bugün ise tatiller nedeniyle hacimler oldukça zayıf kalacaktır. Türkiye ekonomisinin küresel birçok örneği gibi IMF, Dünya Bankası ya da doğrudan Fed kaynaklı bir döviz finansmanı sağlaması büyük avantaj getirecektir” dedi ve ekledi:
“Türkiye’ye gelebilecek milyarlarca dolarlık bir kaynak izolasyonun had safhada olduğu harcamaların arttığı bir dönemde finansman endişelerini hızla giderecektir. Bunun yanında zamanını henüz tam kestiremesek de virüs sonrasında da oldukça hızlı bir toprlanmanın finanse edilmesi anlamına gelebilir. Hükümetin yorumlarından anladığımız kadarıyla ise IMF kaynaklı kısa vadede bir kaynak öngörülmüyor.”
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak son olarak Mart ayı ortasında ilgili bir soruya, “Türkiye’de IMF’lik durum söz konusu değil” yanıtını vermişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da aralarında bulunduğu birçok siyasi bugüne kadarki birçok açıklamalarında IMF kaynaklı finansman istemediklerini belirtiyorlar.
Ancak Erdoğan geçen ay sonunda swap anlaşmalarının G20 ülkelerinin tamamını kapsayacak şekilde genişletilmesi çağrısı yaptı. Mart ayı ortasından beri dolara yönelik talebin küresel bazda aşırı artış göstermesi sonrasında birçok büyük merkez bankası ile var olan swap anlaşmalarını 9 ülke ile daha genişletmişti. ve Rusya IMF’den yardım isteyen ülkeler arasında yer almayan nadir ülkeler. TCMB ile Fed arasında da Türkiye’nin çağrısına karşın mevcut bir swap anlaşması bulunmuyor.
BIST-100 .XU100 endeksi dün IMF açıklaması sonrası hızlanan yükselişle günü %2.8 yükselişle tamamladı, bankacılık endeksinde ise .XBANK yükseliş %6.6 oldu.
Tahvil bono piyasasında ise getirilerde yukarı yön TCMB’nin tarihinin en hızlı tahvil alımlarını gerçekleştirmesine rağmen sürüyor. Yıl başında tek haneye yaklaşan gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik getiri dün son işlemde %13.43 bileşik seviyesindeydi.
Türkiye’nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) primi ise 650 baz puanı aşarak 2008 finansal krizden bu yana en yüksek seviyeye geldikten sonra 520’li seviyelere kadar gerilemiş durumda. CDS’ler yılbaşında 20 ayın en iyi risk iştahına işaret eden 240 puanda bulunuyordu.